Fed sẽ phải hành động quyết liệt hơn vì lạm phát cao kỷ lục vẫn kéo dài

Theo VietnamBiz, nền kinh tế Mỹ cho thấy khả năng đối mặt với lạm phát và những đợt gia tăng lãi suất lớn nhất của hàng chục năm vẫn rất bền bỉ. Điều đó có nghĩa là việc Cục Dự trữ Liên bang (Fed) sẽ cần nỗ lực hơn nữa để có thể kiềm chế nhu cầu tăng lên.

Sáng 13/9, Cục Thống kê Lao động Mỹ đã bất ngờ công bố chỉ số giá tiêu dùng CPI cao, điều này cho thấy lạm phát lan rộng đã gắn liền với nhu cầu bền bỉ. Kết quả đã dập tắt hy vọng của mọi người rằng áp lực về giá đang giảm đi. Thế nhưng, phần lớn người tiêu dùng vẫn theo kịp với những áp lực giá cả, được hỗ trợ bởi những mức tăng lương cao kỷ lục dù người tiêu dùng đang cho thấy một số dấu hiệu hạ nhiệt chi tiêu.

Về cơ bản, so với suy nghĩ trước đó thì Cục Dự trữ Liên bang Mỹ Fed đang phải đảm nhận nhiệm vụ khó hơn nhiều. Rất có thể ngân hàng trung ương Mỹ sẽ càng phải dứt khoát hơn để hạ bớt năng lượng của nền kinh tế mới kéo được lạm phát xuống trong trường hợp người Mỹ không thắt chặt chi tiêu hơn nữa.

“Theo dữ liệu mới nhất, sẽ cần thêm thời gian và lãi suất cao hơn nữa để khống chế lạm phát. Nói theo kiểu vĩ mô, Fed có thể sẽ còn phải phá hủy nhu cầu lớn hơn nữa và điều này sẽ khiến suy thoái có nguy cơ xảy ra lớn hơn”, theo nhận xét từ ông Torsten Slok, nhà kinh tế trưởng tại Apollo Management.

Trái ngược với kỳ vọng về sự suy giảm nhờ sự hạ nhiệt của giá xăng, giá tiêu dùng Mỹ tăng mạnh hơn so với dự kiến trong tháng 8. Những yếu tố đóng góp nhiều nhất vào đà tăng của giá là chi phí nhà ở, y tế và thực phẩm. Lạm phát đang cho thấy mức độ lan rộng và nghiêm trọng như thế nào khi có tới một vài yếu tố ghi nhận mức tăng giá cao lịch sử.

Trong phiên 13/9, chỉ số S&P 500 giảm hơn 4%. Điều này cho thấy đó là ngày tồi tệ nhất kể từ tháng 6 năm 2020. Lợi suất trái phiếu Kho bạc Mỹ và USD đang gia tăng.

“Theo kinh nghiệm của tôi, một số thành phần trong chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 8 tăng rất mạnh thường có sức ì rất lớn và thay đổi một cách chậm chạp, chẳng hạn như tiền thuê nhà. Bởi vậy, tôi kỳ vọng rằng những loại giá này sẽ gia tăng mạnh trong thời gian tới”, theo nhận định của ông Blerina Urici, nhà kinh tế về Mỹ tại T. Rowe Price Associates.

So với tháng 7, chỉ số CPI lõi (không bao gồm giá nhiên liệu và lương thực) đã tăng 0,6%, con số cũng gấp đôi ước tính trung vị dựa theo khảo sát từ những chuyên gia kinh tế đến từ Bloomberg. So với một năm trước, CPI lõi lên cao hơn 6,3%, cho thấy sự tăng tốc đầu tiên trong  vòng 6 tháng, và hiện nay đang xấp xỉ mức cao nhất trong vòng 40 năm.

“Các thành phần của chỉ số CPI còn cho thấy đáng lo ngại hơn so với con số tổng quan. Bên cạnh việc giá xăng sụt giảm, dường như lạm phát có vẻ vẫn rất nóng bỏng. Điều này có nghĩa là Cục Dự trữ liên bang Mỹ vẫn còn nhiều việc phải làm hơn nữa”, theo lưu ý của ông  Stephen Stanley, nhà kinh tế trưởng của Amherst Pierpont Securities.

Vòng xoáy giá cả và lương

Các nhà đầu tư hiện nay đã hoàn toàn tin tưởng rằng Cục Dự trữ liên bang Mỹ sẽ tăng lãi suất thêm 75 điểm cơ bản (bps) vào cuộc họp chính sách trong tuần tới. Không ai trong số họ cho rằng Fed sẽ chỉ tăng lãi suất 50 điểm cơ bản và thậm chí có người còn đưa ra dự báo về mức tăng 100 điểm cơ bản.

Ngày càng có nhiều nhà đầu tư cá cược rằng các nhà chức trách sẽ còn mạnh tay tăng lãi suất hơn nữa trong cuộc họp tháng 11, điều có thể được nhìn nhận thông qua diễn biến trên thị trường. Theo dự kiến, vào đầu năm tới, lãi suất sẽ đạt mức đỉnh 4,3%, cao hơn 0,25 điểm phần trăm so với mức dự báo trước khi có báo cáo về chỉ số giá tiêu dùng CPI trong tháng 8.

Kể từ hội nghị Jackson Hole cuối tháng trước, chủ tịch Fed Jerome Powell đã bày tỏ quyết tâm mạnh mẽ hơn trong việc kiềm chế lạm phát. Ông đưa ra báo hiệu rằng rất có thể Fed sẽ tiếp tục nâng lãi suất và duy trì ở mức cao ở một khoảng thời gian. Ngoài ông Powell, thì một số đồng nghiệp của ủng hộ việc tăng lãi suất cho đến khi nhu cầu bị kìm hãm rõ ràng hơn.

Chắc chắn chi tiêu của người tiêu dùng chưa giảm mạnh dù đã chậm lại. Người Mỹ có thể càng cảm thấy tự tin tiêu xài nhiều hơn cho những mặt hàng khác trong bối cảnh giá xăng trong tháng 8 giảm hơn 10%.

Nhu cầu này được thúc đẩy bởi sức mạnh từ thị trường lao động với đặc điểm là tỷ lệ thất nghiệp thấp trong lịch sử và tăng trưởng việc làm cao. Công cuộc kìm hãm nhu cầu của Fed càng trở nên khó khăn hơn vì tăng trưởng tiền lương vẫn ở mức rất cao dù thua kém lạm phát.

Trong báo cáo của mình, hai chuyên gia kinh tế Anna Wong và Andrew Husby của Bloomberg đã viết: “Đa số mọi người đều tin rằng các mặt hàng khác sẽ hạ giá vì giá xăng giảm. Tuy nhiên, trong tháng 8, chỉ số CPI lõi bất ngờ mạnh lên cho thấy hiện tại tiền lương mới là yếu tố hàng đầu thúc đẩy mạnh lạm phát. Rất có thể Fed sẽ tiếp tục gia tăng lãi suất trong 6 tháng đầu năm 2023 vì các nhà chức trách của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ từ trước đến nay vẫn rất e ngại về vòng xoáy lương và giá”.