Cổ nhân dạy “Không nói, không tham, không lười biếng, ông oán than”: 4 KHÔNG cần nhớ của một người trí tuệ

Trên đời này, mỗi người lại có một cách sống riêng. Dù thế gian này không tồn tại những cuộc đời giống hệt nhau nhưng lại tồn tại một khuôn mẫu tiêu chuẩn để có được một cuộc sống vui vẻ. Liên quan đến vấn đề này, cổ nhân có câu “Không nói, không tham, không lười biếng, ông oán than”. Chỉ khi nằm chắc được 4 bí quyết đơn giản dưới đây, bạn mới có thể ngộ ra được trí tuệ thực sự của cuộc sống, có thể sống thật vui vẻ và tự tại.

Không nói: Nói ít làm nhiều

Trong cuốn sách có tên là “Cách ngôn liên bích” có nói rằng: “Tu kỷ dĩ thanh tâm vi yêu, thiệp thế dĩ thận ngôn vi tiên”. Câu này có ý muốn nói rằng, đối với bản thân mình phải tĩnh tại nội tâm bên trong; còn đối với bên ngoài, ăn nói phải thật thận trọng và suy nghĩ thật kỹ trước khi nói.

Nói là bản năng của con người, học cách im lặng đúng lúc mới là bản lĩnh đích thực. Kẻ trí đích thực sẽ luôn biết ăn nói có chừng mực, họ hiểu được rằng “Im lặng là vàng”.  

Trước đó, trên mạng có truyền nhau một đoạn video khiến lòng người trở nên ấm áp. Cụ thể, ở một ngôi trường nọ, khi giáo viên vừa nói câu “tan học”, học sinh trong lớp hào hứng lấy ra một hộp cơm hộp để chuẩn bị ăn trưa. Học sinh ai cũng vui vẻ, khoe hết bạn này đến bạn kia bữa trưa thơm ngon và phong phú của mình. Duy nhất chỉ có một cậu bé dè dặt lấy hộp cơm bên trong túi của mình ra, khuôn mặt có chút bất an. Bởi cậu bé này biết rằng, hộp cơm của mình không hề có một chút thức ăn nào.

Dù tuổi còn nhỏ, cậu bé lại không thích bị mất mặt, chê cười trước mặt người khác. Không muốn bạn bè biết được chuyện này nên chỉ mang theo một hộp cơm rỗng đến trường. Khi các bạn lần lượt mở hộp ra ăn, cậu bé này dè dặt giơ tay xin phép thầy giáo ra ngoài để đi vệ sinh. Sau đó, một mình cậu bé đi về cuối hành lang, rửa tay xong rồi đứng ngẩn ngơ ở đó một lúc.

Cậu bé cứ thế, âm thầm đợi bạn bè ăn một lúc rồi mới quay trở lại lớp học. Nhân lúc các bạn vẫn đang ăn và cười nói vui vẻ, không chú ý đến mình, cậu vội vàng cất hộp cơm vào trong túi. Thế nhưng, đến khi cầm lên cậu phát hiện hộp cơm của mình khá nặng. Nghi hoặc, cậu bé mở hộp cơm ra liền phát hiện bên trong có rất nhiều đồ ăn, nào là nho, bánh bao thịt, củ cải… 

Cậu bé ngẩng lên nhìn bạn bè xung quanh, mọi người vẫn mải mê ăn uống và coi như không có chuyện gì xảy ra. Hóa ra, các bạn trong lớp đều biết cậu bé có điều kiện gia đình khó khăn nhưng bảo nhau không nói năng hay bàn tán gì về chuyện này. Thay vào đó, họ lại âm thầm dùng cách của mình để giúp đỡ bạn cùng lớn. 

Người xưa có câu nói rất hay rằng: “Thủy thâm bất ngữ, nhân ổn bất ngôn”, nước sâu đến đâu cũng không thanh minh mà để người ta tự tìm hiểu độ sâu của mình. Người càng giỏi, càng chín chắn càng không nhiều lời, không khoe khoang. Họ biết khi nào nên nói, khi nào không. Có thể nhìn thấu nhưng lại không nói thẳng ra là phẩm chất đáng quý của một người, đồng thời cũng là sự tử tế lớn nhất. Chỉ khi học được cách im lặng và suy nghĩ trước khi nói, bạn khi đó mới thực sự chín chắn và trưởng thành. 

Không tham: Sống là biết đủ

Trong “Đạo Đức Kinh”, Lão Tử có viết rằng: “Họa mạc đại vu bất tri túc, cữu mạc đại vu dục đắc”. Câu nói này có ý nghĩa rằng: Tham lam và không biết đủ chính là nguồn cơn lớn nhất của tai họa. Nếu như quá tham lam hoặc ham muốn một điều gì đó, điều này sẽ giống như một cái động tối om, hậu quả cuối cùng nhận về sẽ là một vòng luẩn quẩn và chỉ toàn những chuyện không đâu.

Có một câu chuyện rất ý nghĩa. Ngày xửa ngày xưa, ở một thị trấn nhỏ có một cô nương tự mình mở một quán rượu. Một ngày nọ, có một vị đạo sĩ ghé qua quán rượu. Thời tiết hôm đó vô cùng nóng bức, vị đạo sĩ này muốn mua chút rượu để giải khát, thế nhưng khi sờ hết túi nọ đến túi kia mới phát hiện ra bản thân không mang đủ tiền.

Buồn bực, vị đạo sĩ đang định bỏ đi thì bà chủ quán rượu nói: “Thời tiết nóng nực như vậy, đi bộ sẽ vô cùng vất vả, bát rượu này tôi mời ngài”. Thấy bà chủ tốt bụng, vị đạo sĩ đã chủ động đề nghị tặng một cái giếng coi như là đền đáp. Cho rằng đây là một cái giếng bình thường nên bà chủ vô tư nhận luôn. Không ngờ, cái giếng này ngày nào cũng chảy ra toàn rượu ngon. Từ đó trở đi, quán rượu của bà chủ này ngày càng làm ăn phát đạt, tiền vào như nước. 

Một thời gian sau đó, vị đạo sĩ lại đi qua quán rượu này, bà chủ nhận ra liền vội vã mang rượu ngon để tiếp đãi khách quý. Lúc này, bà chủ ca thán với đạo sĩ rằng: “Hiện tại tôi không cần rượu ngon nữa nhưng lại thiếu bã rượu cho lợn ăn. Ngài có thể giúp tôi một lần nữa được không, tôi muốn ngày nào cũng có bã rượu để cho lợn ăn, như thế lợn của tôi sẽ không lo bị thiếu thức ăn nữa”. 

Đạo sĩ nghe xong chỉ mỉm cười, không nói gì và sau đó rời đi. Cũng kể từ đó, cái giếng không còn chảy ra rượu ngon nữa. Khi bạn buông bỏ sự tham lam của mình, nhiều vấn đề trong cuộc sống cũng sẽ được giải quyết một cách dễ dàng. Trong cuộc sống, cần phải học cách biết thế nào là đủ thì mới tránh được tai họa, biết được đâu là điểm dừng thì tiền đồ mới sáng lạn.  

Không lười biếng: Biết tự giác kỷ luật

Người xưa có một câu nói khá đúng đó là: “Khát khao cấp thấp dựa vào sự buông thả, khát vọng cấp cao dựa vào sự tự giác kỷ luật”. Những người lười biếng cả đời chỉ quanh quẩn và vùng vẫy trong vũng bùn. Trong khi đó, những người tự giác kỷ luật sẽ luôn tỉnh táo và biết kiểm soát bản thân, biết bản thân muốn gì và không muốn gì, sau đó sẽ không ngừng nỗ lực để đạt được điều đó. Chỉ khi bạn nỗ lực hết mình, bạn mới có thể gặp được bản thân mình ở phiên bản ưu tú hơn. 

Tại Quảng Châu, Trung Quốc có một ông lão rất chăm chỉ tập thể dục thể thao tên là Thẩm Hoa. Dù đã khá cao tuổi, ông trông vẫn rất trẻ trung. Người đàn ông này quyết định tập gym từ năm 70 tuổi, đến nay đã tròn 26 năm. Khi mới tới phòng tập, có nhiều người nhìn ông bằng ánh mắt hoài nghi. Tất cả mọi người đều cho rằng, ông đã cao tuổi như thế thì tập cái này liệu được mấy ngày. Những người lớn tuổi như thế tốt nhất nên ở nhà đánh cờ, uống trà và sống cuộc sống nhàn nhã của người già.

Thế nhưng, ông Thẩm không phải là một người dễ dàng bỏ cuộc. Chiều nào cũng thế, ông kiên trì đến phòng tập, từ xà đơn cho đến hít xà, từ tập tạ cho đến máy chạy bộ ông đều tập đủ, không bỏ qua một bài tập nào. Ông Thẩm nói rằng: “Rất nhiều người bằng tuổi tôi đều đã qua đời rồi. Hiện tại, gym chính là người bạn tốt nhất của tôi”. Không chỉ tập gym, ông Thẩm còn lên lịch hoạt động mỗi ngày cho bản thân mình, ngày nào cũng vẫn duy trì thói quen đọc sách, đọc báo, đi bộ, uống trà, ngủ sớm và dậy sớm… 

Dựa vào sự tự giác kỷ luật của mình, ông Thẩm đã bỏ xa những người cùng tuổi. Sau 20 năm kiên trì, ở độ tuổi 90 ông đã trở thành “ông lão cơ bắp” trong đời thực. Thực tế trong cuộc sống, có rất nhiều người trẻ tuổi nhưng việc tự giác kỷ luật còn không bằng người cao tuổi, luôn sống buông thả bản thân? Có bao nhiêu người chỉ mạnh miệng nói mình sẽ chăm tập thể dục thể thao, thế nhưng đi được 3 ngày lại từ bỏ. 

Những người kiên trì thực sự chỉ có thể đếm được trên đầu ngón tay. Có khi bạn không thể kiểm soát được tính lười của mình, cuộc sống cũng vì thế mà dậm chân tại chỗ. Tự giác kỷ luật chính là kẻ thù lớn nhất của người lười biếng. Nỗ lực và kiên trì, bạn mới có thể sống được cuộc đời sung sướng. 

Không oán than: Nên thường xuyên nhìn nhận lại bản thân

Phương pháp thúc đẩy bản thân phát triển nhanh nhất chính là học cách xem xét và suy ngẫm lại chính mình. 

Có một câu chuyện như sau: Một tác giả sau khi bước chân lên một chiếc xe taxi phát hiện trên xe vô cùng sạch sẽ. Suốt dọc đường, tài xế luôn miệng hỏi han, hỏi anh có cần nước uống hay điều chỉnh nhiệt độ hay không. Vị tác giả này cảm thấy vô cùng ấm áp và hỏi: “Trước giờ anh vẫn luôn như thế với khách hàng hay sao?” Tài xế liền cười nói: “Không phải đâu. Ngày trước, tôi lúc nào cũng hay phàn nàn với khách hàng, nào là thời tiết âm u, tắc đường hoặc lương ít, cảm giác ngày nào cũng là một ngày bực bội”.

Rồi tài xế tiếp tục, có một lần anh tình cờ nghe được một chương trình radio của một vị tiến sĩ, trong đó có nói: “Học cách ngừng ca thán và phàn nàn, ai trong chúng ta cũng có thể thành công”. Nghe xong, vị tài xế nhận ra, mọi điều khó chịu, mọi sự tức giận đều bắt nguồn từ mình mà ra. Vì thế, anh bắt đầu học cách nhìn nhận bản thân và quyết định thay đổi.  

Trong năm đầu tiên, anh luôn mỉm cười với khách, học cách nói chuyện và hỏi han khách. Từ đó, thu nhập của anh đã tăng lên gấp đôi. Đến năm thứ 3, taxi của anh luôn thuộc nhóm những chiếc xe taxi được đánh giá 5 sao. 

Khi trong lòng bạn chỉ toàn những lời ca thán, phàn nàn, khó chịu và đau khổ, bất hạnh cứ thế mà thi nhau kéo đến. Chỉ những người biết nhìn nhận bản thân mới ý thức được ưu nhược điểm của chính mình, từ từ khắc phục để bản thân trở nên tốt hơn.