Kế hoạch 'thoát Trung' của Apple ngày càng khó khăn: iPhone 14 là minh chứng rõ ràng nhất

Có thể nói, Trung Quốc là một trong những thị trường quan trọng nhất đối với Apple. Thế nhưng mùa thu năm nay, Apple sẽ thực hiện sản xuất một số mẫu iPhone cao cấp nhất của mình ở bên ngoài Trung Quốc. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử Táo Khuyết làm điều này; đồng thời là một thay đổi nhỏ nhưng lại có ý nghĩa vô cùng lớn lao đối với Apple - công ty từng xây dựng nên một trong những chuỗi cung ứng phức tạp nhất thế giới nhờ có sự hỗ trợ của Trung Quốc.

Tuy nhiên, việc Apple muốn giảm phụ thuộc vào Trung Quốc ngày càng đối mặt với nhiều thách thức, nhất là sau khi sản phẩm iPhone 14 ra mắt. Liên quan đến vấn đề này, NYTimes đã dẫn lời của 4 nguồn tin thân cận cho biết, các nhân sự cùng với đối tác Trung Quốc hơn bao giờ hết đang đóng góp khá nhiều vào quá trình phát triển vốn đầy phức tạp của các thế hệ iPhone mới nhất, trong đó có cả việc thiết kế sản xuất, loa và pin. Từ một thiết bị được thiết kế tại California và sản xuất ở Trung Quốc, iPhone đã trở thành một thiết bị được tạo nên bởi 2 quốc gia.

Trong một thập kỷ gần đây, Trung Quốc đã thể hiện được sự phát triển mạnh mẽ của mình thông qua những công việc mấu chốt cùng với mức độ tham gia ngày càng sâu hơn của các kỹ sư người Trung quốc đối với quá trình phát triển của iPhone. Trung Quốc đã thu hút nhiều công ty nước ngoài nhờ các nhà máy với nhân công chi phí rẻ cùng năng lực sản xuất không có đối thủ. Thời điểm hiện tại, các kỹ sư cùng với các nhà cung ứng Trung Quốc đang dần dịch chuyển lên phía trên của chuỗi cung ứng nhằm có thể hưởng lợi nhiều hơn từ những công ty Mỹ muốn sản xuất các thiết bị công nghệ cao.

Những thực tế này đã đặt ra thêm thách thức đối với mục tiêu giảm phụ thuộc vào Trung Quốc của gã khổng lồ công nghệ Mỹ. Đặc biệt, trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị Mỹ - Trung ngày càng leo thang, mục tiêu này càng trở nên gấp gáp hơn bao giờ hết.  

Đối với kế hoạch sản xuất iPhone tại Ấn Độ của Apple, các công ty Trung hoạt động tại Ấn Độ vẫn đóng vai trò quan trọng. Theo 2 nguồn tin thân cận, Foxconn tại Chennai, Ấn Độ sẽ có vai trò dẫn dắt các công nhân nước này lắp ráp iPhone cùng với sự trợ giúp của nhiều công ty cung ứng Trung Quốc như Lingyi iTech (cung ứng sạc pin và một số linh kiện khác cho iPhone). Đồng thời, BYD cũng đang chuẩn bị hoạt động nhằm cắt kính màn hình cho Apple. Có thể thấy, Apple đang phụ thuộc quá nhiều vào Trung Quốc. 

Apple càng thêm khó khăn khi Covid-19 đã gây ra nhiều gián đoạn. Năm 2020 - thời điểm Trung Quốc đóng cửa biên giới để phòng chống dịch bệnh, Apple đã phải đại tu hoạt động vận hành, đồng thời từ bỏ việc cử những kỹ sư người Mỹ sang Trung Quốc để thiết kế quy trình lắp ráp cho những chiếc iPhone mới. Thời điểm này, Apple bắt đầu trao quyền, tuyển dụng nhiều kỹ sư người Trung hơn tại Thâm Quyến và Thượng Hải để dẫn dắt những khâu quan trọng trong việc thiết kế những thiết bị chủ chốt của mình. 

Cũng từ đây, đội ngũ thiết kế sản phẩm cùng với sản xuất của Apple bắt đầu có những cuộc gọi video đêm khuya với các đồng nghiệp tại châu Á. Khi các hoạt động đã được nối lại, Apple khuyến khích nhân viên của mình trở lại Trung Quốc thông qua việc  chi thêm 1.000 USD/ngày đối với 2 tuần cách ly và 4 tuần làm việc. Khoản chi thêm thậm chí có thể lên tới 50.000 USD, thế nhưng nhiều kỹ sư vẫn không muốn tới Trung Quốc, bởi họ không biết mình có thể bị cách ly trong khoảng thời gian bao lâu.

Khi không thể di chuyển, Apple cho phép nhân viên châu Á có thể chủ trì những cuộc họp, trước đó đây chỉ là nhiệm vụ của các nhân viên tại California. Đồng thời, nhóm nhân sự Châu Á còn được giao nhiệm vụ chọn các đối tác cung ứng cho các linh kiện của iPhone trong tương lai. Cũng theo một nguồn tin, Táo Khuyết đang có xu hướng tìm kiếm những nhân sự lương cao tại Trung Quốc để đảm nhận công việc này. Theo GlobalData, Apple trong năm nay đã tuyển thêm 50% số lượng công việc tại châu Á so với 2 năm trước, hầu hết những nhân viên mới là người Trung Quốc từng có thời gian theo học tại các nước phương Tây. 

Trong khi cách làm việc thay đổi, Apple cũng ngày càng sử dụng nhiều đối tác cung ứng Trung Quốc hơn trước. Nếu như 10 năm trước, Trung Quốc đóng góp rất ít giá trị đối với quá trình sản xuất iPhone khi chủ yếu cung cấp nhân lực giá rẻ phục vụ cho việc lắp ráp các linh kiện được chuyển từ Mỹ, Hàn Quốc và Nhật Bản. Được biết, quá trình này chỉ chiếm khoảng 6 USD, con số này tương đương 3,6% giá trị của iPhone.

Thế nhưng theo thời gian, Trung Quốc đã đào tạo nên nhiều đối tác cung ứng tại địa phương nhằm thay thế cho những nhà cung ứng của Apple trên toàn cầu. Đồng thời, những công ty này cũng sản xuất loa, cắt kính màn hình, cung cấp pin, sản xuất mô-đun camera, chiếm hơn 25% giá trị của iPhone. Điều này cho thấy, Trung Quốc đang ngày càng mở rộng để chiếm thế thượng phong đối với chuỗi cung ứng smartphone. Theo Dan Wang - một nhà phân tích đang làm việc cho Gavekal Dragonomic nhấn mạnh: “Xu hướng này thời gian tới sẽ không chậm lại”.

Dù đóng cửa nhiều lần vào 2 năm 2020 và 2021, Trung Quốc vẫn duy trì được năng lực sản xuất ổn định, giúp Táo Khuyết có thêm được thị phần smartphone trên thế giới, đồng thời bán được nhiều iPhone nhất trong lịch sử. Trong năm nay, Apple kỳ vọng sẽ tiếp nối thành công này nhờ iPhone 14. Bối cảnh kinh tế vĩ mô đi xuống khiến các nhà sản xuất smartphone khác buộc cắt giảm sản xuất, Apple vẫn tiếp tục yêu cầu các đối tác cung ứng sản xuất nhiều điện thoại hơn, theo Susquehanna International Group.