Cổ nhân dạy “50 không xây nhà, 60 không trồng cây, 70 không may áo”: Ý nghĩa thâm sâu khó lường

Cuộc sống hiện đại ngày nay không thể thiếu những giá trị cốt lõi từ ngày xưa. Trong đó, những câu thành ngữ, tục ngữ là sản phẩm của cổ nhân, đúc kết những kinh nghiệm của người xưa trong cả sản xuất và đời sống. Những kinh nghiệm quý báu này được cổ nhân truyền tải qua những câu nói ngắn gọn, dễ hiểu. Nhiều câu còn giải thích những chân lý thực tế nhất trong nhân sinh.

Trong đó, cổ nhân Trung Hoa thường truyền nhau câu nói quen thuộc rằng: “50 không xây nhà, 60 không trồng cây, 70 không may áo”. Đây giống như một lời nhắc nhở nhẹ nhàng, thấm thía cho người đời sau về những thứ cần nhớ trong mỗi giai đoạn cuộc đời. 

Thế nhưng, không phải ai cũng hiểu được ngụ ý của câu nói này là gì. Tại sao người xưa lại nói như vậy? 

“50 không xây nhà” nghĩa là gì?

Thực tế, vế này được xuất phát từ một câu nói của Khổng Tử. Trước đây, nhà hiền triết nổi tiếng Trung Quốc từng nói rằng: “Ta quyết chí học năm 15 tuổi, hiên ngang tuổi 30, chẳng nghi ngờ gì năm 40 tuổi và biết thiên chức khi 50 tuổi”. Đối với người xưa, ở tuổi 50 chính là cái tuổi “biết mệnh trời”. Khi đến tuổi này, người ta sẽ ý thức được cái gì có thể làm và cái gì có thể không. 

Thời xa xưa hoặc ở các làng quê cổ, việc xây dựng, cất lên một ngôi nhà không phải điều dễ dàng. Điều kiện kinh tế và công nghệ thiếu thốn, các thanh niên ở độ tuổi sung sức nhất trong cuộc đời muốn xây cất một ngôi nhà tử tế phải mất đến vài tháng, thậm chí là vài năm. 
Thanh niên đã vậy, người ở tuổi ngũ tuần sẽ càng khó khăn hơn. Tuổi 50 thời xưa đã được coi là tuổi già, sức lực đã yếu. Vì thế mà người xưa khuyên rằng, người 50 tuổi trở đi tốt nhất không tự sửa nhà hoặc xây dựng nhà cửa.

Bên cạnh đó, người xưa còn quan niệm rằng nếu một người sau 50 tuổi vẫn còn vất vả, tất bật vì chuyện nhà cửa thì điều này không hề tốt chút nào. Điều này cho thấy, có thể nhà họ neo đơn, không có con cháu đỡ đần. Người xưa vốn coi trọng chữ hiếu, việc một người về nhà không có con cái đỡ đần, chăm lo là điều đáng buồn và khó có thể chấp nhận.  

Câu “50 không xây nhà” còn có thêm một lý do khác. Thời xưa, do chiến tranh hoặc điều kiện sống kém nên tuổi thọ của con người thường rất ngắn. Người sống đến 50 tuổi chẳng khác nào đã bước một chân vào quan tài. Nếu ở độ tuổi này còn sửa nhà sửa cửa, khả năng cao họ sẽ chẳng sống được thêm bao lâu mà hưởng thành quả của mình.

Chưa kể, người xưa vốn đông con cái. Khi họ mất rồi, ngôi nhà để lại rất có thể khiến con cháu xích mích, mâu thuẫn vì tranh giành. Do đó, đây cũng là lý do mà người xưa không muốn xây nhà sau 50 tuổi. Ở độ tuổi này, họ phải được sống nhàn hạ, quây quần bên con cháu, được con cái báo hiếu, đỡ đần chứ không phải lo lắng, khổ cực nữa. 

Tại sao nói “60 không trồng cây”?

Câu này có ý nghĩa tương đương với vế “50 không xây nhà” ở phía trước. Xây nhà hay trồng cây đều là những công việc chân tay nặng nhọc. Với những người già ở độ tuổi 60, làm việc quá sức sẽ không tốt cho sức khỏe.

Ai cũng biết, người cao tuổi xương cốt đã yếu, sức khỏe cũng không còn được như xưa. Họ làm gì cũng phải để ý xem có hợp với sức mình hay không. Trong khi đó, việc trồng cây phải dùng đến rất nhiều sức lực. Chỉ cần một phút bất cẩn họ cũng có thể té ngã hoặc chấn thương. Ở độ tuổi này, ốm đau bệnh tật hay chấn thương đều rất dễ trở nặng và lâu khỏi. Điều này không chỉ tốn kém tiền của, bản thân họ đau đớn mà con cháu cũng vất vả theo. Cuối cùng, việc làm không xong mà bản thân lại mang họa.

Vì thế, theo như lời dạy của cổ nhân, người qua tuổi 60 nên lựa chọn những hoạt động phù hợp với sức khỏe của bản thân, không nên quá tham công tiếc việc để xảy ra những tai nạn đáng tiếc.

Ý nghĩa của câu “70 không may quần áo”

Cổ nhân cho rằng, người xưa sống đến tuổi 70 đã vô cùng hiếm. Ở độ tuổi này, chúng ta nên làm những gì mình muốn mà không vi phạm các quy tắc. Những ai may mắn sống qua tuổi 70 ngày xưa có thể nói là thượng thọ. Khoảng thời gian này, tốt nhất nên tận hưởng cuộc sống thay vì làm lụng, may vá. 

Hơn nữa, người ở tuổi này mắt đã mờ, tay chân chậm chạp nên việc dùng kim chỉ may vá cũng khó khăn hơn. Chưa kể, may vá là công việc phải ngồi yên một chỗ trong khoảng thời gian dài. Với những người ở tuổi 70, việc này không hề dễ dàng. Do đó người xưa mới khuyên rằng “70 không may quần áo” mà hãy dành thời gian để nghỉ ngơi và an hưởng tuổi già. 

Nhiều người còn đưa ra cách giải thích khác rằng, “70 không may quần áo” ý chỉ ông bà, cha mẹ không muốn may thêm quần áo mới, họ muốn dành dụm, tiết kiệm khoản tiền này cho con cháu. Nhìn chung, đây là tâm lý của hầu hết những người lớn tuổi, không muốn con cháu phải tốn kém, vất vả vì mình.

Có thể nói, câu “50 không xây nhà, 60 không trồng cây, 70 không may áo” của người xưa không chỉ giới hạn trong chuyện xây nhà, trồng cây hay ăn mặc của người lớn tuổi. Hiểu rộng hơn, câu nói này khuyên chúng ta phải tự ý thức được khả năng của bản thân, lựa chọn công việc phù hợp với sức mình. Cuộc sống chỉ có một lần, mỗi người nên tận hưởng cuộc sống khi còn có thể, đừng để sau này phải hối tiếc.