Nhân chủng học là gì? Phân biệt Nhân chủng học và Tâm lý học

Khái quát về Nhân chủng học

Sự xuất hiện ngành Nhân chủng học

Ngành Nhân chủng học nghiên cứu về nguồn gốc và sự phát triển của tâm lý, cơ thể con người. Ngành Nhân chủng học còn được biết đến với nhiều tên gọi khác như Nhân loại học sinh học, Nhân loại học hình thể, Nhân học hình thể. 

Ngành Nhân chủng học là một chuyên ngành thuộc ngành Nhân loại học, nhóm ngành nghiên cứu về loài người, các khía cạnh trong đời sống xã hội c của loài người như giá trị xã hội, chuẩn mực xã hội, ngôn ngữ… 

Các phân ngành trong ngành Nhân loại học 

Dựa vào mục tiêu nghiên cứu, đối tượng và cách tiếp cận mà ngành Nhân loại học chia làm 5 chuyên ngành bao gồm:

• Nhân học hình thể

Chuyên ngành này còn được biết đến với tên gọi khác như Nhân chủng học, Nhân loại học sinh học, Nhân loại học hình thể. Đây là ngành nghiên cứu về lịch sử phát triển tâm lý, thể chất của giống người. Đối tượng mục tiêu nghiên cứu của ngành là những giống người đã xuất hiện và đang tồn tại để tìm ra nguyên lý về sự phát triển tâm lý và thể chất.

Nhân loại học văn hoá - xã hội: Chuyên ngành này bao gồm 2 khía cạnh là văn hoá và xã hội, nghiên cứu về các giá trị văn hoá và chuẩn mực của xã hội. Trong khi Nhân loại học văn hoá tìm hiểu về nguyên nhân sự thay đổi văn hoá thì Nhân loại học xã hội lại coi sự thay đổi văn hoá là biến số của Nhân loại học, là điều hiển nhiên sẽ xảy ra. 

• Nhân loại học ngôn ngữ

Chuyên ngành này nghiên cứu về sự tác động của ngôn ngữ tới xã hội. Đối tượng nghiên cứu của chuyên ngành này là ngôn ngữ của loài người từ quá khứ đến thời điểm hiện tại. 

• Khảo cổ học

Đây là chuyên ngành tìm hiểu về văn hoá Nhân loại thông qua việc nghiên cứu các chứng tích thể lý. Trong thực tế, một số nơi coi đây là một ngành học tách biệt với Nhân loại học, xếp vào nhóm ngành nghiên cứu lịch sử.

Ứng dụng của ngành Nhân chủng học

Trong các phân ngành nghiên cứu về Nhân loại, Nhân chủng học là ngành có ứng dụng đa dạng hơn cả và tập hợp nhiều nhà khoa học làm việc trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Nhân chủng học ứng dụng chia làm nhiều khía cạnh nghiên cứu như: nông nghiệp và phát triển nông nghiệp, phát triển xã hội, giáo dục, y tế… 

Các phân ngành của Nhân chủng học được ứng dụng nhiều nhất hiện nay tiêu biểu gồm: Nhân loại học y tế, Nhân loại học kinh tế, Nhân loại học phát triển, Nhân loại học giáo dục, Nhân loại học đô thị, Nhân loại học sinh thái và môi trường.

Mỗi chuyên ngành nghiên cứu của Nhân chủng học hướng đến đối tượng và mục đích nghiên cứu khác nhau nhưng đều hướng đến phân tích sự phát triển, thay đổi của các giống người. Các chuyên ngành trong Nhân chủng học đều có sự liên kết, mối quan hệ ràng buộc tới nhau, hướng tới mục tiêu tìm hiểu bản chất văn hoá và sinh học của con người. Qua đó chỉ ra tầm quan trọng của các phương pháp nghiên cứu trong quá trình tiếp cận ngành học này và vai trò của văn hóa trong sự phát triển của loài người. 

Sự phân ngành trong Nhân chủng học

Tuy là một nhánh thuộc Nhân loại học nhưng Nhân chủng học có phạm vi nghiên cứu khá rộng. Trong Nhân chủng học, sinh viên có thể chọn các chuyên ngành nghiên cứu chuyên sâu như:

Ngành Nhân chủng học văn hoá

Đây là ngành học tập trung xác định điểm tương đồng, khác biệt giữa các nền văn hoá từ quá khứ đến hiện tại. Ngành Nhân chủng học văn hoá ghi chép và phân tích các thực tiễn văn hoá, tín ngưỡng và phong tục tập quán của loài người. Dựa vào những nghiên cứu này để đưa ra miêu tả về nền văn hoá bất kỳ. 

Nhân chủng học pháp y

Chuyên ngành Nhân chủng học pháp y nghiên cứu thi hài, phân tích đặc điểm Nhân dạng và nguyên nhân tử vong liên quan đến tử thi, xác người.

Các phân tích và nghiên cứu của Nhân chủng học pháp y thường được ứng dụng vào hệ thống pháp luật. Các nhà Nhân chủng học làm công việc khám nghiệm để hỗ trợ Nhân dạng thi hài, xác bị phân huỷ, các vụ án hình sự… những Nhân dạng khó có thể nhận diện bằng mắt thường. Nhân chủng học pháp y kết hợp với nghiên cứu giải phẫu người, điều tra tâm lý tội phạm để có kết luận chính xác nhất.

Nhân chủng học sinh học

Chuyên ngành này còn có tên gọi khác là Nhân học thể chất, là môn khoa học nghiên cứu về sự tiến hoá đa dạng của loài người, sự thay đổi các hành vi trong xã hội và khả năng thích nghi của con người trong điều kiện biến đổi môi trường từ quá khứ tới hiện tại. Nhân chủng học sinh học có đối tượng nghiên cứu là hình thức vật chất của con người như các bộ phận, cơ bắp, xương và các hoạt động thường ngày để tìm ra nguyên lý tồn tại, phát triển, sinh sản.

Ngoài ra, Nhân chủng học sinh học còn tập trung nghiên cứu các loài động vật được xem là tổ tiên của loài người để hiểu rõ hơn về nguyên lý của sự tiến hoá. 

Nhân chủng học y tế

Đây là chuyên ngành tiếp cận và nghiên cứu các phương pháp chăm sóc y tế và an sinh xã hội từ quá khứ tới hiện tại. Những số liệu nghiên cứu trong chuyên ngành này nhằm phục vụ quá trình điều tra về phương pháp chăm sóc sức khoẻ, tín ngưỡng về sức khoẻ của con người trong mỗi thời kỳ. Bên cạnh đó, chuyên ngành này cũng nghiên cứu các yếu tố xã hội, văn hoá tác động đến tâm lý của con người khi đối diện với bệnh tật. 

Phân biệt ngành Nhân chủng học và Tâm lý học

Trong khi Nhân chủng học nghiên cứu về mọi thứ liên quan đến loài người thì Tâm lý học chỉ tập trung tìm hiểu nguyên lý hành vi của con người. Đối tượng nghiên cứu của Nhân chủng học là toàn bộ nền văn hoá của con người còn Tâm lý học phân tích mọi khía cạnh về tâm lý con người. Có thể nói, Nhân chủng học mang tính tổng thể còn Tâm lý học mang tính chất cá nhân rõ rệt. 

Hy vọng bài viết đã cung cấp những thông tin bổ ích và giúp bạn nắm được đáp án chính xác cho câu hỏi Nhân chủng học là gì. Chúc bạn thành công trên con đường lựa chọn ngành học phù hợp với bản thân.