Nhìn lại vụ truy sát cả nhà em trai vì 50cm đất giáp ranh: Anh em tranh chấp đất đai nên giải quyết thế nào?
Chỉ vì tranh chấp đất đai với 50cm đất giáp ranh, Nguyễn Văn Đông đã cầm dao truy sát cả nhà em trai ruột khiến 4 người tử vong.
Nói về những vụ thảm án liên quan đến tranh chấp đất đai, chắc chắn không thể bỏ qua vụ việc chấn động năm 2019 tại Đan Phượng, TP Hà Nội. Kẻ thủ ác chính là Nguyễn Văn Đông (SN 1966, trú tại xã Hồng Hà, huyện Đan Phượng).
Tình anh em cùng 4 mạng người không bằng 50cm đất?
Giữa Nguyễn Văn Đông cùng gia đình ông Nguyễn Văn Hải (SN 1969, em ruột của Đông có tranh chấp đất đai từ trước. Cụ thể, nhà 2 anh em sát nhau, có mâu thuẫn về quyền lợi đất và đất nông nghiệp. Từ năm 2016, hai bên thường xuyên mâu thuẫn trong sinh hoạt.
Đến khoảng 20h ngày 29/8/2019, anh Nguyễn Văn Hiệp (SN 1993, con trai ông Hải) sang bên nhà ông Đông. Anh Hiệp thông báo gia đình sẽ xây nhà sau 3-4 ngày nữa. Vị trí căn nhà trên thửa đất sát nhà ông Đông.
Tuy nhiên, ông Đông cho rằng, việc này phải là vợ chồng ông Hải sang xin phép. Thế nên, anh Hiệp bị bác đuổi về. Ông Đông cho rằng, mâu thuẫn giữa hai gia đình là do anh Hiệp và bà Doãn Thị Việt (SN 1970, vợ ông Hải). Người đàn ông nảy nảy sinh ý định giết anh Hiệp và bà Việt.
Khoảng 7h30 ngày 1/9, Đông cầm con dao nhọn dưới gầm cầu thang. Kẻ thủ ác bọc dao vào chiếc áo dài tay, sang nhà ông Hải tìm anh Hiệp và bà Việt. Vừa tới cổng, Đông thấy bà Việt đi xe máy từ trong sân ra. Hắn ta lấy dao chém bà Việt khiến nạn nhân gục tại chỗ.
Chưa dừng lại ở đó, đối tượng tiếp tục cầm dao truy sát ông Hải, chị Nguyễn Thị Bắc (SN 1991, con gái ông Hải. Ngoài ra còn có chị Đỗ Thị Hồng Nhung (SN 1995, vợ Hiệp), cháu Nguyễn Đỗ Huyền M. (SN 2018, cháu gái ông Hải).
Hậu quả, ông Hải cùng chị Bắc tử vong tại chỗ. Sau đó, cháu Nguyễn Đỗ Huyền M. cùng bà Việt cũng tử vong tại bệnh viện do vết thương quá nặng. Chị Đỗ Thị Hồng Nhung bị thương rất nặng.
Tranh chấp đất đai nhưng không gửi đơn
Nguyên nhân của vụ thảm sát kinh hoàng đến từ tranh chấp đất đai. Cụ thể, Đông và gia đình ông Hải tranh chấp 50cm đất giáp ranh. Dù mâu thuẫn đã lâu, gia đình không gửi đơn lên chính quyền xã Hồng Hà để xin giải quyết.
Luật sư Nguyễn Anh Thơm, Trưởng Văn phòng Luật sư Nguyễn Anh (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) nhận định về vụ việc. Theo luật sư, hành vi phạm tội của Đông là đặc biệt nghiêm trọng. Đông truy sát cả nhà em trai chỉ vì tranh chấp đất đai. Đặc biệt, nạn nhân còn có một cháu bé. Theo quy định tại điểm a, b, n khoản 1 điều 123 Bộ Luật Hình sự, hành vi này cấu thành tội Giết người.
Ngày 12/12/2019, HĐXX TAND Hà Nội đã tuyên Nguyễn Văn Đông án tử hình về tội Giết người. Theo đó, hành vi của Đông phạm nhiều tình tiết nặng. Đối tượng phải nhận mức án kịch khung.
Theo HĐXX, Đông đã để sự ích kỷ dồn nén do mâu thuẫn, tranh chấp đất đai. Sau đó, đối tượng đã gây ra trọng án. Trong số 5 nạn nhân, chỉ có chị Nhung sống sót. Điều này là nằm ngoài ý muốn của Đông. Hành vi của đối tượng đã xâm phạm tính mạng nhiều người, khiến dư luận bàng hoàng.
Sau khi đâm chém các nạn nhân, Đông còn quay lại gây án nhiều lần. Hành động này cho thấy quyết định giết người đến cùng của y. Thế nên, HĐXX tuyên cách ly vĩnh viễn Nguyễn Văn Đông ra khỏi đời sống. Ngoài ra, Đông còn phải bồi thường hơn 1 tỷ đồng cho gia đình các bị hại.
Anh em tranh chấp đất đai nên giải quyết thế nào?
Nếu anh em tranh chấp đất đai, hòa giải chính là biện pháp giải quyết tốt nhất. Với cách này, mọi người có thể cùng nhau thỏa thuận. Theo đó, có thể hạn chế được những mâu thuẫn, giữ gìn được mối quan hệ anh em tốt đẹp. Hòa giải cũng là cách hạn chế những điều đáng tiếc có thể xảy ra.
Biện pháp này cũng được Luật Đất đai 2013 khuyến khích thực hiện. Cụ thể, Điều 202 Luật Đất đai 2013 có nêu: “Nhà nước khuyến khích các bên tự hòa giải hoặc hòa giải ở cơ sở. Tranh chấp đất đai mà các bên tranh chấp không hòa giải được thì gửi đơn đến Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất tranh chấp để hòa giải”.
Trong những trường hợp này, Chủ tịch UBND xã có trách nhiệm tổ chức hòa giải tranh chấp đất tại địa phương. Trong quá trình này, Chủ tịch UBND xã phải phối hợp nhiều đơn vị khác. Trong đó có Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã. Ngoài ra còn có các tổ chức thành viên của Mặt trận và các tổ chức xã hội khác.
Trong thời gian không quá 45 ngày, thủ tục hòa giải tranh chấp đất đai phải được thực hiện. Thời gian được tính từ ngày Ủy ban nhân dân cấp xã nhận được đơn yêu cầu. Việc hòa giải phải được lập biên bản. Biên bản này có chữ ký đầy đủ của các bên. Ngoài ra còn có xác nhận hòa giải hoàn thành hay không hoàn thành của UBND cấp xã. Biên bản hòa giải được gửi tới những bên có tranh chấp và lưu tại UBND cấp xã nơi có đất tranh chấp.
Khoản 4 Điều 88 Nghị định 43/2014/NĐ-CP nêu rõ cách giải quyết của kết quả hòa giải như sau:
Trường hợp hòa giải thành công, có sự thanh đổi về ranh giới, người sử dụng đất. UBND cấp xã phải gửi biên bản hòa giải tới cơ quan có thẩm quyền. Cơ quan có thẩm quyền sẽ quyết định công nhận việc thay đổi ranh giới đất đai. Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà cùng tài sản khác gắn liền với đất sẽ được cấp mới.
Trường hợp hòa giải không thành công, hoặc có ít nhất 1 trong các bên thay đổi ý kiến sau khi hòa giải. UBND cấp xã phải lập biên bản hòa giải không thành công. Sau đó, hướng dẫn các bên tranh chấp gửi đơn lên cơ quan có thẩm quyền để giải quyết.
Thực tế, không phải mọi tranh chấp đất đai đều phải thực hiện hòa giải trước khi khởi kiện. Khoản 2 Điều 3 Nghị quyết 01/2017/NQ-HĐTP có nêu: “Đối với tranh chấp người có quyền sử dụng đất chưa được hòa giải tại Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn quy định tại Điều 202 Luật Đất đai 2013 được xác định chưa có đủ điều kiện khởi kiện”.