Biến “rác” thành vàng tại nhà đang gây sốt ở Trung Quốc

Biến “rác” thành vàng

Theo Zingnews, Dalei - Một vlogger Trung Quốc thường xuyên tìm hiểu về những ngành kinh doanh có mức lãi nhỏ, thì mới đây, vàng là đối tượng xuất hiện trong video của anh ta. 

Người này miêu tả trong một thí nghiệm trên vlog của mình: “Mua 50 chiếc điện thoại cũ với giá 150 tệ (21 USD), sau đó tháo CPU. Đốt bột chuyên dụng vào nước, cho thêm nước nóng và để chất kết tủa tự nhiên nhằm điều chỉnh độ pH của dung dịch. Nhúng dây kẽm vào dung dịch và chờ hấp thụ… Ba tiếng sau, sử dụng súng phun, số vàng được tạo ra từ 50 CPU là những hạt vàng nhỏ bằng hạt đậu nặng khoảng 0,5 gram". 

Với đoạn video ngắn về “luyện vàng” từ phế liệu của Dalei đã khiến cộng đồng mạng Trung Quốc sốt rần rần. Video này đã tạo ra xu hướng mới là khai thác vàng tại nhà. 

Năm ngoái, Dalei cho biết được một người bạn kể rằng 2 anh em họ đã làm công việc này để kiếm sống tại Cáp Nhĩ Tân. Họ mở một xưởng nhỏ cùng đôi vợ chồng khác để kinh doanh đồ tái chế, mỗi năm kiếm được 40.000 tệ (hơn 1 tỷ đồng). 

Video về quá trình khai thác vàng từ phế liệu của Dalei được chia sẻ với tốc độ chóng mặt. Nhận thấy sức hấp dẫn từ việc tạo vàng từ rác, anh đã đăng tải nhiều video hơn. Chẳng hạn như việc lấy vàng mạ từ đồ trang trí của xe Roll Royce, anh ta cũng thử khai thác vàng từ các thiết bị điện tử khác. 

Một số vlogger khác đã bán vàng “tự tinh chế” tại một số cửa hàng vàng để chứng minh độ “thật”. Những công cụ và khóa học quá trình tinh chế thường được bán với giá vài trăm tệ, một combo sẽ gồm thuốc thử, súng phun, máy trộn, cân, video hướng dẫn sử dụng. 

Hầu hết những thiết bị điện tử sẽ chưa kim loại quý, có độ tinh khiết cao như bạc, vàng, bạch kim, paladi. Năm 2014, giáo sư Khoa Khoa học và Kỹ thuật Môi trường thuộc Đại học Giao thông Thượng Hải - Xu Zhenming đã thử nghiệm tinh chế một tấn máy tính cũ và lấy được 1.000 gam bạc, 150 gam đồng và khoảng 2.000 gam kim loại hiếm. Với một 1 tấn điện thoại cũ cũng cho ra 400 gam vàng, 2.300 gam bạc, 175 gam đồng. 

Ngành “rửa vàng” đã xuất hiện từ lâu

Thị trấn Guiyu thuộc tỉnh Quảng Đông được xem là kho phế liệu điện tử lớn nhất toàn cầu. Từ nửa đầu thế kỷ 20, dân bản địa đã đi khắp khu vực Triều Sán để mua bán phế liệu kim loại kiếm sống. 

Guiyu phát triển ngành tái chế rác thải điện tử từ những năm 1980. Lĩnh vực này đến nay là ngành công nghiệp chủ chốt của địa phương. Năm 2010, thị trấn này tái chế được 2,2 triệu tấn rác thải điện tử từ thiết bị gia dụng, phần cứng, nhựa với tổng giá trị là 5 tỷ tệ. Trong thời kỳ hoàng kim, có hơn 100.000 người dân, gồm cả xưởng gia đình đã tiếp xúc với rác thải điện tử và họ có thể kiếm tới 1 triệu tệ mỗi năm. 

Việc thu mua rác điện tử là công đoạn đầu tiên, chuỗi cung ứng trong ngành đã được định hình rõ nét. Những bộ phận bằng nhựa không có giá trị nhiều sẽ được bán cho các nhà máy nhựa, còn những bảng mạch nhiều giá trị thì được tháo dỡ lấy đi linh kiện bên trong. 

Phần còn lại của thiết bị sẽ được tinh chế để tạo ra kim loại đồng. Cụ thể, đồng, thiếc, các kim loại khác sẽ được nấu chảy bằng mỏ hàn điện, còn vàng thì được rửa sạch bằng axit mạnh được gọi là quy trình “rửa vàng”. 

Quá trình này tuy không phức tạp về kỹ thuật, nhưng lại gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Chẳng hạn như tại Guiyu, hầu hết các xưởng gia đình được dùng để chế vàng qua những phương pháp thô sơ như sử dụng axit. Sau đó, chất thải sẽ thải ra môi trường xung quanh, các kim loại dư thừa tích tụ lại trong đất và nước khu vực đó. 

Nhiều người bản địa đã phải chuyển tới nơi khác sau khi kiếm được khoản tiền lớn từ hoạt động này. Chính quyền địa phương hiện nay đang nỗ lực để khắc phục được tình trạng ô nhiễm và tìm ra một số lựa chọn khác để hiện địa hóa ngành này. 

Kể từ năm 2005, nhóm của Xu Zhenming tìm được giải pháp thay thế hiệu quả hơn để phát triển thiết bị tách kim loại bằng việc liên tục nghiền bảng mạch. Song, ông thấy rằng phương pháp này trong các xưởng là một thách thức lớn với công nghệ tái chế chất thải điện. “Chúng tôi cần công nghệ này, tuy nhiên ít người nào có thể triển khai hiệu quả” - Ông nói. 

Tháng 1/2011, Trung Quốc tiến hành áp dụng “Quy định về Quản lý Thu hồi và Xử lý Chất thải điện và Sản phẩm điện tử”. Thị trấn Guiyu chính thức cấm hoạt động buôn bán chất thải điện tử. Từ tháng 1/2021, nước này đã cấm toàn bộ các hoạt động nhập khẩu chất thải rắn. 

Vlogger Dalei cũng đề cập tới việc nhưng vlogger khác thường cắt bỏ hình ảnh họ xả phế phẩm sau luyện vàng. “Dù số lượng ít nhưng việc tinh chế vàng tại nhà vẫn là hoạt động bất hợp pháp vì gây ô nhiễm. Chẳng hạn như tôi mang chất thải tới chính quyền địa phương để xử lý”. 

Với hai anh em tại Cáp Nhĩ Tân có liên kết tới một nhà máy đã được cấp phép, giúp họ tiếp cận được cơ sở xử lý chất thải hợp pháp. Trong khi, tỷ lệ lợi nhuận của hoạt động rửa vàng thực tế không cao, xét tới những vấn đề về kỹ thuật và pháp lý liên quan. Với 0,5 gram vàng “khai thác tại nhà” thì Dalei chỉ mang về 190 tệ và lãi 40 tệ, chưa tính phí nhân công, thuốc thử và dụng cụ. 

Thực tế là, việc bán thuốc thử cùng công cụ còn lãi hơn cả việc tự tinh chế vàng. Một chuyên gia kỹ thuật hóa học chia sẻ, bộ công cụ này trên mạng có giá khoảng 600 tệ, trong khi chi phí sản xuất chưa tới 100 tệ.