Doanh thu quý 2 giảm, Alibaba và Tencent không còn là biểu tượng "phép màu" kinh tế Trung Quốc?

Alibaba Group Holding Ltd. và Tencent Holdings Ltd. lần lượt là 2 tập đoàn công nghệ biểu trưng cho phép màu kinh tế của Trung Quốc trong gần 10 năm qua. Cả hai Big Tech này đều chứng kiến tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ và đạt mức giá trị vốn hóa hàng nghìn tỷ USD. Tại quốc gia đông dân nhất thế giới, hai hãng công nghệ này đã phủ sóng mọi ngóc ngách của thế giới internet.

Thế nhưng, Bloomberg cho rằng thời kỳ huy hoàng đó có thể kết thúc vào ngày mùng 4 tháng 8 khi gã khổng lồ Alibaba báo cáo doanh thu quý giảm đầu tiên trong lịch sử. Alibaba là một trong số ít cái tên hãng công nghệ lớn của Trung Quốc ghi nhận kết quả này. Đại gia mạng xã hội Tencent tại Trung Quốc sau đó vài ngày cũng dự báo báo cáo kết quả kinh doanh tương tự.

Hầu hết các nhà phân tích dự báo doanh thu của Alibaba bằng 0 hoặc thậm chí là tăng trưởng âm trong quý thứ hai do các đợt đóng cửa của Trung Quốc. Bất chấp triển vọng tích cực của Giám đốc điều hành Daniel Zhang cho tháng 5, nhu cầu có thể giảm mạnh ở cả hoạt động mua hàng trực tuyến và thu nhập từ Quản lý khách hàng (CMR).

Kể từ mức cao nhất ngày 8 tháng 7 năm 2022 là 125,84, giá cổ phiếu của Alibaba (BABA, được niêm yết trên NYSE) đã giảm gần -30% xuống mức thấp nhất gần đây vào ngày 1/8/2022 là 88,00, khiến nó trở thành công ty Big Tech Trung Quốc hoạt động kém nhất.

Những thông tin này có thể là một lời nhắc nhở đối với các nhà đầu tư rằng hai tập đoàn công nghệ lớn Alibaba và Tencent hiện chỉ còn là cái bóng của kỷ nguyên hoàng kim trước đây sau khi Chính phủ thực hiện chiến dịch siết chặt kiểm soát làm bốc hơi muộn hơn 1.000 tỷ USD vốn hóa của cả hai tập đoàn này vào năm ngoái.

Tương tự với nhiều công ty khác tại Trung Quốc, hai công ty lớn này đang mình đối mặt với những khó khăn không chỉ do các đợt phong tỏa phòng dịch Covid-19 mà còn đến từ cuộc khủng hoảng tiêu dùng. Đây là một phép thử đối với sự ổn định của nền kinh tế Trung Quốc.

Nhà phân tích Marvin Chen của Bloomberg Intelligence nhận định: “Một trong những quý tồi tệ nhất kể từ khi đại dịch bùng phát với lợi nhuận của các doanh nghiệp Trung Quốc là quý 2/2022. Đó là một điều không đáng ngạc nhiên và các công ty công nghệ không phải là trường hợp ngoại lệ. Điều đó còn chưa nói đến những ngành công nghệ đang phải ứng phó với những cản trở về pháp lý liên quan đến triển vọng tăng trưởng - một xu hướng mang tính cấu trúc và dài hạn hơn”.

Bắc Kinh tỏ rõ sự quyết liệt trong việc siết chặt kiểm soát lĩnh vực công nghệ và gia tăng tốc độ. Điều này làm ảnh hưởng không nhỏ tới sự tăng trưởng của các mảng game, giao đồ ăn, chia sẻ ô tô hay thương mại điện tử.

Thế nhưng, so với nhiều công ty cùng ngành, Alibaba đang chịu tổn thất nặng nề hơn.

Viya là một người nổi tiếng trong giới livestream từng bán được 1,2 tỷ USD hàng hóa trong sự kiện mua sắm ngày 11/11/2021 trên Taobao của Alibaba. Gần đây, người này đã bị điều tra về hành vi trốn thuế thế. Ít lâu sau đó, một phần mảng kinh doanh đám mây Alicloud của Alibaba đã bị cơ quan giám sát công nghệ Trung Quốc đình chỉ với lý do chậm trễ trong việc thông báo về một lỗ hổng phần mềm lớn được cho là đánh lừa khách hàng.

Marvin Chen từ Bloomberg Intelligence nói: “Trong bối cảnh nền kinh tế bắt đầu tăng tốc độ tăng trưởng và biện pháp phong tỏa được nới lỏng. Điều tồi tệ nhất có thể đã qua đi, thế nhưng đó có thể là sự phục hồi không ổn định vì còn tùy theo diễn biến của đại dịch. Tăng trưởng doanh thu từ lĩnh vực công nghệ có thể tăng nhưng lợi nhuận còn bấp bênh vì còn phụ thuộc vào các khoản đầu tư được thực hiện trong năm qua và các biện pháp cắt giảm chi phí”.

“Vua son môi” Li Jiaqi tiếp tục trở thành người nổi tiếng thứ hai khi phải rời khỏi nền tảng Taobao của Alibaba vào hồi tháng 6. Người này được cho là bị “phong sát” vì đã chia sẻ trực tiếp những hình ảnh nhạy cảm liên quan đến chính trị.

Vụ vi phạm an ninh mạng lớn nhất Trung Quốc là vụ rò rỉ dữ liệu về một tỷ cư dân từ cơ sở dữ liệu của cảnh sát Thượng Hải. Và các chuyên gia an ninh mạng tháng trước cho biết Alicloud có liên quan đến vụ việc này. Thật không may, những điều này xảy đến khi Trung Quốc vừa thoát khỏi tình cảnh suy giảm tăng trưởng kinh tế quý thứ 2 liên tiếp, khi các đợt phong tỏa Covid 19 làm chi tiêu tiêu dùng bị thắt chặt, từ đồ điện tử cho đến nội dung trực tuyến.

Theo dự báo, Alibaba ghi nhận doanh thu quý 2 năm nay giảm 1,2% xuống còn 203,4 tỷ Nhân dân tệ (tương đương 30,1 tỷ USD).

Tencent cũng dự báo doanh thu không mấy khả quan. Công ty phát triển game hàng đầu của Trung Quốc vẫn chưa được duyệt game nào trong năm nay dù các cơ quan chức năng của quốc gia này đã liên tiếp duyệt game mới trong tháng 4 sau khi hạn chế một thời gian dài.

Do đó, các nhà phân tích dự báo công ty này sẽ chứng kiến doanh thu giảm 1,7% trong quý 2.

Nhiều gã khổng lồ công nghệ của Trung Quốc cũng chứng kiến tình hình tương tự. Công ty đứng sau công cụ tìm kiếm hàng đầu của Trung Quốc là Baidu được dự báo sẽ giảm 5,6% doanh thu trong quý trong khi đó, các hãng thương mại điện tử JD.com, dịch vụ phát trực tuyến Kuaishou hay hãng giao đồ ăn Meituan cũng dự báo tăng trưởng ở mức thấp nhất trong vòng vài năm qua.

Trước đó, những người đứng đầu công ty công nghệ Trung Quốc đã không ít lần cảnh báo nhà đầu tư nên chuẩn bị chứng kiến một thực tế mới. Đó là tăng trưởng ảm đạm trong thời gian tới. Thế nhưng, ngay cả dự báo của các nhà phân tích mà các công ty cũng không đạt được khiến nhiều người lo sợ hơn về một bức tranh u ám.

Trung Quốc ghi nhận doanh số bán lẻ tháng 6 chỉ tăng 3,1% thấp hơn nhiều so với mức tăng 12% ở cùng kỳ năm ngoái. Theo dự báo, mảng bán lẻ thương mại điện tử của Alibaba sẽ chỉ tăng trưởng chưa tới 1% doanh thu. Đây là mức tăng quý thấp nhất từ trước đến nay. Dự báo doanh thu từ bảng điện toán đám mây của Alibaba cũng chỉ tăng 14,3% trong quý 2. Trong vòng 6 năm thì đây cũng là mức thấp thứ hai.

Ông Chen của Bloomberg Intelligence nhận xét: “Điều tồi tệ nhất đối với nền kinh tế có lẽ đã qua đi khi chứng kiến tốc độ tăng trưởng bắt đầu trở lại nhưng sự phục hồi đó không ổn định. Tăng trưởng doanh thu từ lĩnh vực công nghệ có thể tăng nhưng tăng trưởng lợi nhuận vẫn gặp những rủi ro vì những khoản đầu tư được thực hiện trong năm qua cũng như các biện pháp cắt giảm chi phí”.

Ở một mặt khác, một số chuyên gia nhận định hoạt động kinh doanh công ty Alibaba có thể chạm đáy trong quý II và có thể mang lại triển vọng tươi sáng hơn cho nửa cuối năm nhờ sự phục hồi của Trung Quốc sau các vụ đóng cửa Covid, các biện pháp kích thích do chính phủ thực hiện cũng như các dấu hiệu nới lỏng quy định. Chính sách của Bắc Kinh, có thể là chất xúc tác tiềm năng để thúc đẩy giá cổ phiếu của họ tăng trở lại.