Lần đầu tiên trong một thập kỷ, lãi suất vay qua đêm vượt 8,4%/năm

Lãi suất vay qua đêm tăng “đột biến”

Theo vtv.vn, số liệu mới nhất từ Ngân hàng Nhà nước cho biết lãi suất cho vay Đồng Việt Nam trên thị trường liên ngân hàng đang ghi nhận những biến động mạnh nhất một thập kỷ trở lại đây.

Trong phiên giao dịch ngày 5/10, thị trường ghi nhận lãi suất cho vay qua đêm chạm mốc 8,44%/năm. Mức lãi suất qua đêm này đã tăng 0,56 điểm % so với phiên liền trước và cao hơn 3,46 điểm % so với một tuần trước đó. Trước đó, lãi suất qua đêm trên thị trường 2 đã tăng vọt từ mức 5,26% trong phiên 3/10 lên 7,88%/năm vào phiên 4/10.

Mức tăng mạnh trong phiên ngày 5/10 đã đưa lãi suất cho vay liên ngân hàng kỳ hạn qua đêm lên vùng cao nhất kể từ năm 2012 đến nay, trước khi Ngân hàng Nhà nước áp dụng cơ chế hạn mức tăng trưởng tín dụng với hệ thống ngân hàng thương mại. 

Lãi suất các kỳ hạn 1 tuần; 2 tuần và 1 tháng cũng tăng sau một tuần. Cụ thể lãi suất kỳ hạn 1 tuần đang ở mức 9,48%/năm, tăng 3,96%; lãi suất kỳ hạn 2 tuần đạt 8,47%/năm, tăng 3,16% và lãi suất kỳ hạn 1 tháng đạt 7,69%/năm, tăng 1,76%. 

Đây là mức lãi suất bình quân khoản tiền cho vay chéo giữa các ngân hàng do đó trên thực tế sẽ có những khoản cho vay với lãi suất còn cao hơn mức 8,44%/năm trên. Trong thực tế, lãi suất cho vay liên ngân hàng trong một tuần gần đây mới tăng đột biến, đẩy mặt bằng lãi suất qua đêm từ vùng 5%/năm lên 8,44%/năm như hiện tại. Lãi suất kỳ hạn 1 tuần đến 3 tháng tăng từ vùng 5-6%/năm lên 8-9%/năm.

Mức lãi suất cho vay trên hiện đang cao hơn rất nhiều so với lãi suất tiền gửi trên thị trường 1 (giữa ngân hàng với doanh nghiệp, cư dân) áp dụng với cả những kỳ hạn trên 12 tháng. Mức lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng cao nhất của các ngân hàng thương mại hiện nay mới chỉ khoảng 8%/năm, áp dụng cho khách hàng cá nhân với những khoản tiền gửi online. 

Dù lãi suất tăng, nhưng doanh số vay qua đêm giữa các ngân hàng vẫn tăng mạnh, đạt 234.196 tỷ đồng (so với mức 156.844 tỷ trong phiên 4/10). Qua đó, có thể thấy các ngân hàng thương mại đang gặp căng thẳng cục bộ về mặt thanh khoản ngắn hạn. Vì vậy để bù đắp vào phần thiết hụt này các ngân hàng vừa phải chấp nhận vay mượn lẫn nhau với mức lãi suất rất cao, vừa phải tăng lãi suất trên thị trường 1 để huy động nguồn tiền từ cư dân. 

Nguyên nhân lãi suất vay qua đêm tăng cao

Các chuyên gia phân tích nhận định diễn biến trên bắt nguồn từ việc Ngân hàng Nhà nước đã bán ra lượng lớn USD để ổn định thị trường ngoại tệ, qua đó rút về lượng tiền Đồng tương ứng. 

Theo Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) kể từ sau quyết định nâng lãi suất điều hành vào ngày 23/9, Ngân hàng Nhà nước phải bán ra gần 1,9 tỷ USD để đáp ứng nhu cầu ngoại tệ trong hệ thống và kìm đà tăng của tỷ giá. 

Công ty Chứng khoán SSI cho rằng cơ quan quản lý tiền tệ đã hút ròng hơn 58.000 tỷ đồng thông qua kênh bán ngoại tệ trong 2 tuần gần đây nhất, đồng nghĩa với việc Ngân hàng Nhà nước đã bán khoảng 2,45 tỷ USD ra thị trường. 

Còn theo Công ty Chứng khoán ACB (ACBS) ước tính cơ quan quản lý tiền tệ đã bán khoảng 20 tỷ USD từ đầu năm nên rút về lượng lớn tiền Đồng. 

Thời điểm trung tuần tháng 9 vừa qua, Ngân hàng Nhà nước cấp thêm hạn mức tín dụng cho các ngân hàng cũng khiến nhu cầu tiền Đồng tăng lên trong hệ thống, điều này khiến mặt bằng lãi suất tăng cao. 

Một nguyên nhân khác khiến lãi suất liên ngân hàng tăng cao đột ngột đến từ việc Ngân hàng Nhà nước chủ động kiểm soát thanh khoản hệ thống ở mức vừa phải. Theo Chứng khoán SSI, trong tuần trước (từ 26 - 30/9), Ngân hàng Nhà nước đã giảm đáng kể lượng tiền Đồng bơm ra thị trường thông qua kênh tín phiếu. 

Các chuyên gia của Chứng khoán SSI dự báo Ngân hàng Nhà nước sẽ duy trì thanh khoản trên hệ thống ngân hàng ở trạng thái không quá dồi dào trong những tháng cuối cùng của năm 2022, nhằm duy trì mặt bằng lãi suất liên ngân hàng ở mức cao. Đây là cơ sở để tạo mức chênh lệch hợp lý với lãi suất USD, giảm thiểu áp lực lên tỷ giá. Trong bối cảnh dự trữ ngoại hối đã giảm khá mạnh từ đầu năm sau khi Ngân hàng Nhà nước bán ra một lượng lớn USD để can thiệp thị trường thì điều này càng trở nên cần thiết. 

Mặt khác, lãi suất trúng thầu OMO trong hai phiên gần đây cao hơn nhiều so với mức quanh 4,5%/năm cách đây một tháng cho thấy tín hiệu khả năng Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục nâng điều hành trong những tháng cuối năm, đặc biệt trong bối cảnh Fed nhấn mạnh vẫn tiếp tục tăng lãi suất trong các cuộc họp tháng 10 và tháng 12 sắp tới. 

Trong báo cáo tăng trưởng kinh tế Việt Nam quý III/2022 và dự báo quý IV/2022, Ngân hàng UOB Việt Nam dự báo trong bối cảnh Fed tiếp tục tăng lãi suất, “đồng bạc xanh” tiếp tục tăng giá, VND mất giá, tỷ lệ lạm phát gần mức mục tiêu của Ngân hàng Nhà nước do đó tổ chức này dự báo có khả năng Ngân hàng Nhà nước sẽ tăng thêm 100 điểm cơ bản (1 điểm %) đối với lãi suất tái cấp vốn trong vòng 2 quý tới. Điều này sẽ đưa lãi suất tái cấp vốn lên 5,50% vào cuối năm 2022 và sau đó là 6,00% vào cuối quý I/2023, bằng với mức được công bố ngay trước thời điểm Covid-19 được tuyên bố là đại dịch toàn cầu vào tháng 3 năm 2020.