Siêu lạm phát có thể xảy đến với Argentina trong năm nay
Theo Nhịp sống thị trường, các chuyên gia kinh tế tại Argentina đang dự đoán giá cả tại nước này sẽ chạm mốc 3 con số, ngưỡng 100% vào cuối năm. Dự báo này cho thấy quốc gia Nam Mỹ vẫn đang chuẩn bị chứng kiến tỷ lệ lạm phát cao nhất trên toàn cầu, trong số những nền kinh tế lớn nhất trên thế giới.
Dự đoán đã được đưa ra sau khi NHTW Argentina thực hiện cuộc khảo sát hàng tháng. Và đây cũng là lần đầu tiên mà các chuyên gia kinh tế tư nhân dự đoán lạm phát của nước này chạm ngưỡng 3 con số. Kể từ những năm 1990 khi nền kinh tế bị nhấn chìm bởi tình trạng siêu lạm phát, thì đây là mức chưa từng được ghi nhận tại Argentina. Lạm phát tại quốc gia này trong tháng 8 đạt 79%.
Tổng thống Alberto Fernandez trong suốt gần 3 năm lãnh đạo đã luôn nỗ lực kiểm soát đà tăng của giá cả, đồng nội tệ cũng như hạn chế nhập khẩu. Tuy nhiên, tại không có kế hoạch tổng quan được đánh giá là đáng tin. Hàng loạt chính sách đã được đề ra, tuy nhiên không thể làm giảm đi mối lo ngại của người dân Argentina về việc giá của đồng nội tệ lao dốc, từ khi chính phủ nước này nỗ lực kiểm soát tỷ giá hối đoái và lượng dự trữ tiền mặt ngày càng cạn kiệt.
Cuộc khảo sát cho biết các chuyên gia kinh tế dự báo năm nay ghi nhận tỷ giá đồng peso sẽ là 173 đổi 1 USD, và tỷ giá này sẽ đạt mức 310 đổi 1 USD vào cuối năm sau. Bởi vậy, kỳ vọng lạm phát trở nên đen tối hơn với Argentina.
Thế nhưng, đó không phải là lần đầu Argentina gặp những thách thức về nền kinh tế.
“Điều đó như cảm giác ‘déjà vu’ với tôi cũng như những người đã sống rất lâu tại đất nước này. Trong khi câu chuyện kinh tế khá giống nhau nhưng chỉ có những yếu tố khác nhau mà Argentina phải đối diện sau mỗi 5 hoặc 10 năm”, theo Carlos Gervasoni – phó giáo sư và chủ nhiệm khoa học chính trị Đại học Torcuato Di Tella ở Buenos Aires.
Vì lý do gì?
Lạm phát tại Argentina có từ những năm 1980 và thậm chí còn xuất hiện sớm hơn. Nước này đã liên tục chiến đấu với lạm phát, thế nhưng nền kinh tế vẫn đối mặt với cú sốc lớn do dịch bệnh Covid 19, xung đột giữa Nga và Ukraine và chuỗi cung ứng năng lượng và lương thực suy giảm. Hiện cứ 10 người dân Argentina thì có 4 người đang sốc dưới mức nghèo. Quốc gia vốn bị USD hóa, đang dùng hàng tỷ USD dự trữ ngoại hối.
Một số người dân đã phải lấy tã bỉm bằng cách trao đổi sữa. Ở một mặt khác, nhiều người phàn nàn họ thậm chí không biết giá của một bao gạo hay tờ báo cho đến khi ra thanh toán vì giá cả liên tục biến động. Khi đến tham quan Argentina, khách du lịch dùng thẻ tín dụng có thể sẽ phải trả thuế gần 54% cho các giao dịch.
Trong bối cảnh thâm hụt tài khóa xảy ra liên tục, ngân hàng trung ương Argentina đã thúc đẩy việc in thêm tiền và điều này khiến giá trị của đồng peso càng lao dốc và lạm phát càng tăng cao. Hồi tháng trước, ngân hàng trung ương Argentina đã nâng lãi suất cho vay lên gần 70% để kiểm soát lạm phát, tuy nhiên động thái này gây cản trở các hoạt động đầu tư và tốc độ tăng trưởng kinh tế.
Không những thế, Argentina cũng đang gánh chịu khoản nợ lớn. Sau khi nhận gói cứu trợ năm 2018, rồi lại vay thêm khoảng 44 tỷ USD khác hồi đầu năm, hiện Argentina vẫn nợ Quỹ tiền tệ quốc tế 40 tỷ USD. Quốc gia Nam Mỹ đứng trước rủi ro vỡ nợ ngày càng lớn và tình hình có thể trở nên tồi tệ hơn rất nhiều.
Argentina đã có một lần vỡ nợ trong quá khứ. Quốc gia này đã ký kết 22 chương trình hỗ trợ tài chính với tổ chức IMF kể từ khi gia nhập vào năm 1956. Trong số đó, điểm nổi bật nhất là khi Argentina rơi vào khủng hoảng tài chính năm 2001 do không thể thực hiện thanh toán khoản vay 21,6 tỷ USD từ Quỹ tiền tệ quốc tế. Argentina cũng phải trì hoãn các khoản thanh toán trái phiếu có trị giá 95 tỷ USD cho các chủ nợ khác.
Thậm chí, Argentina từng giàu hơn cả Đức và Pháp vào đầu những năm 1990. Nhiều người nhập cư đã đổ xô đến nước này với những lời hứa hẹn về việc làm tốt trong lĩnh vực nông nghiệp và sản xuất. Thế nhưng, khi đó, vị Thủ tướng Juan Perón chỉ đưa ra những lời hứa “cho có” về lương hưu, quan hệ lao động và dịch vụ xã hội. Vốn bùng nổ sau chiến tranh nhưng hoạt động xuất khẩu của Argentina năm 1950 đã dần kết thúc, trong khi tham nhũng và lạm phát ngày một gia tăng.
Trong số các nước đang phát triển, Argentina được xem là một trong những quốc gia sở hữu hệ thống phúc lợi quy mô lớn nhất, với phương tiện đi lại, khoản trợ cấp tiện ích và hưu trí cho tất cả công dân. Gervasoni cho biết trung bình 1 người dân Argentina trả số tiền điện tương đương với dưới 5 USD/ tháng. Trong khi đó, các hộ gia đình tại Đức và Ý phải trả hơn 270 USD và 230 USD tương ứng.
Chính phủ Argentina chủ yếu tập trung vào xuất khẩu nhằm nỗ lực bảo vệ người tiêu dùng nội địa và tìm kiếm doanh thu. Hồi đầu năm nay, nước này đã tăng mức thuế xuất khẩu đối với đậu tương đã qua chế biến lên mức 33% nhằm hỗ trợ phần nào cho người nông dân. Đây là một trong những loại hàng hóa hàng đầu của Argentina.
Chính phủ Argentina đã không đủ tài chính để kéo dài chuỗi ngày nỗ lực duy trì một chương trình phúc lợi quy mô lớn với các khoản trợ cấp hào phóng. “Đó là một câu hỏi quá khó đối với chính phủ bởi lẽ họ nhận thấy rằng mọi thứ đều đang trở nên tồi tệ hơn”, theo Euduardo Levy Yeyati – cựu kinh tế gia trưởng tại NHTW Argentina.