Giá của nhiều mặt hàng từng khiến “lạm phát phình to” bỗng hạ nhiệt, triển vọng kinh tế càng thêm phức tạp

Các ngân hàng Trung ương không khỏi bất ngờ vì lạm phát tăng cao vượt mức dự kiến. Cho dù những nhà hoạch định chính sách tiền tệ đã đưa ra những giải pháp khắt khe để hạ nhiệt áp lực giá nhưng thị trường tài chính vẫn đi từ bất ngờ này đến bất ngờ khác.

Những quan chức ngân hàng Trung ương đã bị chỉ trích dữ dội khi để mặc giá cả tăng cao hòng hỗ trợ tăng trưởng. Tuy nhiên có lẽ họ sẽ bị lên án vì lý do ngược lại ở thời điểm này. Giá của nhiều loại mặt hàng vốn từng giúp lạm phát phình to nay đã hạ nhiệt đáng kể.

Giá dầu Brent tuần qua có lúc giảm sốc còn dưới 100USD/ thùng, thấp hơn 20% so với tháng trước. Giá sắt hiện ở mức thấp nhất từ đầu năm đến nay, trong khi đồng rẻ hơn mọi thời điểm từ tháng 1/2021. Cả sắt và đồng đều đã mất ⅓ giá so với mức đỉnh hồi đầu năm. Đối với gỗ, mặt hàng này gần như quay về mức giá như trước đại dịch.

Tờ Finanicial Times cho biết sau khi tăng vọt vì xung đột tại Ukraine thì giá của một số loại thực phẩm đã quay về mặt đất. Hiện tại giá lúa mì thấp hơn 40% so với đỉnh tháng 5.

Trong khi một số hàng hóa khác lại tăng tốc thì những mặt hàng này lại giảm giá cùng lúc. Câu hỏi đặt ra là nguyên nhân xuất phát từ đâu trong bối cảnh nguồn cung vẫn đang trong tình trạng gián đoạn chưa thể giải quyết.

Minh chứng cho điều này là sự trái ngược trên thị trường khí đốt. Giá khí đốt tại Mỹ trong tháng qua đã giảm 1/3 trong khi tại châu Âu giá lại đang tăng mạnh.

Ngoài ra, không phải tất cả hàng hóa giao dịch trên toàn cầu đều giảm giá, chẳng hạn như ngô và đậu nành. Hai mặt hàng này vẫn có giá gần mức kỷ lục, tuy nhiên dường như nhà đầu tư đã trở nên cẩn trọng hơn nhiều, thay vì đơn thuần đặt cược rằng nhu cầu một số loại hàng hóa quan trọng sẽ luôn cao hơn cung.

Điều này cũng có thể hiểu rằng nỗi lo lạm phát đã được nhường chỗ cho nỗi lo suy thoái. Nguyên nhân khiến giá hàng hóa giảm là do nhà đầu tư đã tìm đến rủi ro rằng người bán sẽ phải hạ giá sản phẩm.

Kỳ vọng lạm phát cũng đang giảm nhanh. Không cần nhìn đâu xa khi chi phí đi vay dài hạn tại nhiều thị trường đã tăng lên dựa theo dự đoán về hành động mạnh tay của các ngân hàng Trung ương.

Dù vậy, vẫn chưa thể khẳng định ngay rằng Mỹ chắc chắn sẽ rơi vào suy thoái. Vào tháng 6, tăng trưởng việc làm của Mỹ chậm lại nhưng vẫn cao hơn hẳn mức thông thường. Như vậy, thị trường lao động dường như không báo hiệu một cuộc suy thoái nào cả và lạm phát vẫn còn ở mức quá cao ở cả hai bờ Đại Tây Dương.

Thậm chí những loại hàng hóa trên có thể tăng vọt trở lại vào ngày mai sau khi giảm giá trong thời gian qua. Thực tế cho thấy vào nửa cuối tuần trước, phần lớn giá của những mặt hàng này đã tăng lên.

Kinh tế hay chính trị đều sẽ bất ổn nếu xảy ra suy thoái hoặc giá hàng hóa tăng cao kỷ lục. Những thay đổi về giá cho thấy niềm tin của các nhà đầu tư thay đổi chóng mặt. Một điều chắc chắn rằng bức tranh vĩ mô vốn đã phức tạp nay ngày càng bị xáo trộn bởi các động thái thị trường gần đây.

Đa số mọi người, nhất là các ngân hàng Trung ương hiểu rằng chính sách tiền tệ có độ trễ. Hầu hết các ngân hàng Trung ương khởi động trong thời gian qua sẽ giáng đòn đau đối với nền kinh tế ngay đúng thời điểm tồi tệ nhất nếu các cú sốc phía cung khiến lạm phát đảo ngược.

Siết chặt chính sách tiền tệ là hành động không sai của các ngân hàng Trung ương. Tuy nhiên, việc đánh giá quy mô và tốc độ phát triển của họ có thể đối mặt với nhiều thách thức vì những xu hướng hiện nay.