Cổ nhân dạy “Uốn lưỡi bảy lần trước khi nói”: Nói chuyện không chỉ là nghệ thuật mà còn là học vấn

Những lời nói tử tế sẽ khiến con người ta cảm thấy ấm lòng; ngược lại những lời nói ác ý lại nghiến người nghe “lạnh cả sống lưng”. Những người biết cách nói chuyện sẽ nói ra những lời thiện tâm và tốt đẹp, mang tới một làn gió xuân ấm áp cho người nghe; tự nhiên phúc báo cũng sẽ tìm đến và đồng hành với họ.

Cái miệng thể hiện chỉ số cảm xúc

Ben Jonson - một nhà thơ người Anh từng nói: “Lời nói có thể bộc lộ được rõ nét nhất tính cách của một người. Chỉ cần nghe bạn nói chuyện, tôi có thể hiểu rõ về bạn”.

Có một câu chuyện như sau:

Một lần nọ, Lý Hồng Chương đi thị sát công việc ở một địa phương nhỏ. Ngay lập tức, chi phủ nơi này đã mời ông đến để nếm thử đặc sản địa phương. Tại đây có một món chè súp vô cùng đặc biệt. Món chè này được nấu bằng mì gạo, một ít hạt vừng được giã nhỏ, sau khi nấu chín họ sẽ rắc những hạt vừng lên trên món súp.

Khi tới cửa tiệm, ông chủ mang món chè súp đến cho họ nếm thử. Lý Hồng Chương vừa bưng bát chè lên, chưa kịp nếm thử thì mọi người đã thấy bát chè này bị ném xuống đất, ngơ ngác không hiểu tại sao. Mọi người lo lắng một thì ông chủ quán lại lo lắng 10. Khi nhìn những hạt vừng trong bát, ông mới nhận ra rằng, có lẽ Lý Hồng Chương chưa ăn chè bao giờ nên nhìn nhầm những hạt vừng trong bát là bụi bẩn. 

Tuy nhiên, nếu như nói thẳng ra điều này sẽ khiến cho Lý Hồng Chương cảm thấy bối rối, còn nếu không nói, nhiều người sẽ cho rằng món chè súp của ông không ngon. Suy nghĩ một lúc, người chủ quán vội gập người xuống xin lỗi và nói: “Xin lỗi ngày, tôi không hề biết ngài không thích ăn hạt vừng đã được nghiền nát rắc lên trên món chè. Nếu như ngài không thích, tôi sẽ giúp ngài đổi một chén khác không có hạt vừng”. 

Lúc này, Lý Hồng Chương mới nhận ra rằng đây là hạt vừng nghiền nát chứ không phải bụi bẩn. Ông ngẩng đầu nhìn người chủ quán và thầm nghĩ: “Người này quả thực thông minh. Chỉ cần nói 2-3 câu là khiến ta minh bạch và xoa dịu được bầu không khí”. Vì thế khi nghe xong, Lý Hồng Chương liền tấm tắc khen ngợi: “Kẻ không biết không có tội, tuy ta không thích ăn hạt vừng nghiền nát, thế nhưng bát chè của quán ông kỳ thực rất ngon nên ta sẽ ban thưởng cho ông”.  

Có thể thấy, người chủ quán đã dùng trí huệ của mình để hóa giải được hiểu lầm, chỉ với vài câu nói đã thu phục được lòng người và bảo vệ bản thân khỏi tình huống khó xử. Đây là biểu hiện của người có trí tuệ cảm xúc cao. Những người có trí tuệ cảm xúc cao, dù là tâm trạng đang xuống thấp hay đối mặt với áp lực và căng thẳng đến mức nào đều có thể giữ được một thái độ bình tĩnh, tâm thái bình hòa để có thể lý trí giải quyết mọi việc. 

Ngược lại, những người EQ thấp sẽ dễ bị cảm xúc chi phối, họ nói mà không suy nghĩ cũng không chọn lọc. Một khi nói ra, họ tiết lộ hết điểm yếu của mình ra ngoài. Sống ở đời cần phải biết cách sử dụng lời nói, dùng ngôn ngữ uyển chuyển để hóa giải mâu thuẫn, lưu lại cho bản thân một khoảng hòa hoãn. 

Cái miệng phản ánh sự tu dưỡng và trình độ văn hóa

Lời nói và ngôn ngữ giống như một tấm gương, nó có thể giúp bạn nhìn ra tính cách của một con người. Nếu như đôi mắt là cửa sổ tâm hồn, cái miệng lại thể hiện rõ trình độ tu dưỡng của bạn đến đâu. 

Người xưa có câu rằng: “Lời nói của bạn như thế nào, bạn chính là người như thế đó”. Nếu như bạn là người có văn hóa, có hàm dưỡng, lời nói ra sẽ lịch sự và nhẹ nhàng. Nếu bạn là người thô lỗ, bất lịch sự, lời nói ra sẽ bộc trực và không lọt tai. Nếu bạn là người lương thiện và tử tế, lời nói ra sẽ khiến mọi người cảm thấy ấm áp, ân cần và chu đáo. Những người biết cách ăn nói, biết cách giao tiếp, thân thiện và tôn trọng người khác, đặc biệt với cả những người không có thiện chí, họ mới thực sự là người có giáo dưỡng.  

Miệng là nơi bắt đầu của phong thủy

Chúng ta luôn nghĩ rằng, phong thủy chính là điều quyết định may mắn và vận mệnh của một người. Do đó, khá nhiều người đã bỏ ra rất nhiều tiền để bản thân mình có được một “phong thủy tốt”. Thế nhưng, mỗi người chẳng cần phải vất vả tìm phong thủy ở đâu xa bởi thực tế, phong thủy của mỗi người bắt nguồn từ chính cái miệng của họ. 

Lâm Tắc Dư được biết đến là một nhân vật lịch sử lỗi lạc thời nhà Thanh. Ông có thể bước lên đỉnh vinh quang bởi ông là người biết tiết chế lời ăn tiếng nói của bản thân. Thời thơ ấu, Lâm Tắc Dư phải sống trong hoàn cảnh thiếu thốn; cha là một tú tài nghèo, cả kinh tế gia đình trông chờ cả vào người mẹ yếu đuối. 

Thế nhưng, dù khó khăn như thế nhưng cả 2 người đều không ca thán hay oán trách nửa lời. Không những thế, cha mẹ ông còn luôn nỗ lực, cố gắng để con trai mình có thể học hành, đèn sách đầy đủ. Trong ký ức tuổi thơ, ông luôn nhớ rằng cha mình chưa bao giờ tức giận hay lớn tiếng, mẹ ông thì là một người dịu dàng, hiểu chuyện. Gia đình ông luôn hòa thuận, hiếm khi có chuyện cãi vã hay xích mích. Do đó, dù cuộc sống có khó khăn khổ cực, gia đình ông chưa bao giờ thiếu vắng tiếng cười. 

Sau này, cách mà Lâm Tắc Dư giáo dục con cái cũng ảnh hưởng ít nhiều từ cách cha mẹ đã nuôi dưỡng ông. Ông có một người con trai không thích đọc sách, dù không hài lòng nhưng ông chưa bao giờ ép buộc hay quát mắng con. Cuối cùng, Lâm Tắc Dư quyết định cho con mình đi theo nghề nông.

Thời gian đầu, sợ con mình ỷ thế làm càn, ông đã viết cho con một lá thư. Trong bức thư này ông hi vọng con của mình sẽ luôn tiết chế và cẩn trọng trong từng lời ăn tiếng nói. May mắn thay, con trai luôn ghi nhớ lời dạy của cha mình, nói gì làm gì đều hết mực cẩn thận. 

Vận mệnh của bạn bắt đầu từ chính cái miệng, nếu muốn thay đổi số phận thì cần thay đổi lối giao tiếp của bản thân, tránh xa việc “khẩu nghiệp”. Nghiệp ác là khi chúng ta nói ra những lời khiến người khác tổn thương, hoặc kể những câu chuyện ngược lại với sự thật. Còn nghiệp thiện là khi ta biết nói lời hay nhưng không sáo rỗng, kể những câu chuyện ấm áp có thể sưởi ấm trái tim con người. Nếu bước chân đi nhầm có thể đi lại, nhưng lời nói ra rồi như bát nước đổ đi, không bao giờ có thể rút lại được. Do đó, trước khi nói điều gì hãy uốn lưỡi 7 lần, nếu làm được như thế, tự nhiên bạn sẽ mang về phong thủy tốt cho cuộc đời mình.  

Con người chỉ mất 2 năm để học nói nhưng mất cả đời để học cách im lặng. Im lặng mang đến một khoảng lặng quý giá để chúng ta có thể bình tâm phân tích vấn đề. Khi đã thấu hiểu được câu chuyện, bạn mới có thể cảm thông, bao dung với người ta. Nếu như mọi người ai cũng có thể bớt nói đi một chút, lắng nghe nhiều hơn một chút, thế giới này sẽ bớt đi những nỗi buồn và thêm nhiều niềm vui.

Lỗ Tấn từng viết: “Khi im lặng, tôi cảm thấy lòng mình phong phú, thế nhưng khi nói, tôi lại cảm thấy vô cùng trống rỗng”. Nói vốn rất dễ dàng nhưng để nói thế nào cho phải, cho hay lại là một câu hỏi hóc búa mà không phải ai cũng làm được. Do đó, cổ nhân vẫn dạy “Uốn lưỡi bảy lần trước khi nói”, muốn cảnh tỉnh con người cần thận trọng, cân nhắc cũng như có trách nhiệm với mỗi lời nói của chính mình. Nói thế nào để người nghe cũng được cảm hóa, cảm thấy ấm lòng, nói sao để người nói cũng không bị hao tổn uy đức.