Vốn ngân hàng vẫn chảy chậm vào bất động sản

Tuần trước, Ngân hàng Nhà nước công bố cơ chế điều hòa room tín dụng từ ngân hàng thừa sang ngân hàng thiếu. Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN) công bố số liệu, tính đến ngày 23/11/2023, dư nợ trên toàn hệ thống tăng 8,38% so với cuối tháng 12/2022, đạt mức 56% - mức Ngân hàng Nhà nước giao cho các tổ chức tín dụng.

Dư địa từ nay đến hết năm 2023 để các tổ chức tín dụng mở rộng tăng trưởng tín dụng còn rất lớn, gần 6,2%, tương đương với khoảng 735.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, vấn đề khiến các ngân hàng đau đầu hiện nay là lựa chọn lĩnh vực để cung ứng vốn.

Khơi thông dòng chảy tín dụng vào bất động sản

Các chuyên gia đánh giá, bất động sản là một trong những lĩnh vực có khả năng hấp thụ tốt nhất trong giai đoạn hiện tại. Theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước, kể từ đầu năm đến nay, tín dụng lĩnh vực bất động sản ghi nhận trên 2,7 triệu tỷ đồng, tăng 6,04% so với cuối năm ngoái, chiếm 21,46% tổng dư nợ nền kinh tế.

Tín dụng lĩnh vực bất động sản hiện đang chiếm 21,46% tổng dư nợ nền kinh tế

Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam - TS. Nguyễn Quốc Hùng cho rằng, các ngân hàng đang “đỏ mắt tìm kiếm doanh nghiệp tốt”. Vị này nêu quan điểm: “Nhu cầu vốn có thể rất cao, nhưng không thể tiếp cận được điều kiện vốn. Như trong lĩnh vực BĐS, hơn 70% là vướng mắc pháp lý. Nếu doanh nghiệp BĐS có vấn đề gì, thì ngân hàng cũng rất rủi ro, cho vay thì phải đáp ứng đủ điều kiện. Nếu xử lý được vấn đề pháp lý, thì dòng vốn sẽ thông. Không thể nào một mình ngành ngân hàng tháo gỡ các vấn đề được đặt ra”.

Đại diện một số ngân hàng như TPBank, Sacombank, Techcombank, VPBank, MBBank cho hay, hiện room tín dụng không phải vấn đề lớn, lãi suất cho vay đã giảm sâu, song việc giải ngân lại rất khó khăn.

Theo các ngân hàng thương mại, “không thể vỗ tay bằng một bàn tay”, nên đã đề nghị cơ quan có thẩm quyền tiếp tục nghiên cứu, triển khai các giải pháp tổng thể cho thị trường, nhất là giải quyết triệt để vướng mắc pháp lý liên quan đến bất động sản; Các giải pháp kích cầu tiêu dùng trong nước, đặc biệt là trong dịp Tết Nguyên đán 2024; Thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công để dẫn dắt đầu tư… từ đó khơi thông “mạch máu” tín dụng.

Bài học từ “vết xe đổ”

Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước - Ông Đào Minh Tú cho rằng, thị trường đóng vai trò rất quan trọng, nếu không thúc đẩy phát triển thị trường sẽ làm ảnh hưởng tới tăng trưởng kinh tế, việc làm và những lĩnh vực khác…

Không thúc đẩy phát triển thị trường bất động sản sẽ làm ảnh hưởng tới tăng trưởng kinh tế

“Phải khẳng định, ngân hàng và BĐS đang ‘ngồi chung một thuyền’. Nếu thị trường BĐS nóng quá hay nguội quá, ngân hàng đều bị ảnh hưởng vì dư nợ tín dụng lĩnh vực này chiếm 21,2% tín dụng toàn nền kinh tế” - Ông Đào Minh Tú nhìn nhận.

Tuy nhiên, nhìn dưới góc độ cơ quan điều hành, lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước cũng cảnh báo về “vết xe đổ” khi nhìn lại giai đoạn 2009 - 2011, một số ngân hàng vì lợi ích trước mắt mà cho vay bất động sản nhiều, sau đó phải trả giá lớn trong trung hạn khi nợ xấu gia tăng, ảnh hưởng tới an toàn tài chính ngân hàng.

Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước trăn trở: “Điều hành chính sách như ‘đi trên dây’, một mặt làm sao có đủ vốn với lãi suất hợp lý hỗ trợ thúc đẩy tăng trưởng thị trường BĐS, một mặt làm sao duy trì an toàn. NHNN nhận thấy trách nhiệm hỗ trợ tăng trưởng kinh tế là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng, nhưng an toàn hệ thống cũng là chuyện quan trọng không kém”.

Tín dụng chảy vào bất động sản cần được kiểm soát chặt chẽ

TS. Nguyễn Quốc Hùng thì cho rằng, cần sòng phẳng và công bằng trong đối xử với doanh nghiệp địa ốc và các doanh nghiệp liên quan. Trong thị trường hiện nay, không chỉ doanh nghiệp địa ốc gặp khó mà tất cả các doanh nghiệp khác đều khó khăn, giảm mạnh đơn hàng, thu hẹp sản xuất, người lao động mất việc, nhà máy đóng cửa… Dù vậy, vẫn còn nhiều doanh nghiệp thuộc các lĩnh vực khác nhau đều đang nỗ lực tìm cách vượt qua.

Trong khi với lĩnh vực bất động sản, khó khăn hiện nay không chỉ đến từ nguyên nhân khách quan, mà còn vì nhiều yếu tố chủ quan. Chẳng hạn như có nhiều doanh nghiệp bỏ tiền đầu tư đất nông nghiệp, hay khu vực đất đai chưa được phê duyệt, chưa quy hoạch. Đến nay, tiền bị “chôn” ở đất đai không đủ thủ tục pháp lý. Với các dự án như vậy, ngân hàng nếu có bơm vốn thì cũng không đạt hiệu quả, vì dù nhà có hoàn thiện thì dân cũng không dám mua.

Tuy nhiên, vẫn có những ngân hàng sẵn sàng cho vay dự án bất động sản với lãi suất thấp hơn gói 120.000 tỷ đồng, nhưng không thể cho vay vì thủ tục pháp lý của các dự án không đầy đủ.

“Trong bối cảnh hiện nay, để vượt qua khó khăn, chủ đầu tư cần phải chấp nhận rủi ro, thậm chí là phá sản. Bởi, nếu lúc nào cũng đặt ra vấn đề “gỡ”, “giải cứu” doanh nghiệp BĐS, thì trong tương lai giá nhà còn lên đến đâu khi mọi chi phí lãi vay trong hàng chục năm lại được các doanh nghiệp cộng vào giá thành sản phẩm. Thậm chí, dù ngân hàng có điều chỉnh giảm lãi vay nhưng chưa chắc chủ đầu tư đã giảm giá bán nhà cho người dân” - ông Hùng nêu ra vấn đề.

Trong bối cảnh sức khỏe doanh nghiệp bất động sản suy yếu, tài sản đảm bảo giảm giá, đã có không ít doanh nghiệp đã đề nghị các ngân hàng nới lỏng điều kiện cấp tín dụng. Song, theo các ngân hàng thương mại, bất động sản là lĩnh vực rủi ro cao nên tín dụng chảy vào cần phải được kiểm soát chặt.