Chủ tịch THACO Trần Bá Dương: Từ kỹ sư "vét mỡ bò" đến ông trùm ngành ô tô và bất động sản

Mới đây vào năm 2021, ông được Forbes (Mỹ) vinh danh là một trong những tỷ phú đô la của Việt Nam với khối tài sản 1,6 tỷ USD. Trước đó, vào năm 2018, Chủ tịch THACO cũng được Forbes công nhận sở hữu khối tài sản 1,76 tỷ USD (6/3/2018). Năm 2016, Thaco trở thành công ty ô tô lớn nhất Việt Nam với thị phần ô tô chiếm 32%. Ngoài 60 tuổi và hơn 40 năm trong nghề, cuộc đời ông Trần Bá Dương đã trải qua không ít thăng trầm, sai lầm có, thất bại cũng có. Tuy nhiên sau tất cả, những gì nổi bật nhất mọi người thấy ở ông Dương là tư duy, tầm nhìn của một người làm nên nghiệp lớn.

Để có được thành công như ngày hôm nay, ít ai biết được “ông trùm” công ty ô tô lớn nhất Việt Nam từng phải trải qua những tháng ngày khó khăn chồng chất khó khăn khi cha mất sớm, một mình mẹ ông phải bươn chải, kiếm tiền nuôi 8 người con ăn học. 

Tiểu sử ông Trần Bá Dương

Ông Trần Bá Dương sinh năm 1960 tại Thừa Thiên - Huế nhưng lại lớn lên ở Đà Lạt. Cha ông tên là Trần Bá Nam, mẹ ông là bà Trần Thị Dung, hiện tại bố mẹ ông đều đã qua đời.

Ông Trần Bá Dương sinh ra trong một gia đình bình thường. Ngoài ông ra còn có 7 anh chị em, gồm: Trần Bá Hùng, Trần Bá Cường, Trần Bá Cương, Trần Thị Kim Tiến, Trần Thị Bạch Tuyết, Trần Thị Kim Phượng, Trần Thị Kim Thu.

Năm 1982, ông tốt nghiệp ngành kỹ sư cơ khí tại Đại học Bách khoa TP.HCM. Sau đó, ông kết hôn với  bà Viên Diệu Hoa và có 3 người con gồm: Trần Viên Ngọc Trân, Trần Viên Ngọc Oanh, Trần Bá Trường Hải.

Những chức vụ mà ông Trần Bá Dương từng đảm nhiệm:

Từ năm 1987 đến 1990: Quản đốc xưởng sửa chữa nhà máy đại tu ô tô Đồng Nai

Từ năm 1991 đến 1997: Quản đốc xưởng sửa chữa – xí nghiệp cơ khí giao thông Đồng Nai

Từ tháng 4/1997 đến tháng 4/2007: Chủ tịch Hội đồng thành viên kiêm Tổng giám đốc Công ty TNHH ô tô Trường Hải.

Từ tháng 4/2007 đến nay: Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty CP ô tô Trường hải

Từ 2013 đến nay: Tổng giám đốc Công ty CP Địa ốc Đại Quang Minh

Khởi nghiệp từ hai bàn tay trắng

Sinh ra trong một gia đình đông anh em, tuổi thơ của tỷ phú doanh nhân Trần Bá Dương vô cùng vất vả, cơ cực. Từ nhỏ, ông đã luôn ao ước có thể mang tới cho gia đình một cuộc sống đầy đủ tốt đẹp hơn. Đây cũng là lý do mà vị doanh nhân 6x quyết định đi làm từ sớm, tự mình kiếm tiền để trang trải cuộc sống.

Trong khoảng thời gian từ năm 1983 đến năm 1987, ông Dương làm việc tại xưởng sửa chữa nhà máy đại tu ô tô Đồng Nai với vai trò kỹ thuật viên. Công việc đầu tiên trong đời mà ông đảm nhận là… vét mỡ bò. Bên cạnh giờ làm, ông còn tìm đến những người thợ lành nghề để học hỏi thêm kinh nghiệm. Khi nền tảng vững chắc, ông tự mình nghiên cứu những chi tiết sửa chữa theo phương pháp khoa học để những người thợ lao động chân tay được nhàn hạ hơn. Nhờ sự nỗ lực và tích lũy kiến thức, ông Dương đã cho ra đời dự án “Chuyển đổi tay lái nghịch”, sau đó may mắn được Bộ Giao thông vận tải chấp nhận. Từ đó, ông được công ty giao cho trọng trách quản lý tổ sửa chữa lưu động và làm khoán. 

Năm 1997, ông quyết định “ra riêng”, tự thành lập xưởng sửa chữa ô tô của bản thân. Cũng trong năm này, Công ty Cổ phần Ô tô Trường Hải (THACO) ra đời, chủ yếu kinh doanh nhập khẩu xe đã qua sử dụng. Cụ thể, sau khi được nhập khẩu về Việt Nam, những chiếc xe đã qua sử dụng sẽ được tân trang lại rồi tung ra thị trường.

Ngoài ra, Công ty Trường Hải còn chuyên cung cấp các loại phụ tùng xe cần thiết cho người sử dụng. Chỉ 3 năm sau đó, ông Dương tiếp tục mở xưởng lắp ráp xe tải hạng nhẹ mang thương hiệu KIA, thu hút vô số các đơn đặt hàng. 

Ngày 25/3/2018, tại Khu công nghiệp cơ khí ô tô Chu Lai – Trường Hải thuộc Khu Kinh tế mở Chu Lai, Công ty Cổ phần Ô tô Trường Hải (THACO) đã tổ chức Lễ khánh thành nhà máy sản xuất ô tô Thaco Mazda lớn nhất và hiện đại nhất Đông Nam Á.

Nhiều năm qua, THACO không ngừng phát triển và lớn mạnh dần dịch chuyển thành công ty đa ngành với các lĩnh vực đầu tư chủ lực, bao gồm: Ô tô và Cơ khí, Nông lâm nghiệp, Đầu tư – Xây dựng, Thương mại – Dịch vụ, Logistics…

Quá trình phát triển của THACO

Cái tên Trần Bá Dương đặc biệt ở chỗ, ông chính là người đầu tiên ở Việt Nam sản xuất xe du lịch. Từ những dòng xe như KIA, THACO, Kinglong,... vị doanh nhân 6x đã từng bước đưa Công ty Trường Hải trở thành doanh nghiệp tư nhân đầu tiên tại Việt Nam có 100% vốn trong nước sản xuất và lắp ráp xe du lịch. 

Chủ tịch THACO cũng là một trong những người có công đầu trong việc đưa ngành sản xuất ô tô Việt Nam vươn tầm thế giới. Việc thúc đẩy phát triển công nghệ sản xuất và lắp ráp ô tô thể hiện rõ nét qua sự thành lập của THACO Trường Hải. Công ty chủ yếu sản xuất và lắp ráp ô tô tại Chu Lai – Trường Hải. Đây là cơ sở sản xuất chính của công ty với các nhà máy lắp ráp xe du lịch, xe tải, xe khách, các nhà máy gia công cơ khí và các nhà máy hóa chất.

Xét về lĩnh vực phân phối, Công ty Trường Hải có đầy đủ hệ thống showroom, đại lý phân bổ khắp cả nước. Công ty hiện đang phát triển theo mô hình quản lý đầy đủ các quy trình, từ sản xuất, lắp ráp cho tới dịch vụ phụ tùng, sửa chữa và phân phối sản phẩm tới tận tay người tiêu dùng. Chỉ trong thời gian ngắn, THACO đã chiếm vị trí số 1 trong ngành công nghiệp sản xuất ô tô, ghi nhận số lượng xe bán ra tại thị trường trong nước vô cùng ấn tượng.

Đặc biệt, THACO còn chủ động xuất khẩu nhiều sản phẩm xe bus, xe tải, xe du lịch,… sang các nước ASEAN và thế giới. Để có được thành công như ngày hôm nay, chiến lược của THACO không chỉ đơn giản là tập trung xây dựng thương hiệu ô tô Việt mà còn đi theo con đường liên doanh, liên kết với những thương hiệu nổi tiếng thế giới để chuyển giao công nghệ, nâng cao năng lực đội ngũ. Từ đó, công ty có thể tăng tỷ lệ nội địa hóa cho công nghiệp, hỗ trợ lên đến 40% với các sản phẩm ô tô tải và 50% với xe bus.

Thành công vang dội tại thị trường bất động sản

Thắng lớn ở thị trường ô tô nhưng với ông Trần Bá Dương, điều đó vẫn chưa đủ. Vị doanh nghiệp tài năng nuôi tham vọng về một tập đoàn đa ngành, vì thế ông quyết định đầu tư sang lĩnh vực bất động sản. Đây cũng là lý do Công ty Cổ phần đầu tư địa ốc Đại Quang Minh ra đời. 

Cụ thể, năm 2013, ông Trần Bá Dương trở thành Chủ tịch Công ty Cổ phần đầu tư địa ốc Đại Quang Minh. Công ty này chính là chủ đầu tư dự án Khu đô thị Sala tại Thủ Thiêm, Quận 2 (TP.HCM) theo hình thức BT với tổng vốn đầu tư khủng, tính bằng đơn vị chục nghìn tỷ.

Thời điểm đầu tư vào Thủ Thiêm, nhiều người nghĩ ông Dương “điên” vì bản thân ông vốn chỉ quen với ô tô, dự án này cũng bế tắc hàng thập kỷ. Tuy nhiên, ông Dương nhấn mạnh: “Là tân binh trên thị trường, nhưng chúng tôi quyết tâm xây dựng khu đô thị có quy mô lớn, kiểu mẫu tại TP.HCM”. Sau khi được xây dựng, bốn tuyến đường chính Đại Quang Minh đã tạo ra sự thay đổi ngoạn mục cho Thủ Thiêm, hình thành hệ thống giao thông hoàn chỉnh giúp kết nối khu trung tâm cả bờ Đông và bờ Tây, tạo tiền đề cho thu hút đầu tư, phát triển kinh tế - xã hội cho Thủ Thiêm nói riêng và TP.HCM nói chung.

Chiến lược của Đại Quang Minh chính là tấn công tổng lực. Nhiều công trình được đồng loạt triển khai. Điều này cần sự hiểu biết kỹ lưỡng về mặt mỹ thuật, kỹ thuật, quản trị tổng lực… Ông Dương đã phải huy động toàn bộ các nhà thầu Việt Nam tham gia dự án này. 

Lấn sân sang nông nghiệp và kinh doanh

Là một người tham vọng, ông Dương quyết định mở rộng THACO thành một tập đoàn đa ngành, trong đó có nông nghiệp sạch phục vụ người dân trong nước và xuất khẩu cả sang thị trường nước ngoài. Tỷ phú doanh nhân đầu tư vào Công ty Cổ phần Nông nghiệp Quốc tế Hoàng Anh Gia Lai (HNG) của ông Đoàn Nguyên Đức, thành lập Công ty Cổ phần Sản xuất Chế biến và Phân phối Nông nghiệp Thadi (Thadi) với vốn điều lệ 900 tỷ đồng.

Năm 2019, Hoàng Anh Gia Lai ghi nhận mức doanh thu xuất khẩu trái cây là 100 triệu USD, của Thadi là 55 triệu USD. Cũng trong năm này, công ty trồng mới 15.000ha cây ăn trái, trong đó có 5.000ha chuối. “Chúng tôi đang xây dựng kế hoạch để đạt doanh thu trong chăn nuôi và nông nghiệp, xuất khẩu đạt 2 tỷ USD vào năm 2022”, ông Dương khẳng định.

THACO còn tiếp tục mở rộng đầu tư khu công nghiệp chuyên nông lâm nghiệp có diện tích 451ha, chủ lực là trái cây và đồ gỗ xuất khẩu. Tổng vốn đầu tư khoảng 13.800 tỷ đồng, được phân kỳ đầu tư trong 5 năm. Năm 2021, ông Dương còn tiến hành mua lại chuỗi bán lẻ Emart tại Việt Nam. Tại đại hội đồng cổ đông năm 2021, ông Trần Bá Dương nhấn mạnh, đại siêu thị Emart mà THACO hướng đến sẽ là tích hợp showroom, đi kèm với đó là khu ẩm thực, trung tâm hội nghị, tiệc cưới,... 

Cũng tại đại hội cổ đông, THACO đã thực hiện việc đổi tên thành Tập đoàn Thaco (Thaco Group) và thành lập Công ty TNHH MTV Thaco Auto - quản lý toàn bộ mảng sản xuất, phân phối và bán xe.

Ngoài ra, Thaco Group cũng đã cấu trúc lại mô hình quản lý theo mô hình Holding Company. Hai lĩnh vực chính của tập đoàn là ôtô và cơ khí (Thaco Auto), nông nghiệp (Thagrico); ba lĩnh vực hỗ trợ là logistics (Thilogi), đầu tư - xây dựng (Thadico) và thương mại dịch vụ (Thiso).

Trong kinh doanh, điều mà ông Dương hướng tới không chỉ là lợi nhuận mà còn là một tầm vóc Việt. Ông luôn đau đáu làm sao để Việt hóa tối đa những sản phẩm sản xuất tại Việt Nam. Đây cũng là lý do mà ông luôn ưu tiên lựa chọn các doanh nghiệp Việt, lao động trong nước trong việc lựa chọn đối tác và hợp tác sản xuất.