Đâu là giải pháp để doanh nghiệp vượt khó?

Bất động sản khó, vật liệu xây dựng cũng “đứng hình”

Trong báo cáo với Chính phủ ở cuộc họp vừa diễn ra ở TP. Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP. Hồ Chí Minh (HoREA) chi hay, hiện nay thị trường bất động sản đang gặp khó khăn và đứng trước khả năng có thể rơi vào suy thoái. Một số tập đoàn, doanh nghiệp đứng trước rủi ro bị sụt giảm sâu thanh khoản và thậm chí có thể bị mất thanh khoản. 

Có nhiều đơn vị cũng đã phải thực hiện các biện pháp đau đớn để có thể tồn tại như thu hẹp quy mô đầu tư sản xuất kinh doanh, dừng và đình hoãn hoạt động đầu tư, thi công xây dựng ở một số dự án, dừng triển khai các dự án mới,... Hoạt động thi công đình trệ và các doanh nghiệp cung ứng vật liệu xây dựng lập tức bị tác động mạnh. 

Chị T.L - Giám đốc Công ty A.W chuyên sản xuất và phân phối cửa nhôm lớn tại TP. Hồ Chí Minh buồn bã chia sẻ công ty của chị đã vừa nhận thông báo từ ngân hàng và sẽ áp dụng mức lãi suất lên đến 12,8%/năm, bắt đầu từ ngày 15/11. 

Chị T.L bộc bạch: “Lãi suất thế này thì không thể làm gì để có lời nổi với bối cảnh hiện nay. Giờ chỉ lo co cụm và tiết giảm tối đa tất cả các chi phí để trả nợ mà thôi”. Hiện nay, các công trình quy mô lớn thời gian qua đã ngưng trệ dẫn đến hiệu ứng domino xuống hệ sinh thái vật liệu nguyên vật liệu cung ứng ngành xây dựng từ cửa sắt xi măng, sắt, thép,... Có đến 60% dự án của AW đã bị dừng và tiền không về được bởi các chủ đầu tư không có dòng tiền và cũng không vay được từ ngân hàng để chi trả cho doanh nghiệp cung ứng vật liệu. Khi thêm khoảng gần 20% dự án vẫn đang còn khả năng có thể duy trì công trình nhưng thanh toán chia ra nhiều đợt và phải đợi tiền. Hơn thế, công ty giờ chỉ có thể trông chờ vào phần nhỏ còn lại từ phía nhà dân lẻ. Chị L nói thêm rằng: “Giờ làm ngày nào biết ngày đó chứ cũng không thể định trước được giai đoạn sắp tới như thế nào?”. 

Chủ tịch HĐQT Công ty Việt Thắng Jean - ông Phạm Văn Việt cho hay: “Hiện nay công ty chỉ đang cố gắng cầm cự để có thể giữ chân người lao động bởi vì phía sau 1.000 công nhân là sẽ kèm theo khoảng 4.000 người khác. Và nhất là thời điểm gần tết không muốn cho người lao động nghỉ việc”. 

Cũng tương tự, Chủ tịch HĐQT Công ty CP xây dựng Hòa Bình - ông Lê Viết Hải cũng nhận định thị trường bất động sản đang gặp khó và nguyên nhân xuất phát từ việc nhiều dự án gặp ách tắc về thủ tục pháp lý nên đã có chủ trương đầu tư và huy động vốn nhưng không thể triển khai được. Các chủ đầu tư trong nhiều năm qua cũng vẫn phải trả lãi trên vốn mà chủ yếu là đang sử dụng vốn tự có đã dẫn đến tình trạng hết vốn. Ngoài ra thì có những dự án đang triển khai như căn hộ nghỉ dưỡng, resort,... thì đại dịch COVID-19 diễn ra và đến nay thị trường du khách quốc tế vẫn chưa phục hồi. Kết quả là những dự án cũng tiếp tục nằm không khai thác được đồng thời cũng khiến cho các chủ đầu tư bị kẹt vốn. 

Khó đều đối với sản xuất và dịch vụ

Không riêng bất động sản mà các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu cũng đang phải hoạt động một cách cầm chừng. Xót xa báo tin khoảng 4.000 công nhân ở 3 nhà máy tại công ty chỉ làm việc một nửa thời gian theo kiểu ngày làm ngày nghỉ trong suốt quý 3, Chủ tịch HĐQT Công ty Việt Thắng Jean - ông Phạm Văn Việt cho hay, điều này cũng tương ứng với công suất nhà máy đã giảm 50%. Sản phẩm chủ lực của công ty là hàng jean và áo thun xuất khẩu vào thị trường EU đã giảm 80% còn hàng vào thị trường Mỹ giảm khoảng 40%. Bản thân của ông Việt cũng đã phải chạy đôn chạy đáo để tìm đơn hàng rồi sau đó mở bán sang thị trường Úc cùng với Canada, cho nên từ cuối tháng 10, công suất của Việt Thắng Jean đã nhích lên được khoảng 70%. 

Bên cạnh đơn hàng sụt giảm sâu, điều khó của doanh nghiệp này hiện còn là hàng tồn kho lớn bởi vì là đơn hàng xuất khẩu bán trực tiếp. Cũng có những container quần áo bị kẹt ở cảng Đức, Mỹ đến 3 tháng mới lấy được hàng khiến bị lỗi mốt bởi qua mùa. Đồng thời thì thị trường sụt giảm nhanh so với dự báo khi sản xuất trước đó nên hàng không thể bán được. Hơn thế, dòng tiền thu về chậm song song với hạn mức tín dụng của ngân hàng cũng đã giảm xuống, lãi suất cũng đã tăng cao hơn trước khiến cho chi phí đầu vào của công ty đã liên tục tăng so với thời điểm đầu năm. Cũng theo đó, hàng bán không được đã buộc phải giảm giá xuống dưới giá vốn nhưng vẫn không thể tiêu thụ được khi người mua hàng ở các nước như châu  u, Mỹ đã thắt lưng buộc bụng.

Ông Việt nhấn mạnh rằng: “Đến thời điểm hiện tại, công ty chỉ đang cố gắng cầm cự để giữ chân người lao động vì phía sau 1.000 công nhân là kèm theo khoảng 4.000 người khác. Nhất là thời điểm gần tết không muốn cho người lao động nghỉ việc”.

Và ngay cả những ngành chứng kiến được tốc độ hồi phục sau đại dịch ấn tượng như hàng không, du lịch nhưng cũng đã ghi nhận được kết quả kinh doanh không mấy khả quan. Đối với du lịch thì theo Chủ tịch HĐQT Vietravel Corporation - ông Nguyễn Quốc Kỳ cho biết, các công ty hiện nay hoàn toàn làm cho thị trường nội địa và sống bằng du lịch ở trong nước. Nghịch lý chính là khách đông nhưng nhiều công ty lữ hành không có khách bởi xu hướng du lịch tự do và đi theo nhóm tự túc nhiều hơn. Cũng theo ông Kỳ thì mọi người chỉ nghĩ đơn hàng thuần rằng du lịch mở cửa, doanh nghiệp bán được tour thì sẽ lại có dòng tiền, nhưng vấn đề ở đây là tour ở đâu mà bán nếu như không chuẩn bị trước dịch vụ. 

Vị này nói thêm, đơn cử như các hãng hàng không thông báo tung ra 1 gói 10.000 vé ai lấy thì phải đặt cọc tiền trước mới được giá ưu đãi. Còn nếu như mua vé máy bay theo từng chuyến, từng tour và từng đoàn thì giá sẽ đắt gấp đôi, không có hiệu quả. Cũng tương tự, khách sạn cũng cần dòng tiền nhanh nên cũng yêu cầu cọc trước. Tiền đặt cọc đó không hề đơn giản với các doanh nghiệp vốn đang kiệt quệ. 

Cần tháo “nút thắt” cho thị trường vốn

Khi nhìn trên bối cảnh kinh tế chung, chuyên gia kinh tế - TS Huỳnh Thanh Điền cho rằng lợi thế hiện nay chính là lạm phát của Việt Nam chưa cao. Thị trường nội địa và doanh nghiệp nội địa chưa có ảnh hưởng nhiều. Chính vì thế mà quan trọng nhất chính là làm sao có thể kích cầu thị trường nội địa để có thể tạo chuyển động cho nền kinh tế. 

Cũng theo đó, việc điều phối chính sách tiền tệ của Ngân hàng nhà nước hiện nay theo TS Huỳnh Thanh Điền thì chủ yếu không phải để kiềm chế lạm phát mà chú trọng để ổn định về tỷ giá. Trên thực tế thì lạm phát của Việt Nam chưa quá cao nếu như tiếp tục tăng lãi suất thì nguồn tiền và dòng tiền để sản xuất, phải sa thải công nhân đã dẫn đến cầu ở trong nước giảm làm ảnh hưởng tâm lý, người tiêu dùng cũng đã thắt chặt chi tiêu. Doanh nghiệp khó cả vốn đầu vào và đầu ra của sản phẩm thì tình hình kinh tế sẽ vô cùng khó khăn. Chính vì thế mà ngân hàng nhà nước cần tính toán kiềm chế lãi suất và không để tiếp tục gia tăng lên quá cao đồng thời cũng đưa dòng vốn đi vào sản xuất và tiêu dùng trong nước để kích cầu và kích thích sản xuất. 
 
Ngoài ra thì động thái siết tín dụng đổ vào lướt sóng chứng khoán hay đầu cơ thị trường bất động sản là hợp lý nhưng cũng cần phân tích rõ ràng ngành bất động sản, ngành xây dựng không chỉ có nhà ở mà còn có các dự án xây dựng hạ tầng sản xuất công nghiệp, trường học và bệnh viện,... Nếu cứ động đến bất động sản là thắt hết tín dụng thì ngành xây dựng sẽ khó khăn. Nếu ngưng hoạt động xây dựng là coi như chặn mọi hoạt động đầu tư và sản xuất bởi xây dựng chính là ngành vô cùng quan trọng và tác động đến hàng trăm ngành hàng sản xuất như sắt, thép, xi măng,...

Chuyên gia này cũng cảnh báo rằng, một dự án sản xuất thì phải có nhà xưởng, văn phòng và máy móc thiết bị,... Nếu như tắc luôn hết thì ngành sản xuất kinh doanh cũng sẽ đứng lại. Việc kích thích tiêu dùng đầu tư ở trong nước thì phải khơi thông nguồn vốn và mở tín dụng cho các ngành then chốt như xây dựng, lái dòng tín dụng vào các ngành đó. Nếu như cứ đánh  đồng và thắt chặt tín dụng quá thì doanh nghiệp chắc chắn sẽ không thể gượng được và tình hình kinh tế năm 2023 sẽ vô vàn khó khăn. 

Trưởng bộ môn Tài chính (Trường ĐH Kinh tế TP.HCM) - TS Nguyễn Hữu Huân, nhận định: “Chính phủ cần xem xét có cơ chế hỗ trợ để DN vượt qua giai đoạn khó khăn này, nhất là thời điểm cuối năm khi nguồn vốn là quan trọng với mọi đơn vị”. 

Cũng theo lời ông Huân, cơ chế đó có thể thông qua các ngân hàng để hỗ trợ về tính thanh khoản cho những doanh nghiệp lớn, các doanh nghiệp vẫn đang làm ăn hiệu quả cũng như tạo ra công ăn việc làm cho hàng ngàn người lao động. Và trong khi lạm phát của Việt Nam vẫn đang trong tầm kiểm soát thì có thể xem xét nới lỏng chính sách tiền tệ một chút vẫn được.