Những điều cần biết về quỹ hoán đổi danh mục ETF

Quỹ ETF là gì? 

Quỹ hoán đổi danh mục ETF (Exchange Traded Fund) hay chính là quỹ đầu tư được sáng lập với mục tiêu mô phỏng tỷ suất sinh lợi của chỉ số cổ phiếu, trái phiếu, hàng hóa hoặc ước tính về giá trị của một loạt tài sản nào đó. Đối với giấy chứng nhận sở hữu một phần của ETF được gọi là chứng chỉ ETF và có giá trị được công nhận trên phạm vi lớn. Quỹ ETF vừa là một quỹ đầu tư vừa có đặc điểm của một cổ phiếu được giao dịch và niêm yết trên sàn chứng khoán. 

Quỹ ETF ra đời tại Mỹ từ những năm 1990 và phát triển mạnh mẽ ở thời điểm hiện tại khi vượt xa những mô hình của các quỹ đầu tư truyền thống. Tính đến tháng 3/2019, đã có 2238 quỹ ETF với tổng tài sản lên đến hơn 3,8 ngàn tỷ USD. Đặc điểm của các ETF chi phí quản lý thấp, dễ dàng đầu tư, giao dịch được đảm bảo khi niêm yết và thanh khoản cho được cả sàn giao dịch sơ cấp lẫn thứ cấp, nên không có gì lạ khi ETF trở thành lựa chọn hàng đầu với những ai muốn đầu tư thụ động.

Hiện nay, có 3 loại quỹ ETF phổ biến:

Quỹ ETF cổ phiếu: Đây là loại quỹ chuyên thể hiện bộ chỉ số cổ phiếu. Ví dụ như bộ chỉ số cổ phiếu của VN30 hoặc S&P 500.

Quỹ ETF trái phiếu: Đây là loại quỹ chuyên thể hiện bộ chỉ số trái phiếu. Ví dụ như các loại trái phiếmu chính phủ, trái phiếu đô thị được phát hành ra thị trường.

Quỹ ETF theo ngành: Đây là loại quỹ chuyên thể hiện chỉ số của một ngành nghề hoặc lĩnh vực nào đó. 

Đặc điểm của quỹ hoán đổi danh mục ETF

Để hiểu hơn về quỹ hoán đổi danh mục ETF cần phải hiểu được những đặc điểm chính của quỹ này như sau

• Đối tượng tham gia giao dịch rất phong phú dù chỉ là những nhà đầu tư nhỏ lẻ. 
• Hoạt động giao dịch mua bán của quỹ ETF thực hiện theo thời gian thực của phiên giao dịch, vì trên thực tế quỹ ETF cũng giống như một cổ phiếu riêng lẻ.
• Tính thanh khoản của quỹ ETF phụ thuộc vào chỉ số trong nhóm nên không phải ETF nào cũng có tính thanh khoản cao.
• Hiện nay, các quỹ ETF lớn đa số đều là những quỹ hoạt động dựa trên chỉ số tham chiếu tiêu biểu S&P 500.
• Giá của một cổ phiếu ETF thay đổi thường xuyên không kéo dài. 
• Một quỹ ETF có thể sở hữu toàn bộ cổ phiếu trong một ngành hoặc một lĩnh vực cụ thể nào đó. 

Cách thức hoạt động của ETF

Quỹ ETF hoạt động dựa vào sự kết hợp giữa cổ phiếu và quỹ thông thường, khi vừa đảm nhận chức năng của quỹ vừa hoạt động giao dịch như một cổ phiếu. ETF sẽ giao dịch mua bán liên tục trong ngày với các khung giờ cụ thể không khác gì một mã chứng khoán riêng biệt. Số lượng cổ phiếu được phát hành và mua bán hàng ngày có thể thay đổi liên tục vì những cổ phiếu mới sẽ được tạo ra còn cổ phiếu đang hiện hành sẽ được mua lại. Vì thế, nhà đầu tư có vai trò cực kì quan trọng để duy trì được tính thanh khoản và theo dõi tính toàn vẹn của quỹ ETF đang ở mức độ nào thông qua giao dịch mua bán.

Ví dụ quỹ ETF là một chiếc bánh lớn chứa toàn bộ 30 mã cổ phiếu của VN30 có tổng giá trị thị trường rơi vào khoảng 100 triệu. Tiếp tục chia chiếc bánh thành 100 phần bằng nhau mỗi phần được gọi là chứng chỉ quỹ 1 triệu. Những chứng chỉ này sẽ được niêm yết trên thị trường để tạo điều kiện cho nhà đầu tư có thể mua bán như một cổ phiếu trên thị trường. Thông qua cách thức hoạt động này, quỹ ETF sẽ thay mặt nhà đầu tư mua và nắm giữ các mã cổ phiếu VN30 chứ không phải mua tất cả các mã phiếu phiếu trong VN30 để bỏ ra một số tiền cực kì lớn. Như vậy, nhà đầu tư đã sở hữu các mã cổ phiếu VN30 thông qua quỹ ETF.

Lợi ích khi đầu tư quỹ ETF

Loại hình đầu tư nào cũng sẽ có những lợi ích riêng mang đến cho người kinh doanh, vì thế, cùng điểm qua những lợi ích khi đầu tư vào quỹ ETF:

Đa dạng hóa danh mục đầu tư giúp giảm thiểu rủi ro

Khi chọn đầu tư vào quỹ danh mục ETF nghĩa là đã đầu tư một cách gián tiếp vào nhiều loại cổ phiếu trong cùng một rổ cổ phiếu. Do đó, những rủi ro sẽ được giảm thiểu một cách tối đa so với việc mua từng khổ phiếu riêng lẻ trong VN30.

Tiết kiệm thời gian tối đa

Nếu đầu tư vào những mã cổ phiếu riêng biệt sẽ tốn khá nhiều thời gian để tìm hiểu, phân tích cũng như nghiên cứu về thị trường và cách thức hoạt động của công ty đó. Tuy nhiên, nếu đầu tư vào quỹ ETF sẽ hạn chế được tối đa các thời gian này vì ETF đã nghiên cứu trước khi tung sản phẩm ra thị trường.

Chi phí thấp

Hiện nay, không phải ai cũng có số vốn lớn để đầu tư vào các loại cổ phiếu mạnh cần nhiều tiền. Do đó, lựa chọn quỹ ETF sẽ giúp cho nhà đầu tư tiết kiệm được tối đa chi phí, tính thanh khoản của các cổ phiếu này cũng cao nên đầu tư là rất hợp lý. Đồng thời,có thể giúp nhà đầu tư mới hạn chế rủi ro mất mát. 

Tính minh bạch và tính thanh khoản cao

Nếu mới tham gia vào thị trường mà muốn tìm một nơi an toàn, minh bạch có tính thanh khoản cao thì nên đầu tư vào quỹ ETF vì quỹ hoạt động giống như một dạng cổ phiếu được niêm yết trên thị trường chứng khoán. Mọi thông tin giao dịch cũng được công khai minh bạch trên website của quỹ.

Giao dịch linh hoạt

Việc đầu tư vào quỹ ETF là cách đầu tư gián tiếp để nhà đầu tư được hưởng những tỷ suất lợi nhuận không hạn chế từ danh mục cổ phiếu tốt. Giống như đầu tư vào cổ phiếu, ETF cho phép nhà đầu tư được thực hiện mọi giao dịch mua bán vào bất cứ thời điểm nào và cũng chỉ kết thúc khi thị trường đóng cửa theo giờ quy định. 

Các loại quỹ ETF phổ biến nhất trên thị trường chứng khoán Việt Nam 

Hiện nay, Việt Nam cũng đã dần hội nhập với xu hướng toàn cầu đối với các sản phẩm của quỹ ETF. Số lượng quỹ ETF tại Việt Nam đã tăng lên theo thời gian và có ự đa dạng, phong phú về chủng loại, hình thức mang đến những lợi ích cho nhà đầu tư có thể kể đến như sau: 

ETF khởi đầu với quỹ ngoại trên thị trường chứng khoán Việt

Trên thực tế, các quỹ ETF đã xuất hiện tại Việt Nam từ giai đoạn 2008-2009, nhưng vì trong giai đoạn đầu tổng tài sản các quỹ khá nhỏ do đó ít được mọi người quan tâm theo dõi. Tính đến thời điểm hiện tại có 7 quỹ ETF đang hoạt động với 2 quỹ ETF nội và 5 quỹ ETF ngoại niêm yết tại nhiều thị trường khác nhau từ Mỹ, Châu Âu đến Hàn Quốc và Hồng Kông. Tính đến ngày 16/12/2019, tổng tài sản các quỹ ETF phân bổ tại thị trường Việt Nam đã tăng mạnh lên thành 1,12 tỷ USD.

Trong các quỹ ngoại, FTSE Vietnam ETF được thành lập đầu tiên vào năm 2018 với số vốn rơi vào khoảng 5 triệu USD. Đến tháng 8/2009, quỹ Vaneck Vectors Vietnam ETF (VNM ETF) được thành lập. Năm 2012, quỹ iShare MSCI Frontier 100 cũng tham gia vào thị trường Việt Nam với những bước đi đầu tiên tuy khó khăn nhưng đến hiện nay đã giành được những thành tựu đáng kể. 

Giai đoạn 2011-2014 là giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ và ấn tượng khi tổng tài sản của các quỹ ETF ngoại tại Việt Nam chạm ngưỡng hơn 430 triệu USD và Vaneck là hơn 500 triệu USD khi các nguồn tiền mới không ngừng chảy vào các quỹ. Đây l à giai đoạn mà thanh khoản và quy mô của thị trường còn khá thấp, nên mỗi đợi giao dịch của quỹ sẽ ảnh hưởng lớn đến thị trường và mỗi phiên giao dịch đều mang đến những cảm xúc hồi hộp cho nhà đầu tư. 

Hiện tại, sức ảnh hướng của các quỹ ETF ngoại không còn rõ ràng như trước với sự gia tăng trong thanh khoản và quy mô thị trường, tuy nhiên vai trò của các quỹ ETF vẫn cực kì quan trọng và đánh lưu tâm mỗi khi tái cơ cấu danh mục đầu tư. 

Quỹ ETF nội chiếm lĩnh thị trường

Tháng 7/2014, quỹ ETF nội đầu tiên xuất hiện trên thị trường chứng khoán Việt Nam là quỹ ETF VFMVN30 (mã: E1VFVN30. Trong giai đoạn đầu, quỹ hoạt động chậm và khó khi khi không nhận được sự quan tâm nhiều của nhà đầu tư dẫn đến việc giao dịch rất kém và quy mô khối lượng nhỏ. Tuy nhiên, bước chuyển diễn ra từ năm 2016 với nhiều dòng tiền chảy mạnh vào quỹ. Tính đến thời điểm hiện tại, quy mô của quỹ đã tăng lên chạm mốc 6.407,8 tỷ và có sự ảnh hưởng sâu sắc, rộng lớn hơn cả các quỹ ngoại vì liên quan đến chỉ số VN30.

Ngoài ETF VFMVN30, hiện tại trên thị trường chứng khoán Việt Nam đã xuất hiện thêm quỹ ETF SSIAM VNX50. Tuy không nhận được sự quan tâm vì quy mô nhỏ, tính thanh khoản chưa cao nhưng nhiều chuyên gia nhận định quỹ sẽ còn nhiều cơ hội phát triển hơn nữa trong tương lai. Với sự xuất hiện của quỹ ETF đã làm thay đổi rất nhiều trên thị trường chứng khoán Việt Nam theo chiều hướng tích cực, tuy nhiên để tồn tại và phát triển thì các quỹ ETF phải có những chiến lược và đường hướng phát triển riêng.

Hiện nay, thị trường chứng khoán Việt Nam vừa trải qua một loạt các biến động nên sự xuất hiện của các quỹ đầu tư như ETF sẽ là điểm sáng để góp phần thay đổi thị trường. Việc đầu tư thị động vào các quỹ ETF để gián tiếp sở hữu các cổ phiếu là một cách đầu tư khá an toàn, giảm thiểu rủi ro với các nhà đầu tư.