"Google của nước Nga" lao đao trước gió

Được biết, theo trang Financial Times, ứng dụng được mệnh danh là "Google của nước Nga" hiện ngày càng bị cô lập, lý do là vì các nhà đầu tư và đối tác lớn của họ đã dần rời đi trong bối cảnh xung đột giữa Nga và Ukraine hiện vẫn đang leo thang căng thẳng.

Yandex chật vật trong 'bom đạn'

Yandex được thành lập năm 1997 và dành rất nhiều năm hoạt động để xây dựng nên một hình ảnh công ty không dính dáng gì nhiều tới nước Nga. Công ty đã bắt đầu niêm yết trên sàn Nasdaq vào tháng 5 năm ngoái, đỉnh giá của Yandex được ghi nhận khi giá trị của công ty vượt quá 30 tỷ USD - con số này cao hơn rất nhiều lần so với mức 7 tỷ USD hiện nay.

Vị thế của ứng dụng Yandex luôn được xem trọng và đề cao trong giới công nghệ Nga. Ngay sau khi đã hoạt động vững vàng tại quê nhà, công ty này đã thể hiện tham vọng mở rộng thị trường sang nước ngoài qua những hoạt động như cung cấp các gói dịch vụ Internet tại Đức và Thổ Nhĩ Kỳ cho tới việc mở cửa văn phòng R&D tại Thung lũng Silicon.

Yandex hiện đang là cổng thông tin tìm kiếm phổ biến nhất tại Nga với số lượng truy cập chiếm tới hơn 60%. Đây cũng là trang web phổ biến nhất thế giới tại vị trí thứ 8, xếp trước cả những ứng dụng nổi tiếng như TikTok, Netflix hoặc Amazon theo trang SEJ.

Nhưng tác hại của cuộc tham chiến quân sự Nga là quá lớn, những ngày gần đây, lần lượt các tập đoàn công nghệ phương Tây đã có những quyết định siết chặt hơn đối với Yandex. Như ứng dụng xe công nghệ Uber, ứng dụng giao đồ ăn trực tuyến Grubhub hay tới cả những ứng dụng công cụ tìm kiếm DuckDuckGo cũng đã hạn chế hoặc dừng hơp tác với Yandex.

Một nhân viên cấp cao tại Yandex cho biết họ quá bàng hoàng và sửng sốt trước mọi diễn biến vừa xảy ra, không ai trong số họ tin rằng Nga sẽ mở ra một cuộc chiến tranh tàn khốc như vậy. Hiện các biện pháp trừng phạt đang được ra nhanh chóng và tác động lớn lớn lên chúng tôi, khiến mọi hoạt động kinh doanh trở nên khó khăn hơn rất nhiều.

Người này còn nhận định rằng nếu các lệnh trừng phạt nhắm vào Nga ngày một nhiều lên, những đối tác quyết định ngừng cung cấp phần cứng, phần mềm hoặc công nghệ sẽ khiến hoạt động kinh doanh của họ bị ảnh hưởng nghiêm trọng khi không thể đảm bảo đủ nguồn cung thay thế.

Việc những lệnh trừng phạt không nhắm trực tiếp vào Yandex hoặc ban lãnh đạo của công ty nhưng hoạt động của nhân viên nói riêng và của cả công ty nói chung sẽ khó quay trở lại bình thường. Khi tình hình rất nhiều các doanh nghiệp lớn rời bỏ khỏi Nga đã khiến tham vọng tiến ra thị trường của Yandex đã khó khăn càng thêm khó khăn.

Khoản đầu tư lên tới 30 triệu USD vào Đức và kế hoạch cung cấp dịch vụ điện toán đám mây cho người dân EU trong năm nay hiện được biết đã bị tạm hoãn.

Nhiều doanh nghiệp dừng hợp tác với Yandex

Vào cuối tháng Hai vừa qua, Uber đã có thông báo rằng họ sẽ rút hết những nhân sự cấp cao của mình ra khỏi Hội Đồng Quản Trị của Yandex.Taxi - đây là công ty liên doanh giữa Yandex và Uber ra đời năm 2017. Bên cạnh đó, Uber cho rằng cuộc chiến tranh quân sự của Nga và Ukraine đã buộc họ phải đưa ra quyết định rút 29% cổ phần của họ khỏi Yandex.

Theo Financial Times - dịch vụ giao đồ ăn Grubhub cũng sẽ chấm dứt quan hệ đối tác với khoảng 100 chú robot trên đường phố của Yandex. Được biết vào tháng 8 năm ngoái, dịch vụ giao đồ ăn trực tuyến Grubhub đã công bố hợp tác với Yandex để cung cấp những robot giao đồ ăn tự động, những chú robot này sẽ thực hiện giao các đơn đồ ăn đã được đặt trong phạm vi khuôn viên của các trường đại học tại Mỹ.

Đại diện của Grubhub lên tiếng rằng họ hiện đang đàm phán với các đối tác từ phía các trường đại học để đưa ra những lựa chọn mới thay thế khi họ không còn liên doanh với Yandex trong thời gian tới nữa.

Vào ngày 1/3 vừa qua, trong một cuộc điều trần trước quốc hội, ứng dụng tìm kiếm DuckDuckGo cho biết rằng họ hiện đã ngừng hợp tác với Nga trong việc cung cấp các liên kết không phải tin tức trên thanh công cụ tìm kiếm của mình tại hai nước Nga và Thổ Nhĩ Kì.

Trưởng phòng chính sách tại Mỹ của DuckDuckGo - Katie McInnis cho biết trước tình hình cuộc chiến tranh quân sự giữa Nga và Ukraine trở nên ngày càng căng thẳng hơn, họ đã chọn quyết định dừng hợp tác với phía Yandex.

Người đại diện của "Google nước Nga" cũng đã từ chối bình luận thêm về các động thái mới của bên thứ ba, có liên quan tới việc sử dụng dịch vụ của ứng dụng này. Ngoài ra, Yandex cũng không chia sẻ thêm thông tin và đánh giá về tương lai của các doanh nghiệp trong và ngoài nước hiện nay. Người này cũng chia sẻ thêm rằng hiện họ đang bảo vệ cũng như cung cấp các dịch vụ thiết yếu cho hàng chục triệu người dân đang sinh tống tại Nga như điện dân dụng, nước sinh hoạt và cả Internet. Cở sở hạ tầng của họ cần phải hoạt động liên tục với mục đính những dịch vụ cấp thiết của người dân được bảo đảm và vận hành ổn định trong tương lai.

Trong tháng 2 vừa qua, theo thống kê Yandex có giá trị vốn hoá lên tới 17,4 tỷ USD. Trong năm ngoái, họ đã đạt doanh thu xấp xỷ 356 tỷ rúp, hiện có giá trị ít hơn 3 tỷ USD do sự mất giá của đồng tiền Nga.

Cả công ty và CEO đều lao đao trước gió

CEO của Yandex hiện này là ông Arkady Voloz, ông là người đồng sáng lập và hiện cũng là cổ đông lớn nhất của công ty này. Thống kê của Forbes vào ngày 2/3 vừa qua cho biết giá trị cổ phần của Voloz được ước tính tại công ty đã giảm hơn 60%, kể từ khi cuộc xung đột vũ trang giữa Nga và Ukraine nổ ra. Tính riêng hôm 14/2 - đúng ngày Nga tiến quân đánh chiếm Ukraine, giá trị tài sản của ông đã "bốc hơi" gần 400 triệu USD.

CEO Yandex trong thời kỳ đỉnh cao củng ông đã từng sở hữu khối tài sản lên tới 2,6 tỷ USD nhưng theo tính toán mới nhất củ trang Forbes, khối tài sản của vị CEO này chỉ còn xấp xỉ 580 triệu USD, với tình cảnh hiện này, ông đã mất đi danh hiệu tỷ phú của mình.

Vị 'cựu tỷ phú' này là chuyên gia trong nghành toán và tin học, vào năm 1986, ngay sau khi ông tốt nghiệp Đại học Dầu khí quốc gia Gubkin với chuyên nghành toán ứng dụng, ông đã ngay lập tức tìm hiểu và kinh doanh trong mảng công nghệ thông tin. Voloz cùng một số bạn bè và đồng nghiệp đã thành lập rất nhiều những công ty về công nghệ thông tin như InfiNet Wireless, CompTek International và nối danh nhất như ứng dụng Yandex - công ty khiến ông gắn bó lâu dài nhất.

Có xuất thân là dân toán nên Voloz đã thành công xây dựng nên thuật toán riêng biệt có đủ khả năng xử lý sự phực tạp của ngôn ngữ Nga. Có lẽ đây là lý do quan trọng nhất góp phần làm nên một Yandex thành công với dịch vụ tìm kiếm đa ngoại ngữ (ngoài tiếng Anh) và được mệnh danh như "Google của nước Nga".

Ngoài ra, Arkady Voloz còn là người giúp xoá nhoà một tư tưởng đặc thù của mọi ngưởi rằng nước Nga giàu mạnh nhờ nguồn tài nguyên thiên nhiên như dầu thô, các loại khoáng sản và khí đốt. Ông đóng góp thêm một quan niệm về sự giàu mạnh nhờ trí tuệ của con người và công nghệ.

Ông từng chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn, cho rằng nước Nga luôn nổi tiếng với những tài nguyên thiên nhiên to lớn, nhưng nước Nga cũng có rất nhiều nhân tài. Trong tương lai gần, sẽ sớm có những công ty công nghệ nổi tiếng toàn cầu xuất hiện tại đây, giống như người đồng sáng lập ra Google - ông Sergey Brin cũng có xuất thân từ Nga.

Nền kinh tế Nga hiện đang phải đối mặt với thách thức rất lớn kể từ khi chiến tranh vũ trang giữa Nga và Ukraine xảy ra.

Nguy cơ vỡ nợ cao

Theo báo cáo, trong 6 tháng qua, giá trị vốn hoá của công ty này đã "không cánh mà bay" hơn 75%, hiện giá cổ phiếu ngày càng rơi rớt mạnh hơn ngay khi Nga bắt đầu những chiến dịch quân sự tại Ukraine.

Hoạt động giao dịch cổ phiếu của công ty đã buộc phải tạm dừng vào cuối tháng 2 vừa qua trước những biến động quá lớn. Dựa trên quy định khoản vay chuyển đổi tính tới năm 2025, trường hợp cổ phiếu loại A của Yandex dừng trên sàn Nasdaq quá 5 ngày, chủ sở hữu của trái phiếu có quyền kích hoạt quyết định yều cầu tập đoàn mua lại cổ phiếu kèm lãi phát sinh, số tiền gốc hiện đang ở mức xấp xỉ 1,25 tỷ USD.

Dự trữ tiền mặt của công ty Yandex hiện tương đương mức 615 triệu USD, trong số đó có tới 370 triệu USD nằm ngoài nước Nga. Nếu quyền mua cổ phiếu được kích hoạt sớm trong tương lai, tập đoàn này sẽ không đủ tiền để chi trả, tình huống có thể trả thì sau đó Yandex sẽ không đảm bảo nguồn tiền để duy trì hoạt động. Trước tình hình không được giao dịch, Yandex hiện đang đứng trước những nguy cơ khủng khiếp, trong đó có nguy cơ vỡ nợ.