GS. TSKH Nguyễn Mại: Việt Nam luôn là điểm đến đầy hứa hẹn của các nhà đầu tư nước ngoài

11 tháng năm 2023, vốn FDI vào Việt Nam đạt 28,85 tỷ USD

Sau báo cáo của Ngân hàng Thế giới (WB), một số dữ liệu về đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vừa được Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ KH- ĐT) công bố cũng cho thấy hút FDI phục hồi một cách mạnh mẽ. Cụ thể, trong 11 tháng tính từ đầu năm 2023, vốn FDI vào Việt Nam tăng gần 15%, đạt 28,85 tỷ USD, trong đó vốn đăng ký mới tăng mạnh hơn 42%. Đáng chú ý, báo cáo cũng cho thấy vốn thực hiện của các dự án FDI tính đến hết tháng 11 tăng gần 3%, ước đạt khoảng 20.25 tỷ USD, mức cao nhất trong thời gian 6 năm qua (2018 - 2023). Nếu như so với 4 năm từ khi dịch bệnh COVID-19 bùng phát cho đến những năm sau đại dịch, thu hút vốn ngoại của Việt Nam cũng đang ở mức cao nhất so với cùng kỳ.

Đưa ra nhận xét về những con số khá ấn tượng trên, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (VAFIE) - GS. TSKH Nguyễn Mại cho rằng, Việt Nam luôn là điểm đến đầy hứa hẹn của các nhà đầu tư nước ngoài, không chỉ về vấn đề đầu tư thương mại mà còn là nơi đáng sống. Chính vì thế, con số tăng trưởng FDI 28 - 29 tỷ USD hay là cao hơn nữa thì Việt Nam vẫn có thể đạt được.

Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (VAFIE) - GS. TSKH Nguyễn Mại

Cũng theo ông Mại, chính sách thu hút vốn FDI của Việt Nam đã có sự thay đổi đáng kể sau Nghị quyết 50 của Bộ Chính trị, từ thu hút FDi bằng mọi giá sang thu hút có chọn lọc, lấy chất lượng, hiệu quả, công nghệ và bảo vệ môi trường là tiêu chí đánh giá chủ yếu. Đáng chú ý, năng lực của doanh nghiệp trong nước hoàn toàn có thể đáp ứng được thị trường nội địa, tạo công ăn việc làm và sản phẩm phục vụ trong nước cũng như tham gia vào chuỗi cung ứng sản xuất ngày một nhiều hơn. Chính vì thế, các con số thống kê về mặt cơ học đã dường như không còn quá nhiều ý nghĩa. Mặc dù vậy, trong bối cảnh thế giới có nhiều bất ổn như hiện nay, sự tăng trưởng của dòng vốn FDI vẫn cho thấy các nhà đầu tư lớn đánh giá cao về môi trường đầu tư thương mại ở Việt Nam. Rõ ràng, đây chính là tín hiệu đáng mừng.

Trong 11 tháng đầu năm 2023, có 5 địa phương thu hút vốn FDI cao nhất nước bao gồm Quảng Ninh, TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội, Hải Phòng, Bắc Giang. Thứ tự này đã thay đổi so với tháng trước. Chẳng hạn như TP. Hồ Chí Minh dẫn đầu cả nước về số dự án đăng ký mới, số dự án điều chỉnh tăng vốn, góp vốn mua cổ phần cũng tăng. Tuy nhiên, so với cùng kỳ, FDI của TP. Hồ Chí Minh đang giảm gần 13%. Và Bắc Ninh đứng vị trí thứ 6 trong thu hút FDI - đây là thủ phủ công nghiệp ở miền Bắc tuy nhiên thu hút FDI của tỉnh năm nay chỉ đạt 1,1 tỷ USD, so với nước ước thực hiện giảm 21,4%.

Ở chiều hướng ngược lại đó là sự nổi lên của một số địa phương như Nghệ An, Bà Rịa - Vũng Tàu, Thái Bình,... Cũng từ nhiều tháng qua, Nghệ An vào top 10 địa phương thu hút FDI lớn của cả nước. Và Nghệ An, Thái Bình là 2 trong số các tỉnh lần đầu thu hút FDI vượt mốc tỷ USD. Cùng với đó, kim ngạch xuất khẩu của Nghệ An trong 11 tháng ước đạt 2,88 tỷ USD, so với năm trước tăng 13,51%.

Bên cạnh ác dự án mở rộng đầu tư của các ông lớn như LG Innotek, SK, Luxshare,... thì mới đây, một số tập đoàn nước ngoài của Nhật Bản cũng đã đánh tiếng mở rộng đầu tư, mua cổ phần tại Việt Nam. Còn Tập đoàn về điện khí của Nga là TÀI cũng muốn đầu tư lớn ở Khánh Hòa; BOE (Trung Quốc) cũng đang tìm kiếm cơ hội ở Bà Rịa - Vũng Tàu với quy mô dự án là hơn 300 triệu USD.

GS Nguyễn Mại nhận xét: “Dòng vốn FDI vào Việt Nam đang tăng tốt. Vấn đề cạnh tranh trong thu hút FDI của các địa phương, ngành càng lớn và cạnh tranh thế nào cũng là điều cần đặt ra”.

Hạ tầng thông thoáng và kết nối tốt chính là lợi thế lớn cho các địa phương thu hút vốn FDI. Nguồn ảnh: Internet

Cần tiến hành đẩy mạnh tạo nguồn nhân lực công nghệ cao

Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách - TS Nguyễn Quốc Việt nhận định, sự vượt lên của một số địa phương vốn từng là tỉnh nghèo trong việc thu hút FDI là tín hiệu cực kỳ lạc quan. Những tình như Nghệ An, Thanh Hóa, Bắc Giang, Thái Bình, Long An, Bình Thuận,... đều có điểm chung là quỹ đất phong phú và có sự chuẩn bị hạ tầng tốt, môi trường đầu tư cải cách thông thoáng, lãnh đạo cầu thị.

Đáng chú ý, các địa phương có đường cao tốc kết nối các khu vực trung tâm đang là điểm cộng lớn trong việc thu hút đầu tư. Riêng với 1 đoạn cao tốc vừa được khánh thành trong tháng 10 ở Thanh Hóa,. Nghệ An đã giúp rút ngắn thời gian di chuyển từ Thanh Hóa đến Nghệ An còn một nửa thời gian (từ 3 tiếng xuống còn 1 tiếng rưỡi), từ Hà Nội về Nghệ An chỉ mất khoảng 3 tiếng thay vì 5 tiếng như trước.

TS Nguyễn Quốc Việt nhận xét: “Quỹ đất sạch được chuẩn bị tốt, cao tốc hoàn thành chính là lợi thế lớn cho các địa phương. Mặc dù vậy, tại trung tâm kinh tế đã phát triển, lực lượng lao động trẻ có thể đã bị san sẻ và hút vào các đô thị phát triển để chuyển sang các lĩnh vực dịch vụ đang có xu hướng bùng nổ sau dịch bệnh COVID-19 như kinh tế số, thương mại điện tử. Bởi vì lực lượng lao động cho các khu công nghiệp có nguy cơ bị thiếu hụt, từ đó gây ra rủi ro cho các nhà đầu tư”.

Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách cũng đưa ra cảnh báo về nguy cơ các địa phương đang ở top dẫn đầu trong thu hút FDI sẽ giảm dần lợi thế bởi thiếu hụt nguồn lao động, quỹ đất cạn kiệt, lúng túng trong việc “chọn hay bỏ” một dự án đầu tư mới có yếu tố liên quan đến năng lượng, môi trường,.... Đáng chú ý là có sự cạnh tranh không hề nhỏ trong top những địa phương dẫn đầu mà sự thay đổi thứ tự các tỉnh thành trong thu hút FDI sau mỗi tháng chính là minh chứng.

Nguồn ảnh: Internet

TS Nguyễn Quốc Việt lưu ý: “Lợi thế của các địa phương nhỏ lại trở thành điểm yếu của các địa phương lớn trong việc thu hút đầu tư. Cho nên, nếu như muốn đẩy mạnh việc thu hút các dự án mới thì các địa phương cần phải nâng lợi thế của mình lên. Song song với đó là phải đẩy mạnh đào tạo lao động chất lượng cao, bởi vì đó mới là chiến lược thu hút đầu tư bền vững, lâu dài. Ưu tiên những dự án tiết kiệm năng lượng, tài nguyên môi trường bởi một số địa phương đi trước đang mất dần đi lợi thế này. Ngoài ra, yếu tố tiên quyết vẫn làm giảm chi phí, rủi ro thông qua cải cách môi trường kinh doanh, minh bạch và công khai hơn nữa từ việc quy hoạch, chính sách cho đến thi hành pháp luật”.

GS. TSKH Nguyễn Mại cho biết, cạnh tranh thu hút FDI giữa các địa phương quan trọng hàng đầu, tuy nhiên cạnh tranh với các nước đang có thể mạnh tương đương với Việt Nam cần đặc biệt chú trọng. Mặc dù FDI vào Việt Nam đang tăng tốt, tuy nhiên Ấn Độ với dân số là 1,4 tỷ là thị trường tiêu dùng khổng lồ mà bất kỳ nhà đầu tư nào cũng thèm muốn. Trong khi đó thì ngành công nghệ cao ở Ấn Độ đang rất phát triển, hệ thống nghiên cứu, đào tạo chuyên gia, công nhân làm việc trong ngành công nghệ cao của họ vô cùng tốt. Đó là điểm mà Việt Nam phải nỗ lực trong việc cải thiện. Thứ hai đó là Indonesia với dân số lớn gấp 3 lần Việt Nam, GDP cao gấp 2,5 lần và có lợi thế trong nhân công giá rẻ, thông thoáng trong việc phê duyệt các dự án lớn.

Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài thông tin, ưu thế của Việt Nam chính là hệ thống chính trị, an ninh ổn định, tỷ lệ dân số vàng, có độ mở nền kinh tế lớn, tham gia ký kết các hợp tác thương mại rộng khắp và tạo cơ hội xuất khẩu hàng hóa miễn thuế đến nhiều thị trường,... Hơn thế là quyết tâm cải cách của Chính phủ Việt Nam đang được các nhà đầu tư nước ngoài đánh giá cao. Và điều đáng lưu ý đó là đào tạo sớm, gấp cho lực lượng lao động chất lượng cao, có thể tiếp cận ngay với nền công nghiệp bán dẫn trong tương lai.