Tình trạng thất nghiệp tồi tệ tại Trung Quốc: Nhân viên bị sa thải hàng loạt, giới trẻ không còn hy vọng theo đuổi sự nghiệp

Theo Nhịp sống kinh tế, Trung Quốc đang đối mặt với khủng hoảng thất nghiệp nghiêm trọng.

Liệu học nhiều có giúp ích gì?

Vào hồi tháng 2, khi Zheng Jin bị cho nghỉ việc ở một công ty phát triển bất động sản lớn nhất Trung Quốc, khi ấy cô cảm thấy đỡ áp lực khi rời khỏi lĩnh vực đang sa sút. Tuy nhiên, sau 3 tháng, cô đã rất hoang mang khi nộp đơn 400 vị trí tuyển dụng mà không trúng tuyển.

Cô gái 26 tuổi chia sẻ về con đường sự nghiệp: "Tôi không thể thấy được ánh sáng cuối đường hầm". Khi cô đã phỏng vấn đến 26 lần nhưng không được nhận vào bất kỳ vị trí làm việc nào. Trước đây, cô từng làm việc nghiên cứu thị trường ở Nam Kinh nhưng do chính phủ thắt chặt quy định về tài chính với lĩnh vực bất động sản nên cô phải nghỉ việc vì công ty cắt giảm 30% nhân sự. "Tôi cảm thấy mất hy vọng về cuộc sống. Tôi không biết mình có thể bám trụ được bao lâu nữa." Zheng buồn bã chia sẻ.

Không chỉ có Zheng mà hàng chục triệu người trẻ tuổi khác cũng đang phải cạnh tranh xoay sở để tìm việc. Tham vọng về sự nghiệp của họ bị giảm sút bởi đại dịch và các quy định của chính phủ. Tỷ lệ không có việc làm của thanh niên Trung Quốc từ 16 đến 24 tuổi (nhóm mới tốt nghiệp đại học) tăng lên mức kỷ lục là 18,2%, cao gấp 3 lần tỷ lệ thất nghiệp khu vực thành thị trên cả nước và cao hơn 7,9% ở Mỹ.

Thị trường lao động ở Trung Quốc ngày càng căng thẳng hơn, tỷ lệ thất nghiệp cao hơn cả mức đỉnh năm 2020. Các thành phố lớn như Thượng Hải bị "đóng băng" bởi đợt tái bùng phát Covid-19, các doanh nghiệp buộc phải giảm bớt nhân sự hoặc giảm tiền lương nếu có thể duy trì tiếp tục kinh doanh.

Cũng giống như Zheng, hàng triệu người bị sa thải bởi các các công ty công nghệ, công nghệ giáo dục và bất động sản, họ vẫn đang nỗ lực hết sức để tìm kiếm công việc. Bên cạnh đó, thị trường lao động chuẩn bị đón nhận số lượng sinh viên sẽ tốt nghiệp năm nay với mức kỷ lục 10,76 triệu người.

Xie Huiyu – 25 tuổi là một trong số đó. Cô đang theo học thạc sĩ toán học ở Anh, tháng 11/2021 đến Thượng Hải thực tập cho công ty internet. Nhà tuyển dụng đã hứa với cô sau khi tốt nghiệp vào mùa hè, cô sẽ được ký hợp đồng full time trong bộ phận vận hành sản phẩm. Nhưng, khi thành phố bị phong tỏa vào cuối tháng 3, họ bất ngờ chấm dứt kỳ thực tập của cô và rút lại lời đề nghị đó bởi công ty gặp khó khăn. Kể từ khi đó, Xie bất lực nhờ đến trợ giúp tài chính từ gia đình ở quê Chiết Giang và thức ăn mà chủ nhà hỗ trợ.

"Mọi thứ rất khó khăn. Có đôi lúc tôi tự hỏi bản thân học hành nhiều như vậy thì có ích gì." Xie chia sẻ.

Phó trưởng bộ phận nghiên cứu kinh tế Trung Quốc tại BNP Paribas, Jacqueline Rong cho biết, tỷ lệ thất nghiệp hiện tại chưa hẳn đã là đỉnh điểm. Bà dự đoán rằng trong những tháng tới con số này sẽ có thể lên tới 6,5%. Từ khi chính phủ Trung Quốc tiến hành theo dõi số liệu vào tháng 1/2016, có lẽ đây sẽ là con số kỷ lục nhất. Vào mùa hè này, tỷ lệ thất nghiệp của nhóm thanh niên có thể vọt lên mức gần 20%, khi đó sinh viên các trường đại học đều tốt nghiệp và dồn vào thị trường lao động.

Hầu hết các công ty đều cắt giảm nhân sự

Khác với 2020, năm nay cuộc suy thoái kinh tế do Covid-19 tạo ra sẽ tác động lớn đến thị trường lao động của Trung Quốc. Mặc dù trước đó thị trường lao động nước này đã rất căng thẳng. Khi lĩnh vực bất động sản sa sút, đồng thời quy định siết chặt của Bắc Kinh hồi năm ngoái với các công ty internet, công ty cung cấp dịch vụ gia sư có thể khiến cho hàng triệu người đã mất việc.

Một trong những doanh nhân nổi tiếng nhất Trung Quốc, Yu Minhong – nhà sáng lập và chủ tịch của một trong những công ty giáo dục tư nhân lớn nhất nước này New Oriental Education & Technology Group Inc, bày tỏ sự bất bình của mình. Công ty của Yu đã phải dừng tất cả các dịch vụ dạy thêm cho học sinh tiểu học và trung học, họ cũng buộc phải cho 60.000 nhân sự nghỉ việc năm 2021, sau khi Bắc Kinh cải tổ lĩnh vực trị giá 100 tỷ USD này.

Khi dịch vụ dạy thêm được cải tổ và dần ổn định trở lại thì lại phải chịu áp lực từ cuộc khủng hoảng Covid-19 gây ra. Lợi nhuận giảm sút buộc họ phải giảm thêm chi phí nhân lực. “Dù tự động viên rằng hãy kiên nhẫn, khó khăn sẽ dần qua đi, nhưng tôi vẫn còn nhiều lo lắng khi nghĩ về những việc cần xử lý. Tôi thường phải sử dụng đến thuốc ngủ.”

Kể cả những "gã khổng lồ" trong ngành công nghệ, cũng phải giảm bớt nhân sự. Hãng JD.com là hãng thương mại điện tử lớn thứ 2 Trung Quốc, cũng phải sa thải 10% đến 15% nhân viên của bộ phận mua hàng theo nhóm (community-buying). Hãng gọi xe Didi Global dự kiến giảm bớt 20% nhân sự. Còn công ty Tencent Holdings mới ghi nhận tăng trưởng doanh thu thấp chưa từng có hàng thập kỷ qua, đang phải đóng cửa nhiều mảng kinh doanh của bộ phận thể thao.

Đây là những vấn đề đáng lo ngại và trở thành áp lực đối với những sinh viên chuẩn bị ra trường. Cô sinh viên 21 tuổi, Li Wen dự định sẽ làm một công việc với mức lương thấp, làm việc 6 ngày 1 tuần ở vị trí trợ lý ở một công ty thương mại điện tử. Cô tốt nghiệp trường đại học ở Nam Sung (Tứ Xuyên), chuyên ngành Ngôn ngữ Anh, cô đã hy vọng sẽ có tấm bằng thạc sĩ báo chí. Nhưng cô khi trường tăng điểm sàn do lượng đăng ký tăng quá nhiều, cô đã bị trượt kỳ thi đầu vào. 

Li Wen đã miễn cưỡng chọn công việc có mức lương 3.500 NDT (526 USD)/tháng, ít hơn mức cơ bản đóng thuế là 5.000 NDT ở Trung Quốc. "Tôi tự hỏi có nên thi cao học thêm lần nữa hay không, nhưng tôi sẽ phải đối mặt với thị trường lao động ra sao trong 3 năm tới.”, cô chia sẻ.

Những nỗ lực thay đổi của thành phố Bắc Kinh

Bắc Kinh đưa ra những biện pháp nhằm cứu vớt thị trường lao động, tuy nhiên những biện pháp này chủ yếu hướng vào các doanh nghiệp, không quan tâm nhiều đến nhóm người thất nghiệp. Chính phủ đưa ra nhiều chính sách khích lệ các công ty như giảm thuế, hoàn tiền bảo hiểm thất nghiệp, ngừng các quy định yêu cầu người sử dụng lao động phải đóng các khoản an sinh xã hội và trợ cấp tiền mặt để đào tạo lao động.

Ở một số tỉnh đưa ra những biện pháp nhằm hỗ trợ những sinh viên mới ra trường. Cát Lâm cho biết, năm nay tỉnh này sẽ tăng tỷ lệ tuyển dụng công chức lên 10% và dành 20.000 việc làm cho sinh viên tốt nghiệp đại học thực hiện một số chương trình dịch vụ do chính quyền địa phương triển khai. Quảng Đông cũng đưa ra mục tiêu giải quyết việc làm cho hơn 70% sinh viên tốt nghiệp trong năm nay, các tổ chức phi lợi nhuận thuộc sở hữu nhà nước hứa hẹn sẽ cung cấp 68.000 việc làm.

Hiện nay xu hướng "nằm im, bỏ mặc sự đời" đang trở nên phổ biến hơn đối với nhiều người trẻ. Họ đang bị đè nặng bởi áp lực cạnh tranh việc làm.

Một sinh viên chuyên ngành tài chính ở Thượng Hải, David Yang - 23 tuổi cho biết: "Tôi cảm thấy rất căng thẳng." Bởi Yang không thể tham gia các cuộc phỏng vấn ở các trung tâm công nghệ như Thâm Quyến và đã nằm dài ở nhà nhiều tuần. Anh chia sẻ đầy khó chịu: "Khi bạn tin rằng mình có tương lai tươi sáng, nhưng đột nhiên bạn bị bắt không được ra khỏi nhà và tất cả những cơ hội làm việc đều tuột mất." 

Và anh cảm thấy thật sự thất vọng khi gửi CV xin việc đến hàng chục công ty, đôi khi anh chỉ muốn "nằm im, bỏ mặc mọi thứ".