“Sóng gió” lớn nhất của Trung Quốc trong vài thập kỷ: Kinh tế - xã hội hỗn loạn vì Zero Covid

Theo Doanh Nghiệp Niêm Yết, cho dù các biện pháp ngày càng nghiêm ngặt nhưng số ca nhiễm vẫn tăng cao. Nền kinh tế bị dồn ép và sức chịu đựng của người dân bị đẩy đến giới hạn.

Người dân tỏ ra bất mãn

Để ngăn chặn đà lây lan của Covid-19, hàng chục thành phố tại Trung Quốc đang bị phong tỏa một hoặc toàn phần. 

Điều này đồng nghĩa rằng khoảng hơn 300 triệu người - số lượng gấp 3 lần dân số Việt Nam đang phải ở nhà suốt nhiều tuần. Trong số đó, nhiều người không thể tiếp cận tới y tế và thực phẩm.
Thượng Hải là một trong số các thành phố bị phong tỏa nhận được nhiều sự quan tâm nhất. Một số dân cư bị đói do đứt gãy việc phân phối thực phẩm tại một số khu vực ở thành phố. Trong khi đó, lại có hàng đống thức ăn thối hỏng trên đường phố. Nhiều người gặp khó khăn vì khẩu phần ăn ít ỏi, cùng sự bó buộc trong nhà. Những hình ảnh đã được chia sẻ rầm rộ trên mạng xã hội nước này.

Vừa qua, người dùng mạng Trung Quốc đã chống lại kiểm duyệt và chia sẻ video dài 6 phút có tiêu đề “ Âm thanh của Tháng 4”. Nội dung được lồng ghép từ các cảnh quay trên cao của thành phố. Bản ghi âm về cuộc thoại tìm kiếm sự trợ giúp y tế, kêu gọi chính phủ phát khẩu phần ăn và những người dân bình thường đang giúp đỡ lẫn nhau.

Cũng cuối tuần qua, các công chức mặc đồ bảo hộ đã đến khắp thành phố và lắp hàng rào thép bên ngoài các tòa nhà có ca nhiễm Covid. Điều này đã đẩy sự bất mãn của người dân tăng cao. Bloomberg đưa tin nhiều người phàn này rằng biện pháp này quá khắc nghiệt, có thể khiến rủi ro nghiêm trọng nếu có hỏa hoạn vì người dân không có lối thoát.

Theo giới quan sát và cư dân của các thành phố lớn, họ từng không thể tưởng tượng được biện pháp nghiêm ngặt để dập tắt Covid-19 lại xảy ra ở những nơi như Thượng Hải.

Thế nhưng, hiện tại, dân Bắc Kinh cũng chuẩn bị chịu chung số phận trong khi phong tỏa ở Thượng Hải còn chưa đi đến kết thúc. Triều Dương, quận lớn nhất của Bắc Kinh đã ghi nhận số ca nhiễm tăng vọt. Điều này làm dấy lên lo ngại thủ đô nước này sẽ sớm phải phong tỏa lớn đầu tiên.

Gánh nặng kinh tế

Không chỉ về mặt xã hội, khủng hoảng tại Thượng Hải và các thành phố khác từ COVID-19 đến các biện pháp chống lại đã gây rắc rối lớn cho nền kinh tế, và cả chính trị. IMF - Quỹ Tiền tệ Quốc tế đã hạ triển vọng tăng trưởng GDP cả năm từ 4,8% xuống 4,4% của Trung Quốc. Con số thấp hơn 3,7% tốc độ được ghi nhận vào năm 2021. Điều này khiến Trung Quốc và cả thế giới ít nhiều bị ảnh hưởng.

Tháng 4 có lẽ dễ thấy sự suy yếu của kinh tế Trung Quốc nhất. Nhà kinh tế trưởng về Trung Quốc tại ngân hàng Nomura - ông Ting Lu dự đoán tăng trưởng GDP quý II sẽ giảm xuống còn 1,8% thấp hơn mức 4,8% của quý I.

Tuy nhiên, những con số này lại được đề cập từ trước khi có sự bùng phát của biến chủng Omicron. Điều này có nghĩa rằng tương lai nền kinh tế còn có thể tăm tối và mù mịt hơn.
Hai thành phố lớn và giàu có bậc nhất của Trung Quốc - Bắc Kinh và Thượng Hải có nguy cơ bị tê liệt bởi Zero Covid. Trong phiên giao dịch đầu tuần, chỉ số CSI 300 đã mất 4,9%. Con số là mức sụt giảm lớn nhất của chỉ số chứng quán kể từ Trung Quốc áp lệnh phong tỏa Vũ Hán cách đây 2 năm.

Trong phiên 25/4, nhà đầu tư nước ngoài đã bán 45 tỷ NDT (khoảng 7 tỷ USD) chứng khoán Trung Quốc. Điều này khiến khối ngoại chuyển thành bán ròng tháng này. Do lo ngại dòng vốn tháo chạy, đồng nhân dân tệ nội địa giảm đến mức thấp nhất trong vòng 17 tháng.

CEO công ty nghiên cứu chứng khoán JL Warren Capital - ông Junheng Li chia sẻ với Bloomberg rằng Trung Quốc đang bị rơi vào khoảng thời gian đen tối nhất trên mặt kinh tế trong vòng vài thập kỷ do tình hình Covid-19.

Kể từ tháng trước, các nhà chức trách Trung Quốc đã cam kết có chính sách phù hợp nhằm giúp thị trường ổn định và tăng trưởng. Tuần qua, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc đã đưa ra 23 biện pháp để khắc phục kinh tế. Thế nhưng, chứng khoán vẫn bị bán tháo, điều này cho thấy nhà đầu tư đã nản chí trước những lời hứa nhưng không có hành động.

Tờ Financial Times cho biết sự suy yếu nặng nề của thị trường bất động sản là một trong những điểm yếu của kinh tế Trung Quốc. Trong khi đó, gần  đây vẫn được xem là động lực của sự phát triển chung. Hiện Trung Quốc có đủ đất trống để làm nhà cho khoảng 90 triệu dân.

Dù vậy, chính trị vẫn là trở ngại lớn nhất với tăng trưởng GDP. Bắc Kinh duy trì chính sách chống dịch không khoan nhượng. Bất ổn gia tăng và thu nhập giảm khiến nhu cầu nhà ở, mặt hàng tiêu dùng lâu bền, tư liệu sản xuất đang bị tổn hại do nhiều thành phố trên cả nước đóng cửa. 

Bước sang năm thứ 3 của đại dịch, nhiều người Trung đã hết tiền tiết kiệm khiến họ phải giảm chi tiêu. Một trở ngại lớn khác cũng là thách thức logistics của việc vận chuyển hàng hóa.
Tất cả những thứ này đổ dồn sự tập trung vào chiến lược đối phó Covid của Trung Quốc. Người dân chỉ tiêm phòng loại vắc xin kém hiệu quả hơn do công ty nội địa phát triển. Niềm tự tôn dân tộc đã khiến Trung Quốc không nhận dùng vắc xin mRNA của nước ngoài.

Do đó, họ bất chập tỷ lệ tiêm phòng cao và người già vẫn chịu những rủi ro lớn từ Covid-19. Việc nới lỏng phong tỏa sẽ khiến thiệt hại về nhân mạng tăng lên. Bloomberg Intelligence đưa ra tính toán rằng 31.000 đến 250.000 ca tử vong có thể xảy ra khi đợt bùng phát dịch kéo dài 1 tháng tại Trung Quốc.

Bắc Kinh đang khẩn trương phát triển vắc xin mRNS trong nước thế nhưng không còn thời gian để đợi thêm. Ngay lập tức, Trung Quốc cần nhanh chóng chấp nhận tiêm phòng hàng loạt bằng vắc xin quốc tế. Như vậy, nước này mới có thể thoát khỏi Zero Covid và nới lỏng phong tỏa đang khiến nền kinh tế và xã hội gặp rắc rối lớn.