Từ khi nào tục thờ thần tài trở thành tín ngưỡng của người Việt?

Sự tích nguồn gốc về hai vị thần ông địa và thần tài

Muốn khám phá về nguồn gốc phong tục thờ thần tài thổ địa không thể không nhắc đến những sự tích truyền kỳ hấp dẫn về hai vị thần được lưu truyền trong dân gian.

Sự tích về Thổ địa

Trong cuộc sống mưu sinh, con người không thể tồn tại và phát triển đến bây giờ nếu không có sự xuất hiện của đất đai. Đây cũng là một phần tạo nên cuộc sống con người sự giàu có và sung túc. Để được yên ổn làm ăn, trồng trọt, chăn nuôi trên những mảnh đất, thửa ruộng, người dân luôn có một niềm tin tưởng sâu sắc vào ông địa – vị thần bảo vệ những vấn đề liên quan đến đất. Về sau vì mong muốn mùa màng bội thu, những người dân Việt nhận định sự linh thiêng và rất sùng bái, tôn kính vị thần này.

Hình tượng khắc họa của ông địa bắt nguồn từ những người dân Nam Bộ thành thật, chất phát. Bởi vì nét đặc trưng của người dân nơi đây, họ khắc lên hình ảnh ông địa là một vị thần ở độ tuổi tầm trung, bụng bự, nụ cười sảng khoái, nhân hậu, tay cầm quạt hoặc là một điếu thuốc lá,…một khí chất mang sự vượng tài và không kém sự hài hước. 

Truyền thuyết về ông địa lưu truyền trong dân gian về chiếc bụng bự của người là thuở xưa, ông địa với chiếc bụng bình thường quen thân với Hà bá. Trong làng có mụ góa đanh đá nhưng có đứa con gái xinh xắn. Mỗi lần chửi lại nói đến hà bá, ông địa mới khen hà bá được người hiến con gái cho. Hà bá tin và theo ông địa đến nhà bà góa. Hôm đó, bà ta đang quét sân có một con chó cái chẳng chịu đi nên bà ta la má mày hà bá. Hà bá nổi giận đạp ông địa xuống kinh và uống nhiều thành bụng bự như bây giờ.

Sự tích ly kỳ về thần tài

Thần tài được người trong thế gian ca tụng và sùng bái là vị thần của sự giàu sang và phúc lộc. Người người thờ cúng thần với mong muốn cuộc sống có nhiều sự may mắn và dư giả để vạn sự hanh thông, thuận lợi trăm bề. Nên để ý thấy mọi người thường cầu nguyện với thần tài trước khi làm một việc gì đó mang tính chất quan trọng.

Một câu chuyện về mùng mười tháng giêng âm lịch sẽ cho mọi người biết nguồn gốc của ông thần tài. Chuyện kể về ông thần tài trên thiên đình là vị thần cai quản việc tài chính. Nhưng một ngày nọ, vì lỡ quá chén mà xa chân ngã xuống trần gian. Lúc này thần trông như một người bình thường trừ trang phục kỳ lạ. Nên vào lúc thần tài còn đang mất ý thức thì đã bị bọn trộm cướp mất áo quần. Tỉnh dậy khi mất đi ký ức, bộ dạng cũng như một người ăn xin, đói bụng đi tìm đồ ăn khắp nơi.

Ngài đi ngang qua một cửa hàng heo quay đang ế ẩm, vắng khách được chủ tiệm tốt bụng mời vào và ngài ăn khá nhiều. Bất ngờ khách từ đâu kéo đến nườm nượp, đông không đếm xuể. Vì vậy mà thần tài được ông chủ quán tốt bụng mời ăn mỗi ngày. Nhưng được một thời gian, chủ tiệm cảm thấy ngài chỉ biết ăn không ngồi rồi và hôi hám nên đã đuổi đi. Được quán đối diện nhận thấy sự đặc biệt và mời về, quán lại đông đúc. Dân nhận ra và tìm về quần áo của thần, mặc xong thì thần bay về trời.

Ý nghĩa về tín ngưỡng tục thờ thần tài ông địa

Nhắc đến thờ cúng ông địa thần tài, người dân ta luôn tồn tại một sự tin tưởng sâu sắc. Vậy hai vị thần đã để lại ý nghĩa gì cho cuộc sống của con người trong thế gian.

Tín ngưỡng thờ thổ địa

Tục thờ thần tài theo dòng chảy thời gian đã thay đổi rất nhiều thứ về tín ngưỡng thờ ông địa. Ông địa với vai trò không chỉ là người bảo hộ về đất đai mà còn là thần mang đến sự phúc lộc và giàu có. Thờ ông địa theo quan niệm dân gian là luôn giúp cho gia chủ sở hữu khối đất giá trị, buôn may bán đắt. Đối với các quốc gia Á Đông, ông địa được khắc họa là vị thần bảo vệ cho gia đình, phù hộ độ trì cho những người sống lương thiện. Mang sứ mạng giúp ích cho thế gian có cuộc sống tươi đẹp.

Trong quan niệm tương sinh có nhắc đến thần tài, ngũ hành đã nói thổ sinh kim. Như một ngụ ý sâu xa là thiên thời địa lợi phải có sự xuất hiện của thần tài thì vạn sự mới có thể diễn ra theo chiều hướng tốt của tự nhiên.

Tín ngưỡng thờ thần tài

Thần tài được quan niệm là vị thần tối cao quản lý về tài sản và của cải có giá trị trong gia đình. Thần bảo hộ về mọi thứ, có công năng đem đến sự thịnh vượng cho gia chủ. Lúc sơ khai tục thờ thần tài chưa phát triển mạnh, mọi người chưa có sự phân biệt rõ giữa thần tài và thổ địa vì lúc đó nhu cầu của họ chưa cần thiết phải phân ra rạch ròi. Chủ yếu là có cuộc sống ăn no mặc ấm. Sau này, thời thế thay đổi nhu cầu cao về sự phát tài phát lộc được tăng lên, đó chính là lúc thần tài thổ địa là hai vị thần riêng biệt.

Tổng kết mọi thông tin đã nghiên cứu về tục thờ thần tài thổ địa, có thể thấy rằng đây là những vị thần không thể vắng mặt để duy trì cuộc sống yên bình của người dân. Sự linh thiêng và tốt đẹp của những vị thần mang đến sự phù hộ, bảo vệ tuyệt đối. Nhằm hướng đến một cuộc sống hôm nay được giàu có, sung túc và trọn vẹn.