CATL - “ông lớn” cung cấp công nghệ khung gầm cho xe điện VinFast có gì đáng chú ý?

Vào ngày 30/10 vừa qua, Contemporary Amperex Technology (CATL) đã chính thức ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác chiến lược toàn cầu cùng VinFast - một “ngôi sao đang lên” của ngành công nghiệp ô tô điện trên thế giới. Được biết, buổi lễ ký kết này diễn ra tại Nhật Bản với sự chứng kiến của ông Robin Zeng - Chủ tịch CATL cùng với ông Phạm Nhật Vượng - Chủ tịch Tập đoàn Vingroup kiêm Chủ tịch VinFast.

Theo như thỏa thuận này, CATL và VinFast dự kiến sẽ hợp tác cùng nhau để phát triển công nghệ mới, trong đó có pin cùng với nhiều bộ phận quan trọng được tích hợp vào trong khung gầm xe, từ đó giảm trọng lượng và tăng quãng đường di chuyển của xe nhưng chi phí vẫn giảm xuống.

Quá trình thành lập và phát triển của CATL

CATL có tên đầy đủ là Contemporary Amperex Technology Company Limited - Ninh Đức Thời Đại được thành lập vào năm 1999 tại Ninh Đức, tỉnh Phúc Kiến, Trung Quốc với lĩnh vực kinh doanh chính là sản xuất pin lithium - ion cho các thiết bị điện tử tiêu dùng (CE). Người sáng lập CATL là ông Zeng Yuqun. Vào năm 2011, công ty tham gia việc xây dựng dự án lưu trữ năng lượng Zhangbei. Đây là dự án lưu trữ cùng với truyền tải năng lượng gió và năng lượng mặt trời lớn nhất thế giới thời điểm đó. Một năm sau, CATL chính thức hợp tác chiến lược với BMW.

Đến năm 2013, CATL thiết lập cơ sở sản xuất tại Tây Ninh (Trung Quốc), sau đó bắt đầu quá trình phát triển pin xe điện (EV) cho nhà sản xuất xe thương mại thế giới là Yutong. Năm 2014, CATL thành lập nên CATG tại Đức, công ty con thuộc 100% sở hữu của tập đoàn. Một năm sau đó, CATL thâu tóm Brunp Recycling. Đây là động thái cho thấy công ty chính thức bước chân vào lĩnh vực tái chế và tái sử dụng pin.

Năm 2018, CATL liên tiếp thành lập những công ty con với 100% vốn tại Pháp, Mỹ, Nhật, Canada. Đồng thời, CATL cũng thiết lập liên doanh với SAIC Motor. Bên cạnh đó, công ty cũng niêm yết trên sàn chứng khoán Thâm Quyến và thành lập liên doanh với Dongfeng Motor và GAC Group. Năm 2019, tập đoàn này liên doanh với nhiều nhà sản xuất xe điện khác tại Trung Quốc như Geely Auto và FAW Group. Cũng trong năm này, ban lãnh đạo của CATL đã quyết định thành lập Trung tâm Nghiên cứu Kỹ thuật quốc gia về công nghệ lưu trữ năng lượng điện hoá.

Đến năm 2020, CATL tiếp tục thành lập 2 liên doanh lưu trữ năng lượng cùng với một tập đoàn nhà nước của Trung Quốc thuộc State Grid. Bên cạnh đó, tập đoàn này sẽ chuyển giao thành công giai đoạn một đối với dự án Trạm điện lưu trữ năng lượng 100 Mwh Tân Giang, đây được biết đến là hệ thống lưu trữ năng lượng lớn nhất Trung Quốc. Đến năm 2021, CATL đang chiếm vị trí hàng đầu trên thế giới về sản lượng pin xe điện trong suốt 5 năm liên tiếp. Đồng thời, CATL cũng thiết lập quan hệ hợp tác chiến lược với nhiều doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc, điển hình như Tổng công ty Huadian, Tổng công ty Tam Hiệp Trung Quốc, Tổng công ty điện lực nhà nước, Năng lượng Trung Quốc,…

Bên cạnh đó, CATL còn tham gia dự án lưu trữ năng lượng làm mát bằng chất lỏng 220MWh tại Texas (Mỹ) được kết nối với lưới điện. Dự án này cũng đánh dấu ứng dụng quy mô lớn đầu tiên ở trên thế giới trong loại hình này. Ngoài ra, CATL  cũng thành lập phòng thí nghiệm chung với Viện Vật lý và Viện Khoa học công nghệ Trung Quốc; tiến hành triển khai Trung tâm đổi mới và Viện Nghiên cứu Năng lượng tương lai tại thành phố Thượng Hải.

Thời điểm hiện tại, CATL đang sở hữu 5 trung tâm R&D tại Trung Quốc và Đức; ngoài ra còn có 13 cơ sở sản xuất, trong đó 11 cơ sở tại Trung Quốc, 1 nhà máy tại Đức cùng với một ở Hungary. Giá trị vốn hóa của công ty này đang ở mức khoảng 240 tỷ USD.

“Ông trùm” sản xuất pin lớn nhất trên thế giới 

Thời điểm hiện tại, CATL đang được biết đến là nhà sản xuất pin lớn nhất trên thế giới. Thông tin từ SNE Research cho thấy, CATL hiện chiếm hơn 35% thị phần pin xe điện vốn đang bùng nổ trên toàn cầu với quy mô hàng năm lên đến hàng chục tỷ USD.

Theo như nhận xét của The New York Times, CATL đã giúp Trung Quốc dẫn đầu về mảng pin ô tô điện cùng với một công nghệ trung tâm của cuộc cách mạng xanh vô cùng rộng lớn. Được biết, “ông lớn” này đã cung cấp pin cho hầu hết những nhà sản xuất ô tô trên thế giới như GM, Volkswagen, BMW cùng với Tesla. Đặc biệt, CATL đã “đồng hành” với Tesla - một trong những người chiến thắng lớn nhất trong bối cảnh bùng nổ xe điện trong những năm gần đây.

Đáng chú ý, gã khổng lồ pin thế giới cũng là một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng công nghệ xanh đang dần thuộc sở hữu của Trung Quốc. Trong khi đó, CATL đang nắm giữ khoảng ⅓ thị trường pin ô tô điện trên toàn cầu, còn LG - đối thủ lớn nhất của họ đang nắm giữ khoảng ¼ thị phần. Tại thị trường Trung Quốc, CATL cũng đang phải đối đầu với một đối thủ mới nổi nhưng khó chơi khác là BYD. 

Được biết, BYD có trụ sở tại thành phố Thâm Quyến và có sự hậu thuẫn của “thiên tài đầu tư”. BYD chỉ chú trọng vào pin lithium truyền thống trong khi CATL lại lựa chọn đầu tư chủ yếu vào pin lithium-coban. Mới hồi năm ngoái, BYD đã tung ra một đoạn video để đặt ra câu hỏi về tính an toàn của pin coban. Thời điểm hiện tại, CATL cũng đang dần chuyển sang sản xuất nhiều pin hơn nhưng không cần đến coban. Coban là một loại kim loại, có mức giá cao cùng với điều kiện khai thác vô cùng nguy hiểm nên được mệnh danh là “kim cương máu”. 

Tại Fude - cách trung tâm thành phố Ninh Đức 90 phút lái xe về phía đông bắc, CATL đang tiến hành xây dựng một nhà máy có quy mô lớn gấp 3 lần so với quy mô của nhà máy pin xe điện của Tesla và Panasonic ở sa mạc Nevada. Chi phí xây dựng là hơn 14 tỷ USD và đây là một trong số 8 nhà máy mà CATL đang xây dựng. 

Những cổ đông đứng sau CATL là ai?

Hồ sơ của công ty này cho thấy, CATL không thuộc sở hữu của chính phủ. thế nhưng, một điều tra của Times cho hay, các nhà đầu tư nắm giữ cổ phần của gã khổng lồ ngành pin này có mối quan hệ với Bắc Kinh.

Năm 2018, đợt chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng của CATL đã giúpngười sáng lập Zeng Yuqun cùng với hai Phó Chủ tịch CATL (cùng sở hữu 40% cổ phần) đã trở nên giàu có trong phút chốc. Thông tin từ The New York Times cho biết, trước khi IPO, CATL cũng đã mời một số nhà đầu tư bên ngoài mua cổ phần của mình, trong đó có Pei Zhenhua - doanh nhân thành lập liên doanh chế biến lithium cùng với CATL, và ông Yu Yong - cổ đông cá nhân lớn nhất của công ty Trung Quốc Molybdenum, được biết đến một đối tác của CATL tại Congo.  

Ngoài ra, Guokai Boyu - một quỹ đầu tư cũng đã đầu tư hơn 100 triệu USD, đồng thời nắm giữ 1,2% cổ phần. Một trong những đối tác của Guokai Boyu chính là chi nhánh của công ty tài chính National Trust - doanh nghiệp từng hợp tác với gia đình ông Ôn Gia Bảo. Tuy nhiên, không rõ công ty này có sở hữu cổ phần tại CATL hay không.

Trước đó, một nhà đầu tư khác cũng đã đầu tư vào CATL, đó chính là một Công ty Cổ phần BHR (Trung Quốc) có liên hệ với Hunter Biden - là con trai ông Biden. Được biết, BHR đã mua 0,4% cổ phần CATL vào năm 2016 với mức giá là 15 triệu USD. Năm 2019, thời điểm BHR đăng ký bán cổ phần, doanh nghiệp này đang được định giá ở mức khoảng 76 triệu USD. Đến tháng 4/2020, ông Hunter đã rời Hội đồng Quản trị của BHR, đồng thời cũng không còn bất kỳ quyền sở hữu nào ở trong công ty này.