Sau khi Việt Nam gia nhập đường đua xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc, Thái Lan lập tức có động thái củng cố vị thế

Theo Doanh Nghiệp & Kinh Doanh, vào ngày 19/9 mới đây, Việt Nam đã chính thức tham gia chặng đua bán sầu riêng cho Trung Quốc. Ngay lập tức, Thái Lan cũng có động thái để củng cố vị thế ngôi vương của mình tại thị trường quốc gia tỷ dân.

Theo thông tin từ tờ Bangkok Post hồi đầu tháng 9, một chiếc xe chở 38 tấn sầu riêng xuất khẩu sang Trung Quốc của Thái Lan qua Lào đã được yêu cầu quay đầu do sầu riêng chưa chín, không đủ tiêu chuẩn và bị nhiễm sinh vật gây hại. Bên cạnh đó, chức trách Thái Lan cũng kiểm tra phát hiện và có án phạt nặng với những thương nhân gian lận trong việc xuất xứ hàng hóa.

Những vụ việc như vậy có thể khiến uy tín cũng như vị trí số 1 của sầu riêng Thái Lan bị đe dọa, nhất là khi nhiều nước tại châu Á đang tiếp cận thị trường Trung Quốc như Lào, Việt Nam, Campuchia, Malaysia hay Philippines.

Theo khẳng định của ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit), hiện Thái Lan đã không còn là độc quyền ở thị trường tỷ dân.

Thời gian vừa qua, nước này đã hành động nghiêm khắc hơn với những chuyến hàng xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc cả về mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói lẫn chất lượng. Mục đích của động thái này nhằm để không để uy tín của sầu riêng Thái Lan bị tổn hại vì sản phẩm không đạt chuẩn chất lượng.

Bên cạnh đó, Thái Lan cũng bắt đầu hướng dẫn người dân thu hoạch sầu riêng vào đúng thời điểm, điều này sẽ giúp sản phẩm dậy mùi, chín mềm và phù hợp với thị hiếu của người tiêu dùng Trung Quốc.

Ông Nguyên cho biết: “Những người cắt sầu riêng quá non sẽ bị phát, hơn nữa có bị truy tố trách nhiệm hình sự. Thái Lan đang có động thái gắt gao nhằm bảo vệ thương hiệu sầu riêng của mình”.

Đại diện Vinafruit nói, sầu riêng Thái Lan xuất khẩu sang Trung Quốc trước đây chỉ chín khoảng 75-80%. Múi sầu còn hơi sượng do phải vận chuyển xa. Mặt khác, sầu riêng của Việt Nam xuất khẩu đã chín 85-90%, cùng với đó là quãng đường gần, vận chuyển nhanh hơn nên múi sầu thơm và mềm hơn. Do đó, sầu riêng Việt rất được lòng người tiêu dùng Trung Quốc.

Ông Nguyên cho biết: “Việc Thái Lan gia tăng tỷ lệ chín sầu riêng xuất khẩu là đang tạo ra thách thức cho Việt Nam về mặt logistics. Thế nhưng, quốc gia này lại có công nghệ cấp đông cả quả/ múi bằng nitơ lỏng, bảo quản hiện đại nên giữ được hương vị tốt”.

Động thái của chính quyền Thái Lan đối với sầu riêng được cho là vì ngành hàng sầu riêng đem lại kim ngạch xuất khẩu khổng lồ cho quốc gia này.

Số liệu của Tổng cục Hải quan Trung Quốc cho thấy nước này nhập khẩu 821.600 tấn sầu riêng, tương đương 4,2 tỷ USD vào năm 2021, tăng 42,7% về lượng và tăng 82,4% về giá trị so với năm 2020. Như vậy, Trung Quốc ghi nhận kim ngạch nhập khẩu sầu riêng năm 2021 tăng gấp 4 lần so với năm 2017. Theo Global Times, con số dự kiến sẽ tiếp tục tăng lên trong năm nay.

Trong số đó, kim ngạch nhập khẩu sầu riêng từ Thái Lan chiếm gần 75% tổng kim ngạch xuất khẩu sầu riêng của Trung Quốc, khoảng 3,14 tỷ USD. Xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc dự kiến có thể mang lại 3,5 tỷ USD kim ngạch cho Thái Lan trong năm 2022.

Trong 5 năm qua, cơn sốt tại Trung Quốc đã giúp sầu riêng Thái hưởng lợi với kim ngạch xuất khẩu từ từ 32,2 tỷ baht (khoảng 849 triệu USD) vào năm 2017 lên 187 tỷ bath (khoảng 4,9 tỷ USD) vào năm ngoái.

Do đó, việc Việt Nam bắt đầu gia nhập thị trường này khiến Thái Lan không khỏi e ngại, lập tức có động thái tăng cường chất lượng để đẩy mạnh sức cạnh tranh.

Đại diện của Vinafruit nhận định: “Người Thái đang lo ngại 3,5 tỷ USD sẽ bị chia nhỏ và rơi vào tay Việt Nam. Thị phần sầu riêng của Việt Nam tại Trung Quốc còn khá khiêm tốn. Tuy nhiên, chúng ta có thể cạnh tranh với Thái Lan, cả về chất lượng và sản lượng. Điều quan trọng là phải đảm bảo uy tín cũng nhất quy định của Trung Quốc về kiểm dịch thực vật và an toàn thực phẩm”.

Theo ông Nguyên, Việt Nam cần học hỏi Thái Lan về cách bảo vệ thương hiệu sầu riêng. Mỗi doanh nghiệp cần xây dựng thương hiệu riêng và rồi thương hiệu quốc gia sẽ được hình thành.

Bên cạnh đó, Cục kiểm dịch Thực vật, cũng như các cơ quan khác cần làm việc chặt chẽ để giám sát khâu kiểm tra hàng hóa xuất khẩu. Từ đó, mới có thể đảm bảo chất lượng như cam kết. Các trường hợp gian dối trong việc tạo uy tín với thị trường cũng cần có cách xử lý nghiêm.

Theo bà Nguyễn Thị Thu Hương, Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật, Việt Nam sở hữu hơn 85.000 ha trồng sầu riêng (50% đã cho thu hoạch), trong đó chỉ có hơn 3,5% diện tích sầu riêng được Trung Quốc phê duyệt.

Tổng diện tích chỉ đạt khoảng 7% nếu tính thêm phần diện tích sầu riêng đã nộp hồ sơ mã số vùng trồng chờ Trung Quốc phê duyệt lần 2. So với toàn bộ diện tích ngành sầu riêng Việt Nam thì con số trên rất nhỏ.

Có 20 trên tổng 25 nhà đóng gói sầu riêng được Trung Quốc phê duyệt, đã có hợp đồng xuất khẩu hàng năm tới 1,3 triệu tấn sang Trung Quốc.

Theo đó, sầu riêng Việt Nam rất có cơ hội tại thị trường tỷ dân. Theo dự kiến, sản lượng sầu riêng xuất khẩu sang Trung Quốc sẽ cao hơn vào thời điểm chính vụ, nhất là khi vùng trồng cây ăn trái của Trung Quốc sẽ bị ảnh hưởng bởi hạn hán.

Đại diện Vinafruit nhận định rằng xuất khẩu sầu riêng cũng như rau quả sẽ tăng trưởng mạnh trong năm sau nhờ những diễn biến khả quan tại Trung Quốc.