Trung Quốc chật vật tìm cách giải quyết khủng hoảng bất động sản

Kết quả của phép màu tăng trưởng

Theo VietnamBiz, sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, nền kinh tế Trung Quốc càng đóng vai trò quan trọng đối với tăng trưởng của thế giới. Trong năm đó, phương Tây phải chật vật với sức nặng của tài chính đang chịu tổn thất lớn, tỷ lệ thất nghiệp cao và giá nhà đất lao dốc.

Mặt khác, Trung Quốc lại đứng vững không bị đảo lộn trong thị trường tài chính. Thậm chí, nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới cùng bùng nổ với mức tăng gần 10%/ năm từ năm 2008 đến năm 2011 trong tình hình chính quyền vay mượn mạnh tay để hỗ trợ cho việc xây dựng cơ sở hạ tầng.

Sau khủng hoảng tài chính, nhu cầu hàng hoá Trung Quốc của phương Tây cũng bốc hơi. Thế nhưng, Trung Quốc lại được gói kích thích tài khóa 575 tỷ USD – tương đương 13% GDP của quốc gia tiếp sức. MarketWatch cho biết đa phần tiền được chi cho dự án cơ sở hạ tầng và khuyến khích cho vay trong lĩnh vực địa ốc. 

Giải pháp này dựa theo thực tế rằng chính phủ Trung Quốc trong quá khứ từng thúc đẩy tốc độ tăng trưởng thành công 2 chữ số bằng việc chi tiêu cho cơ sở hạ tầng. Nền kinh tế Trung Quốc đã có thể vượt qua phương Tây trong 10 năm nhờ gói kích thích gần 600 tỷ USD đó và góp phần không nhỏ đối với sự tăng trưởng kinh tế thế giới.

“Đã có lúc phương Tây thấy ghen tị vì khả năng phi thường của các nhà chức trách Trung Quốc. Tuy nhiên đã có những rắc rối không được đề cập đến là Trung Quốc cũng dần không còn giải pháp đề đầu tư vào cầu đường, cơ sở khác một cách hiệu quả”, theo ông Jeremy Mark, thành viên cấp cao tại Hội đồng Đại Tây Dương.

Điểm giống với khủng hoảng bất động sản tại Mỹ

Trong lịch sử kinh tế, bong bóng bất động sản là một hiện tượng phổ biến. Ngày này, bong bóng hình thành trong lĩnh vực bất động sản của Trung Quốc không khác nhiều so với của Mỹ và châu Âu trong những năm 2000.

Ở Mỹ, công ty xây dựng và người mua dùng các khoản vay tín dụng dễ dàng được cung cấp bởi nhu cầu của giới đầu tư đối với chứng khoán đảm bảo bằng thế chấp. Cuối cùng, giá nhà tăng đã khiến làn sóng đầu tư đẩy giá cao hơn, hậu quả là bong bóng vỡ.

Trong khi tại Trung Quốc, chính phủ là người cung cấp tín dụng dễ dàng cho lĩnh vực địa ốc. Theo ông Michael Pettis, Giáo sư tài chính tại Đại học Bắc Kinh, chính phủ có mục đích đẩy mạnh hoạt động kinh tế nhằm đạt được tăng trưởng GDP cao.

Hình thức bán nhà ở trong tương lai cũng là một điểm nhấn đáng chú ý tại Trung Quốc. Theo đó, doanh nghiệp mua thêm đất thay vì dùng số tiền đó để hoàn thiện nhà ở. 

“Hành vi của doanh doanh nghiệp đã điều chỉnh theo hướng gây biến dạng giá trong bối cảnh giá bất động sản tăng không ngừng tại Trung Quốc”, theo giáo sư Pettis.

Ông cho biết thêm nhờ giá nhà tăng, những doanh nghiệp bất động sản đã liều mua thêm đất có thể hưởng lợi nhờ nhu cầu của người dùng trong tương lai.

Những kẻ đầu cơ đã thống trị thị trường địa ốc Mỹ trong thập niên đầu của thế kỷ 21. Và những năm gần đây, Trung Quốc ghi nhận thị trường bất động sản tương tự.

Bong bóng vỡ

MarketWatch cho biết từ lâu các quan chức của Trung Quốc đã nhìn nhận ra bong bóng bất động sản và rắc rối cần để tâm là sự tăng lên của nợ nần. Bắc Kinh đã ban hành quy định mới vào năm 2020, hạn chế khả năng tiếp cận tín dụng đáng kể của lĩnh vực phát triển địa ốc. Theo đó, các chính sách mới ngăn cản các nhà phát triển vay mượn hòng che giấu việc thiếu tiền mặt. Hậu quả là một số doanh nghiệp không thể hoàn tất dự án mà người mua đã trả.

China Evergrande là một trong những công ty đã gặp trở ngại khi đáp ứng nghĩa vụ với chủ nợ và người mua nhà trong năm vừa qua. Những người đầu cơ đã chịu tổn thất lớn vì sự căng thẳng của ngành địa ốc. Tính tới tháng 8 năm nay, giá nhà ở tại Trung Quốc đã giảm 11 tháng liên tiếp.

Chia sẻ với MarketWatch, ông Brad Setser, thành viên của Hội đồng Quan hệ Đối ngoại cho ràng hệ thống tài chính Trung Quốc ít có thể bị đe dọa vì khủng hoảng địa ốc vì được kiểm soát chặt bởi nhà nước. Chính phủ Trung Quốc đã từng cho thấy họ sẵn sàng rót tiền cho ngân hàng đang thiếu vốn.

Tuy nhiên, bong bóng bất động sản bể vỡ có thể là trở ngại đáng lo vì lĩnh vực này giữ vai trò quan trọng với kinh tế quốc gia tỷ dân.

Khắc phục hậu quả

Các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc có nhiệm vụ ngăn chặn sự giảm giá của doanh số nhà đất. Ngoài ra, cũng cần ổn định doanh nghiệp phát triển lĩnh vực bất động sản để họ có thể hoàn tất dự án đã nhận.

Theo ước tính của ôngTom Orlik, nhà kinh tế trưởng tại Bloomberg Economics, gắn với những căn nhà dang dở tại Trung Quốc là giá trị các khoản vay nợ thế chấp đạt tới 230 tỷ USD, bằng khoảng 1,4% GDP nước này. Con số này sẽ đạt mức 632 tỷ USD vào năm 2024 khi tốc độ không được cải thiện.

Theo ông Houze Song, trưởng nhóm nghiên cứu kinh tế Trung Quốc của tổ chức MacroPolom, vì bị chủ thầu hoãn xây dựng nên ngày càng có nhiều người Trung Quốc không chịu trả nợ vay thế chấp. Dù không rõ những cuộc biểu tình này lan rộng như thế nào, tuy nhiên có những tín hiệu rằng chính phủ Trung Quốc đang xem xét rất nghiêm túc về vấn đề này.

Mới đây, Bắc Kinh đã đưa ra công bố về các khoản vay trị giá 29 tỷ USD cho những nhà phát triển địa ốc thiếu thanh khoản. Thế nhưng, theo đánh giá của ông Song, chừng đó là chưa đủ để khắc phục vấn đề.

Do các quan chức muốn ổn định ngành bất động sản và nỗ lực để tránh doanh nghiệp cho rằng họ được giải cứu khi liều lĩnh hành động, chính phủ Trung Quốc đang rơi vào thế khó. Như vậy, nhiều khả năng Trung Quốc sẽ chỉ đưa ra cứu trợ chậm chạp và buộc chính quyền địa phương và công ty bất động sản hứng chịu những gánh nặng nhất.

Theo cảnh báo của ông Song, hiện tại, kế hoạch kích thích chỉ đủ để quốc gia này bước qua tình cảnh, tuy nhiên chưa thực sự chắc chắn. Tăng trưởng kinh tế vẫn có thể bị đè nặng vì những rắc rối của thị trường.