Những lợi ích và bất cập thường gặp của công trình có hệ thống chiếu sáng tự nhiên

Theo VnExpress, Kiến trúc sư Nguyễn Trần Đức Anh cho biết theo tiêu chuẩn Việt Nam, chiếu sáng tự nhiên được chia thành các nhóm giải pháp bao gồm chiếu sáng trên, chiếu sáng bên và chiếu sáng hỗn hợp (bao gồm cả chiếu sáng trên và chiếu sáng bên).

Ngày nay, khi xây dựng các công trình người ta thường hướng tới kiến trúc xanh, mang đến một không gian sống gần gũi với thiên nhiên, ở đó ánh sáng tự nhiên được xem là một trong những yếu tố quan trọng, mang đến sự gần gũi của con người và tự nhiên.

Tuy nhiên, việc chiếu sáng tự nhiên vào các công trình ngoài những lợi ích xanh, góp phần bảo vệ môi trường thì nó vẫn có những bất cập cần phải khắc phục. Chính vì thế, trước khi xây dựng công trình, bạn phải tính toán trước những lợi ích và những bất cập của việc chiếu sáng tự nhiên để lựa chọn những thiết kế phù hợp nhất cho những công trình. 

Những lợi ích của chiếu sáng tự nhiên đối với công trình và con người

Ánh sáng tự nhiên là loại ánh sáng có chất lượng tốt nhất mà không ánh sáng nhân tạo nào có thể so sánh được. Ánh sáng tự nhiên giúp các hình khối, đường nét kiến trúc được hiện hữu một cách rõ ràng. Nó còn giúp tạo chiều sâu cho không gian, giúp tạo nên giá trị thẩm mỹ cho căn hộ đồng thời giúp mang đến cảm xúc cho con người khi đứng trước các công trình kiến trúc.

Ánh sáng tự nhiên biến đổi theo giờ, theo ngày, theo mùa, theo thời tiết, theo địa hình... tạo nên những sắc thái, trạng thái khác nhau vô cùng đang dạng và phong phú. Ngoài ra, ánh sáng tự nhiên còn giúp cho không khí và môi trường sống luôn trong lành, khô ráo, sạch sẽ, giúp cho con người có được sự thoải mái, dễ chịu đồng thời cung cấp thêm nhiều năng lượng cho cuộc sống bận rộn của con người.

Lợi ích lớn nhất của ánh sáng tự nhiên mang lại đối với các công trình kiến trúc chính là sự miễn phí. Khi xây dựng công trình sẽ không mất thêm chi phí cho hạ tầng kỹ thuật chiếu sáng (như chiếu sáng nhân tạo cần lắp đặt thêm thiết bị chiếu sáng). Tuy nhiên, để có được hệ thống chiếu sáng tự nhiên hiệu quả thì khâu thiết kế cùng những giải pháp kiến trúc và vật liệu liên quan phải nghiên cứu sâu. 

Hiện nay, trong nhiều bộ tiêu chuẩn về Kiến trúc sinh, Kiến trúc sinh thái thì chiếu sáng tự nhiên chính là một phần không thể thiếu. 

Những bất cập thường gặp của chiếu sáng tự nhiên cần phải khắc phục

Ánh sáng mặt trời là một nguồn sáng đặc biệt, không có tỉnh ổn định và con người chỉ có cách đón nhận và sau đó điều chỉnh nếu cần. Đây cũng là một trong những đặc điểm cơ bản của chiếu sáng tự nhiên và cũng là nguyên nhân của một số bất cập chính. Phần bất cập lớn chính là việc tiếp nhận ánh sáng không đúng, không tương thích với những hoạt động của con người ở bên trong các công trình, kiến trúc đó.

Về cơ bản, có ánh sáng tự nhiên chiếu vào các không gian là điều tốt, tuy nhiên thiếu hoặc thừa sáng cũng mang đến nhiều điểm bất tiện. Nếu ánh sáng quá mạnh có thể gây chói, ảnh hưởng tới hoạt động của con người ở bên trong đó. Không những thế, quá thừa hoặc thiếu ánh sáng, ánh sáng quá mạnh hoặc quá yếu cũng ảnh hưởng tới sức khỏe của con người. 

Ngoài ra, việc mở rộng kết cấu bao che căn nhà sử dụng nhiều kính trong suốt để đón ánh sáng tự nhiên đồng nghĩa với việc không gian bên trong nhà cũng nhận thêm ánh nắng nóng vào nhà hay trên bề mặt kính, tạo nên hiệu ứng nhà kính, làm tăng nhiệt độ bên trong của các công trình, kiến trúc.

Ánh sáng và ánh nắng chiếu sâu vào trong nội thất qua thời gian dài có thể ảnh hưởng hoặc gây hư hại những vật liệu, đồ đạc nội thất bên trong căn nhà. Đôi khi, một số công trình kiến trúc phụ thuộc quá nhiều vào ánh sáng tự nhiên, nếu gặp điều kiện thời tiết không tốt kéo dài, ánh sáng tự nhiên yếu sẽ dẫn đến khu vực đó bị thiếu sáng. 

Trong một số trường hợp đặc biệt, việc khai thác chiếu sáng tự nhiên lại gây ra những hậu quả xấu như việc ánh sáng mặt trời phản quan qua bề mặt vật liệu bóng, nhẵn, phản chiếu tới những vị trí không cần thiết có thể gây ảnh hưởng đến thẩm mỹ của căn nhà cũng như sinh hoạt của các thành viên trong gia đình.

Trong trường hợp không điều chỉnh được nguồn sáng, bạn chỉ có thể điều chỉnh ở nơi tiếp nhận ánh sáng. Để việc chiếu sáng tự nhiên mang lại hiệu quả và tránh được những bất cập liên quan đến nguồn sáng tự nhiên thì yếu tố này phải được chú trọng trong thiết kế cũng như trong quá trình vận hành, sử dụng công trình. 

Những không gian khác nhau thì có tính chất và mục đích sử dụng khác nhau, hay trong từng thời điểm khác nhau thì cần nguồn sáng có đường độ khác nhau. Chính vì thế, bạn cần chuẩn bị những giải pháp có thể giúp điều tiết được ánh sáng sao cho phù hợp.

Khi đó, những kết cấu linh hoạt để chắn sáng như hệ lam, tường hoa, mành rèm, cây xanh, tường gạch thông gió,... cùng với những vật liệu và màu sắc phù hợp sẽ được đưa ra. Nếu bạn sử dụng những giải pháp này thì có thể điều chỉnh được ánh sáng tự nhiên một cách hiệu quả, giúp hạn chế tối đa những tác động tiêu cực của việc chiếu sáng tự nhiên lên những công trình.