Nhận diện 4 kiểu doanh nghiệp nhà đầu tư nên cân nhắc kỹ trước khi "xuống tiền" mua cổ phiếu

Theo Trí thức trẻ, thị trường chứng khoán vốn được biết đến là một kênh đầu tư rủi ro và đầy cạm bẫy. Warren Buffett đã từng nói rằng, cách tốt nhất để giảm thiểu rủi ro trong đầu tư là trước khi quyết định bỏ tiền vào mã cổ phiếu nào đó, cần đánh giá được giá trị thực của doanh nghiệp. 

Với những doanh nghiệp tốt, dù có phải chịu bao nhiêu nhịp rung lắc của thị trường cũng vẫn sẽ hồi phục mạnh mẽ và tăng trưởng. Còn với những doanh nghiệp yếu kém, sớm muộn cũng sẽ khiến nhà đầu tư thua lỗ. Với mong muốn giúp các nhà đầu tư nhận diện những rủi ro, chuyên gia Công ty chứng khoán Yuanta Việt Nam đã đưa ra 4 loại hình doanh nghiệp nên cẩn trọng trước khi đầu tư.

Thứ nhất: Doanh nghiệp hoạt động đa ngành

Các chuyên gia phân tích, bản chất doanh nghiệp đa ngành không phải là xấu. Tuy nhiên, nhà đầu tư cần xem xét tới cách quản trị khi mở rộng sang lĩnh vực mới như thế nào. Nếu doanh nghiệp đó dồn gần như toàn bộ vốn, thậm chí đi vay ngoài để mở rộng kinh doanh đa ngành thì mức độ rủi ro sẽ là khá cao.

Đơn cử là trường hợp của Tập đoàn bất động sản hàng đầu thế giới Evergrande, họ không ngừng mở rộng với phương châm "Công nghệ kỹ thuật số và đa ngành".  Hoạt động kinh doanh của Evergrande trải khắp các lĩnh vực là xe điện, thực phẩm, truyền thông, âm nhạc,... Tuy nhiên chính việc quản trị rủi ro không tốt đã khiến Tập đoàn này nợ nần chồng chất, trở thành quả bom nổ chậm.

Qua đó, nhiều doanh nghiệp nhận ra rằng chỉ có tập trung vào hoạt động kinh doanh cốt lõi mới là sự lựa chọn khôn ngoan thay vì kinh doanh dàn trải nhiều lĩnh vực. Một ví dụ khác với PNJ, đơn vị này từng "lấn sân" sang nhiều lĩnh vực khác như bất động sản, ngân hàng, song lợi nhuận của những khoản đầu tư này đều không mấy khả quan thậm chí dần trở thành gánh nặng cho doanh nghiệp. Do đó, PNJ đã dần thoái vốn khỏi mảng này và tập trung vào hoạt động trang sức vàng và xây dựng lợi thế cạnh tranh với đối thủ.

Thứ hai: Doanh nghiệp không thích ứng được với biến đổi của thị trường

Với sự chuyển động không ngừng của nền kinh tế, sự đổi mới để nâng cao năng lực cạnh tranh là điều rất quan trọng. Vì vậy, nếu doanh nghiệp không thích ứng được với sự biến động của thị trường sẽ rất dễ mất đi thị phần.

Ví dụ như trường hợp của hãng taxi Vinasun, sau khi những hãng xe công nghệ xuất hiện đã dần mất đi sức cạnh tranh, dù trong quá khứ từng là "ông hoàng" trong mảng taxi. Việc ứng dụng công nghệ đã loại Vinasun khỏi "ngai vàng", doanh nghiệp trượt dài thua lỗ. Chính vì thế, đây cũng là một yếu tố mà nhà đầu tư cần quan tâm khi lựa chọn doanh nghiệp đầu tư.

Thứ ba: Những doanh nghiệp có sự bất thường trong báo cáo tài chính

Báo cáo tài chính là một trong những công cụ quan trọng để loại bỏ những doanh nghiệp có tiềm ẩn nhiều rủi ro. Cụ thể, chuyên gia Yuanta phân tích về cổ phiếu DVD của Công ty Cổ phần Dược phẩm Viễn Đông, doanh nghiệp này từng được xem là trường hợp đầu tiên bị truy tố vi phạm trên thị trường chứng khoán.

Nếu để ý kỹ báo cáo tài chính, nhà đầu tư sẽ thấy nhiều điểm đáng nhờ. Cụ thể, vốn chủ sở hữu của mã này tăng vọt trước niêm yết, trong khi dòng tiền kinh doanh của công ty âm nghiêm trọng. Đồng thời, khi nhìn vào kết quả kinh doanh có thể thấy doanh thu tăng vọt 50%, mặc dù nằm trong lĩnh vực dược phẩm cấp thấp. Sau khi cổ phiếu tăng gần gấp 3 lần, CEO Lê Văn Dũng bị bắt tạm giam vì tội làm giả sổ sách và thao túng giá. 

Bài học đưa ra là nhà đầu tư cần quan sát kĩ báo cáo tài chính, đọc vị những điểm bất thường trước khi xuống tiền mua một cổ phiếu nào đó.

Thứ tư: Doanh nghiệp liên tục phát hành pha loãng cổ phiếu

Các chuyên gia lý giải, nguyên nhân khiến các doanh nghiệp lựa chọn phát hành thêm cổ phiếu thay vì chi trả cổ tức hay tiền mặt là do doanh nghiệp cần vốn. Nguồn tiền thu được sau phát hành có thể đem đi tái đầu tư, mở rộng sản xuất, song cũng có thể vì doanh nghiệp đang gặp khó khi trả các khoản nợ vay.

Nếu doanh nghiệp thường xuyên thực hiện phát hành thêm cổ phiếu sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của cổ đông, như pha loãng, gia tăng số lượng cổ phiếu lưu hành, pha loãng lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu lưu hành, pha loãng lợi nhuận trên mỗi cổ phần, và giảm giá trị sổ sách trên mỗi cổ phiếu. Vì vậy, việc phát hành liên tục theo cấp số nhân sẽ để lại câu hỏi liệu doanh nghiệp có đủ khả năng bù đắp cho sự sụt giảm lợi nhuận trên mỗi cổ phần do việc phát hành gây ra? Đặc biệt nếu tỷ lệ tăng trưởng của doanh nghiệp không vượt quá giá trị pha loãng của cổ phiếu thì người thiệt nhất chính là cổ đông.

Những nhóm cổ phiếu có cơ hội tốt trong năm 2022

Chia sẻ về những nhóm cổ phiếu có cơ hội tốt trong năm 2022, ông Bùi Văn Huy - Giám đốc môi giới Công ty Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HSC) đánh giá cao nhóm cổ phiếu Bán lẻ, Cảng biển, Dệt may và cổ phiếu phòng thủ do được hưởng lợi từ quá trình phục hồi nền kinh tế... Ngoài ra, cơ hội cũng vẫn hoàn toàn rộng mở với nhóm Bất động sản, Đầu tư công,...

Dù vậy, vị chuyên gia cũng nhấn mạnh trong bối cảnh thị trường hiện tại, việc mua ở giá nào cũng rất quan trọng, bởi việc mua vào khi định sai thời điểm thị trường đều mang đến rủi ro lớn.

Đối với nhóm ngân hàng, vị chuyên gia nhận định sẽ là cực kỳ phân hóa, không thể quá tích cực thậm chí có phần yếu đi sau mùa KQKD. Do đó, nếu tham gia, chiến lược chung là chỉ nên mua khi điều chỉnh ở các vùng hỗ trợ, đặc biệt việc mua đuổi trong thời điểm công bố thông tin rất nguy hiểm và xác suất thành công sẽ không cao.

Ở góc nhìn khác, ông Nguyễn Anh Khoa - Trưởng phòng Phân tích và Tư vấn đầu tư CTCK Agriseco lại cho rằng nhóm ngân hàng có thể vẫn sẽ là điểm đến hấp dẫn với nhà đầu tư khi nhóm này thường có nhiều câu chuyện tăng trưởng thời điểm đầu năm nhờ những thông tin liên quan tới kế hoạch kinh doanh, chính sách vĩ mô, đồng thời đây vẫn là nhóm ngành trọng điểm để các quỹ giải ngân trong năm nay. Bên cạnh đó, nhóm Vật liệu xây dựng và Dầu khí cũng cần được chú ý khi xuất hiện nhiều tín hiệu tham gia từ dòng tiền.