Cổ nhân dạy “Người đáng thương tất có chỗ đáng trách”: Tại sao lại nói như vậy?

Mỗi khi gặp những người có hoàn cảnh bất hạnh và đáng thương, nhiều người vẫn hay có kiểu chép miệng nói rằng: Thật là tội nghiệp, thật là đáng thương, thảm thương quá… Thực tế, đây không phải là câu nói vu vơ mà là lời biểu đạt nội hàm sâu sắc từ quy luật nhân quả ở đời. Vì thế, cổ nhân mới dạy “Người đáng thương tất có chỗ đáng trách”. Thứ đáng trách đó chính là nguyên nhân dẫn đến “hậu quả đáng thương”.

Có một câu chuyện nhân quả như sau: 

Một cậu bé mù lòa vừa mới chào đời đã bị bỏ rơi. Đến khi được người ta nhận nuôi, một thời gian sau cậu lại mồ côi một lần nữa, trở thành ăn mày phải xin ăn kiếm sống qua ngày. Cuối cùng, cậu cũng biết nguyên nhân tại sao bản thân phải chịu nhiều đau khổ đến thế. 

Ngày nọ, một người ăn mày mù đã bị một đứa trẻ nghịch ngợm dùng côn gỗ đánh vào trán, sưng lên hẳn một cục u. Anh ta dùng tay sờ lên chỗ sưng nhưng không hề tức giận. Vừa xoa xoa chỗ đau, người ăn mày vừa cười cười. Người ăn mày khác thấy thế liền khó hiểu hỏi: “Mỗi lần cậu bị đánh đều cười hớn hở? Sau cậu có thể rộng lượng như thế?”

Người ăn mày mù trả lời: “Tôi đang tìm lại phúc báo của mình”. Khi người ăn mày ngồi cạnh vẫn chưa kiểu, người ăn mày mù trầm ngâm một lát rồi nói: “Tôi kể cho cậu nghe câu chuyện này, cậu sẽ hiểu ngay!” Nói rồi, người ăn mày mù bắt đầu kể:

“Trước đây rất lâu rồi, ở cách kinh thành không xa có một gia đình giàu có. Chủ nhân của gia đình này tên Lý Phóng. Dù giàu có là thế nhưng mãi đến tuổi trung niên, cả 2 vợ chồng mới có được một mụn con, vô cùng vui mừng đặt tên là Đại Hỷ. Họ nuông chiều con trai từ bé, muốn gì được nấy, thậm chí đứa trẻ muốn đánh ai cũng được, hai vợ chồng đều vui vẻ tiếp nhận.

Lớn lên, Đại Hỷ lại càng ngang ngược, ngỗ nghịch khiến hàng xóm không được yên. Mỗi ngày, cậu ta còn tiêu tốn vô số vàng bạc. Cho đến một ngày nọ, Đại Hỷ đang đi trên đường thì gặp một cô gái vô cùng xinh đẹp liền ngay lập tức nảy ý đồ xấu và có hành vi khiếm nhã với cô gái. Đang lúc sợ hãi, cô gái may mắn được một vị hòa thượng cứu đi. 

Tức giận quá mức, Đại Hỷ ngày hôm sau tìm đến ngôi chùa của vị hòa thượng kia. Đại Hỷ vừa bước vào cửa chùa, vị hòa thượng cũng từ cửa chính đi ra. Đoán rằng cô gái kia đang trốn bên trong, Đại Hỷ muốn xông vào trong thì bị ngăn lại. Không nói không rằng, hắn ta cầm gậy gỗ đánh thẳng vào đầu khiến vị hòa thượng qua đời. 

Đại Hỷ bị quan phủ bắt đi, kết tội phải đền mạng. Thế nhưng, hắn ta chẳng những không hối cải mà còn đổ tội cho vị hòa thượng đã chiếm đoạt cô gái kia của mình. Gia đình vì cứu mạng con trai nên đã bán sạch gia tài, nhờ quan huyện tha mạng cho. Đến khi chuộc được Đại Hỷ về, ngay đêm đó cả nhà bị cháy dữ dội, người mẹ bị lửa bốc lên khiến đôi mắt mù lòa, người cha cũng bị bỏng liệt người rồi nhanh chóng qua đời.  

Cả người cả cửa bỗng tan biến trong phút chốc khiến Đại Hỷ lúc này mới tỉnh ngộ. Hắn ra sức làm những điều hiếu kính với mẹ như nấu cơm, giặt quần áo, đi làm thuê để kiếm cơm gạo… Cứ thế cho đến khi người mẹ qua đời, Đại Hỷ cũng bệnh tật mà ra đi chỉ sau vài năm.  

Đại Hỷ chính là tôi ở kiếp này. Ngay từ khi ra đời tôi đã bị mù, bị cha mẹ bỏ rơi. Người nhặt tôi về nuôi chính là một người phụ nữ tàn tật nhặt ve chai. Tôi dựa vào sự chăm sóc của bà mà lớn lên, thế nhưng bà cũng bị bệnh mà qua đời. Tôi lại tiếp tục trở thành một đứa trẻ mù mồ côi. 

Ngày hôm đó, vì quá đau khổ nên tôi đã đến bên mộ mẹ nuôi khóc nức nở. Tôi gào khóc đến chết đi sống lại, vừa khóc vừa trách ông trời bất công, mãi đến khi mệt quá mới thiếp đi lúc nào không hay. Trong giấc ngủ ấy, tôi đã gặp ông lão tóc bạc phơ, mờ ảo hiện ra. Ồng lãi đưa tay vẽ một cái đã tái hiện rất nhiều việc hung ác của tôi kiếp trước. Sau đó, ông thở dài nói: “Tất cả những tội ác ban nãy ngươi đã đều chứng kiến, đều là chuyện ngươi làm ở kiếp trước. Tội nghiệp của ngươi quá lớn, không chỉ bắt nạt con trai, ức hiếp con gái mà còn tiêu xài phung phí, thậm chí còn phỉ báng và đánh chết người tu hành.

Tội nghiệp sâu nặng vô cùng, nhưng niệm tình người đã biết tận hiếu với mẹ già nên mới được tiếp tục đầu thai làm người. Thế nhưng, ngươi vẫn phải chịu tội, ba đời không tiền bạc, không hôn nhân và phải làm người ăn mày mù. Mẹ nuôi của ngươi kiếp này chính là mẹ đẻ ở kiếp trước, kiếp trước ngươi có hiếu với mẹ nên kiếp này bà ấy nhận nuôi ngươi khôn lớn. Kiếp này, nếu ngươi có thể giữ được tâm tính làm người tốt sẽ tiêu trừ được nghiệp chướng, khổ tận cam lai, kiếp sau ắt có phúc báo”...

Mọi thứ ở trên đời đều tuân theo quy luật nhân quả, phúc hưởng của đời này chính là đức tu được của đời trước; bất hạnh của đời này hết thảy là do nghiệp kiếp trước mà ra. Nếu như biết được nhân quả, con người sẽ có thể ước thúc cho bản thân và tránh được nhiều tổn thất, lỗi lầm không đáng có.