Dân IT đã biết hợp ngữ là gì và ứng dụng của thuật ngữ này trong đời sống chưa?

Tìm hiểu hợp ngữ là gì?

Hiện nay ở chương trình tin học 10 bài 5 đã đề cập đến khái niệm hợp ngữ. Tuy nhiên bài học chỉ giới thiệu sơ qua và không đi tìm hiểu sâu về khái niệm. Trong bài viết này chúng tôi không chỉ cung cấp những thông tin trả lời cho câu hỏi hợp ngữ là gì mà còn nói về ứng dụng và ưu nhược điểm của thuật ngữ này.

Hợp ngữ là gì?

Hợp ngữ là một thuật ngữ khá trừu tượng vì nó liên quan đến nhiều khái niệm tin học. Cụ thể hợp ngữ là ngôn ngữ trung gian giữa ngôn ngữ lập trình bậc cao và ngôn ngữ máy. Để hiểu được điều này, bạn cần phải biết ngôn ngữ lập trình bậc cao là gì và ngôn ngữ máy là gì?

Ngôn ngữ lập trình bậc cao chính là ngôn ngữ của con người. Chúng tuân theo một cú pháp tương tự như tiếng anh. Một số ngôn ngữ lập trình bậc cao gồm có Java, C, C++... Tuy nhiên máy tính không thể hiểu các ngôn ngữ lập trình bậc cao này. Do đó chúng được chuyển đổi sang ngôn ngữ máy để máy có thể hiểu và thực hiện lệnh.

Nói tóm lại, hợp ngữ là một ngôn ngữ được dùng để máy tính có thể thực hiện lệnh, xử lý thông tin. Mỗi một hợp ngữ đều được cấu tạo bởi 2 phần cơ bản: tên các câu lệnh và quy tắc để viết các câu lệnh.

Trong đó cấu trúc câu lệnh lại được tạo nên bởi 2 phần: Phần đầu và phần sau. Phần đầu là tên mã lệnh, phần sau là địa chỉ các thanh ghi dùng để lưu trữ giá trị.

Một số mệnh lệnh được dùng nhiều hiện nay gồm: 

• INPUT: lệnh nhập giá trị.
• ADD: lệnh phép cộng cho máy tính.
• SUB: là lệnh trái ngược với ADD, lệnh phép trừ.
• DIV: lệnh phép chia.

Ưu và nhược điểm của hợp ngữ

Như đã nói ở bên trên thì bên cạnh việc cung cấp câu trả lời cho câu hỏi: “hợp ngữ là gì?”, chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về ưu và nhược điểm của hợp ngữ. 

Ưu điểm lớn nhất của hợp ngữ đó là khi kết hợp giữa ngôn ngữ máy tính và ngôn ngữ bậc trình lập cao sẽ trở thành một ngôn ngữ mạnh. Đối với các nhân viên IT, việc sử dụng hợp ngữ khi thiết lập câu lệnh trong lập trình sẽ đem đến nhiều lợi thế.

Tuy nhiên bên cạnh đó hợp ngữ lại khó dùng và khó hiểu. Đây cũng chính là nhược điểm của loại ngôn ngữ này. Để có thể sử dụng hợp ngữ thành thạo, người dùng phải có sự hiểu biết kỹ càng về máy tính và cách lập trình các lệnh cho máy tính. Vì vậy nên dù là ngôn ngữ cấp thấp thế nhưng nếu không phải người trong ngành thì sẽ rất khó hiểu và khó sử dụng hợp ngữ.

Hợp ngữ có ứng dụng như thế nào trong đời sống?

Trong lập trình máy tính, hợp ngữ được sử dụng rất rộng rãi. Vậy bạn có biết ứng dụng của nó không? Sau khi biết được hợp ngữ là gì, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về ứng dụng của nó thông qua những thông tin dưới đây nhé!

Ứng dụng của hợp ngữ trong quá khứ

Có thể nói trong quá khứ máy tính và hợp ngữ cùng hình thành và phát triển song song với nhau. Bởi hợp ngữ chính là ngôn ngữ duy nhất giúp kết nối con người với máy tính. Nhờ có hợp ngữ máy tính mới có thể hiểu những mong muốn mà con người muốn tạo ra.

Quá khứ chính là thời điểm hoàng kim của hợp ngữ, là khoảng thời gian mà hợp ngữ được ứng dụng nhiều nhất, đặc biệt là vào những thập niên ở cuối thế kỷ 20. Thời bấy giờ có rất nhiều các tập đoàn lớn cho ra mắt những ứng dụng được viết bằng hợp ngữ và thương mại hóa các ứng dụng này với khối lượng lớn. 

Tuy nhiên trải qua thời gian công nghệ - khoa học ngày càng phát triển đã khiến cấu tạo của máy tính có nhiều thay đổi. Cùng với đó là sự ra đời của nhiều ngôn ngữ lập trình dễ hiểu hơn, chẳng hạn như cobol và fortran. Chính vì vậy mà hợp ngữ đã không còn được ưa chuộng như xưa bởi nó là ngôn ngữ bậc thấp, khó khăn trong quá trình sử dụng.

Tuy nhiên những tổ chức lớn vẫn quyết định sử dụng hợp ngữ trong suốt những năm 80 bởi việc thay thế hợp ngữ sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến hoạt động của công ty. Để chuyển sang ngôn ngữ lập trình khác, họ phải mất rất nhiều thời gian để có thể thích ứng.

Chính vì vậy mà trong quá khứ có rất nhiều trò chơi trên máy tính hay các hệ điều hành được tạo ra và vận hành bởi hợp ngữ. Một số trò chơi phổ biến có thể kể đến như mega drive, genesis,...

Ứng dụng của hợp ngữ trong hiện nay

Chúng ta không thể nào phủ định thành tựu của hợp ngữ trong quá khứ. Thế nhưng hiện nay vì nó là một ngôn ngữ khó hiểu và khó sử dụng, thế nên ngôn ngữ lập trình này không còn được ứng dụng rộng rãi như trước. Mặc dù vậy, vẫn có nhiều người đánh giá cao hợp ngữ, họ cho rằng tính tiện lợi và hiệu năng cao hơn hẳn so với các ngôn ngữ lập trình khác.

Trong thời đại hiện nay hợp ngữ chỉ được ứng dụng khi các chuyên gia thực sự muốn sử dụng nó trong công việc của mình hoặc trong một số ít các trường hợp như:

• Trường hợp phổ biến nhất mà các chuyên gia hay dùng đó là ứng dụng hợp ngữ trong các thiết bị hoạt động độc lập không cần đến tài nguyên hay các thư viện liên kết với ngôn ngữ lập trình bậc cao.
• Trong trường hợp các trình lập viên không thể sử dụng các trình biên dịch trong quá trình thực hiện giao tiếp với phần cứng của máy tính.
• Sử dụng hợp ngữ có thể giảm bớt và tối ưu hóa hiệu quả những vòng lặp trong quá trình lập trình các thuật toán. Từ đó giúp hạn chế sự tiêu tốn năng lượng.
• Sử dụng hợp ngữ trong quá trình thao tác và thực hiện công việc có thể giúp tận dụng nguồn tài nguyên hạn hẹp.

Hiện nay, hợp ngữ được giảng dạy trong chương trình tin học, các khái niệm về hợp ngữ vẫn có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển công nghệ thông tin và máy tính, giúp thế hệ sau tiếp thu các thành tựu của thế hệ trước, làm tiền đề để sản xuất, phát triển các thành tựu mới. 

Một số ứng dụng khác của hợp ngữ

Bên cạnh những ứng dụng đã kể trên thì hợp ngữ còn có một số ứng dụng tiêu biểu khác , chẳng hạn như:

• Sử dụng hợp ngữ trong rom nhằm kiểm tra phần cứng của hệ thống cũng như thực hiện việc khởi tạo cho hệ điều hành của máy tính. 
• Hiện nay hợp ngữ được sử dụng rất nhiều trong các chương trình biên dịch trước khi chuyển sang ngôn ngữ bậc cao. Bằng cách này sẽ giúp tối ưu và giữ rối trong quá trình kiểm tra mã khi hoạt động. 
• Đặc biệt, hợp ngữ còn rất có giá trị trong kỹ thuật dịch thuật ngược (reverse engineering) . 

Lời kết

Hy vọng với bài viết này người đọc không chỉ hiểu rõ hợp ngữ là gì mà còn nắm được thông tin liên quan đến thuật ngữ này như ứng dụng và ưu, nhược điểm của thuật ngữ. Đừng quên truy cập vào website của chúng tôi để khám phá thêm nhiều thông tin thú vị.