Cựu giáo sư đại học bất ngờ vượt mặt tỷ phú công nghệ Elon Musk về số lượng bán xe điện

Tỷ phú xe điện hàng đầu Trung Quốc

Wang Chuanfu là một cậu bé mồ côi được sinh ra tại một trong những tỉnh nghèo nhất Trung Quốc. Tuy nhiên, bằng nỗ lực của mình, Wang đã đỗ vào đại học, sau đó tốt nghiệp ngành công nghệ pin. Sau khi ra trường, ông giành được một suất tại một viện nghiên cứu về kim loại màu ở Bắc Kinh, trước tiên là để nghiên cứu, sau đó là giảng dạy. Sau một thời gian đảm nhiệm chức vụ phó giám sát của Viện Nghiên cứu kim loại màu Bắc Kinh, ông chịu ảnh hưởng bởi làn sóng khởi nghiệp lan khắp Trung Quốc trong những năm 1990. 

Thời điểm đó, ông cảm thấy công việc nhà nước dường như thiếu đi sự năng động và linh hoạt. Chính vì thế, ông đã chuyển tới Thâm Quyến, miền nam Trung Quốc. Thời điểm đó, nơi này đang trong quá trình chuyển đổi từ một ngôi làng chài ngủ yên, từng bước trở thành trung tâm sản xuất toàn cầu. Đặc biệt, sự di cư ồ ạt từ các khu vực nông thôn đã khiến cho các nhà máy ở nơi đây có nguồn lao động dồi dào, giá rẻ, thỏa sức cạnh tranh với các đối thủ ở Nhật Bản và Hàn Quốc. 

Sau khi viện nghiên cứu của Wang thành lập một công ty ở Thâm Quyến, ông đã cùng với anh họ của mình xây dựng BYD (viết tắt của “build your dreams” - tạm dịch “xây dựng những giấc mơ của bạn”) với ngành nghề kinh doanh là pin sạc nickel vào năm 1995. Trong 2 thập kỷ sau đó, bằng một cách nào đó, BYB đã bị mắc kẹt vào con đường mòn giữa các tập đoàn Đông Á thành công đang loay hoay tìm cách vượt các sản phẩm của Nhật và Mỹ, đồng thời nhân rộng các công nghệ cơ bản.

Giống như nhiều nhà sản xuất Trung Quốc khác, tập đoàn này đã nhiều lần lên tiếng phủ nhận nhiều cáo buộc về hành vi trộm cắp tài sản trí tuệ. Tuy nhiên, Wang cùng với các cộng sự hàng đầu của mình từng chia sẻ với một nhóm các nhà nghiên cứu hàn lâm vào năm 2018 rằng, trong những năm đầu thành lập, BYD đã sản xuất pin và các linh kiện khác cho Siemens, Nokia và Motorola. Chính vì thế, họ đã được truyền lại một học quan trọng trong sản xuất. Từ những vấn đề nhỏ, tưởng chừng như vô hại trong những linh kiện nhỏ, khi được nhân lên giữa một số lượng lớn các nhà cung cấp, tích lũy lại với nhau đã gây ra hậu quả nghiêm trọng khiến cho máy móc không thể hoạt động.

Chính vì thế, BYD đặt ra một quy trình làm chủ công nghệ từ pin thành phẩm của họ đến tận mỏ lithium và niken. Không bao lâu sau, thương hiệu này nhanh chóng nhận được nguồn vốn đầu tư từ Berkshire Hathaway của tỷ phú Warren Buffett. Cụ thể, Berkshire đã mua 9,9% cổ phần của BYD, với mức giá 8 đô la Hong Kong cho một cổ phiếu. Điều đáng nói, Charlie Munger trở thành đại diện của Berkshire tại BYD vào năm 2009, ông từng lên tiếng ca ngợi tham vọng và những tiến bộ trong công nghệ của BYD, đồng thời gọi Wang và thành công của hãng xe này thời điểm đó là một phép màu kỳ diệu.

Chiến lược mà ông Wang - vị doanh nhân 56 tuổi - xây dựng cho dòng xe điện của mình chính là nâng cao khả năng cạnh tranh của BYD. Trong đó, vị tỷ phú xe điện Trung Quốc này chủ yếu tập trung vào các công nghệ cốt lõi, để có thể sản xuất sản phẩm xe điện bao gồm pin, động cơ điện, hệ thống điều khiển điện tử và chất bán dẫn dùng cho ôtô. Công ty bán dẫn của BYD - Spinoff BYD Semiconductors - đã đặt mục tiêu niêm yết tại Trung Quốc trong năm 2021. Thế nhưng có thể khẳng định rằng, pin mới là mảng quan trọng đối với Wang. Nguyên nhân bởi, với chuyên môn lâu năm trong ngành sản xuất pin, BYD không chỉ tự cung cấp cho chính mình mà còn tự đưa bản thân lên vị thế là người bán pin cho các hãng sản xuất ôtô khác.

Lượng bán xe điện vượt mặt cả Tesla 

Theo thông tin từ tờ Financial Times, những số liệu bán hàng trong nửa đầu năm 2022 cho thấy, thương hiệu BYD (viết tắt của “build your dreams”) của vị doanh nhân Wang Chuanfu đã bán lượng nhiều hơn xe điện của Tesla. Được biết, khoảng một nửa số xe mà BYD đang bán là xe hybrid mà Trung Quốc coi là “xe năng lượng mới” cùng với các mẫu xe chạy bằng pin và hydro.

Việc soán ngôi của tỷ phú công nghệ Elon Musk đồng nghĩa với việc, ông chủ của BYD đã đạt được điều mà General Motors, Ford và Volkswagen đều đã không làm được trong nhiều năm nay.

Đánh giá về vấn đề này, Tu Le - Giám đốc điều hành của công ty tư vấn Sino Auto Insights có trụ sở tại Bắc Kinh cho biết: “Ngay là Elon Musk cũng từng đánh giá thấp ông ấy (Wang). Nhưng có một điều có thể chắc chắn rằng, tham vọng của Wang không thua kém gì đồng nghiệp hoặc các đối thủ cạnh tranh”.  

Thành công của BYD đã đưa một công ty con  có trụ sở tại Thâm Quyến và từng rất ít người biết đến lan rộng ra cả bên ngoài biên giới Trung Quốc. Đồng thời, cái tên BYD cũng vọt lên tuyến đầu của cuộc chiến sinh tồn giữa các nhà sản xuất ô tô khi ngày càng nhiều phương tiện trên thế giới được điện khí hóa và tự động hóa.

Năm ngoái, tỷ phú Wang được xếp hạng là người giàu thứ 22 tại đất nước tỉ dân khi sở hữu khối tài sản lên tới 25 tỷ USD. Thời điểm hiện tại, ông chủ BYD đang là tâm điểm của cuộc cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa Trung Quốc, Mỹ và châu  u về khả năng tiếp cận tài nguyên, kiểm soát chuỗi cung ứng cũng như quyền sở hữu dữ liệu người tiêu dùng. Đây đều được biết là những điều sẽ định hình tương lai của ngành công nghiệp xe hơi. 

Ngày nay, sự tích hợp theo chiều dọc của BYD - kiểm soát chuỗi cung ứng từ khoáng sản đến chip máy tính được sử dụng trong xe cộ - đã được các nhà điều hành và nhà phân tích trong ngành coi là đẳng cấp thế giới. Tầm quan trọng của tỷ phú Wang còn bắt nguồn từ việc BYD là nhà sản xuất pin EV lớn thứ hai của Trung Quốc, chỉ  sau CATL. Theo nghiên cứu từ Bernstein, BYD là một trong những nhà sản xuất có chi phí thấp nhất cho cả ô tô EV và pin. 

Với tư cách là một nhà lãnh đạo hàng đầu, Wang đã được các nhân viên ca ngợi nhờ sự khắc khổ cùng với đạo đức làm việc của mình. Nhà lãnh đạo này còn thường xuyên khen thưởng hậu hĩnh cho những nhân viên trung thành bằng các quyền chọn mua cổ phiếu. Thậm chí, BYD đã tạo ra một số tỷ phú trong đội ngũ lãnh đạo hàng đầu, những người đã gắn bó với Wang từ khi ông thành lập tập đoàn vào năm 1995 ở tuổi 29.

Thời điểm hiện tại, dù đã bán được nhiều hơn số lượng xe điện của Elon Musk nhưng nhiều nhà phân tích tin rằng, BYD vẫn còn rất nhiều thách thức phải đối mặt ở phía trước, đặc biệt khi các nhà sản xuất ô tô của Trung Quốc khởi động một nỗ lực tích cực để mở rộng thị trường nước ngoài.

Được biết, doanh số BYD chủ yếu là các mẫu xe giá rẻ cho thị trường nội địa Trung Quốc. Tuy nhiên, các chuyên gia đều đánh giá cao khả năng của Wang. Michael Dunne - cựu giám đốc điều hành GM và chuyên gia ngành Trung Quốc cho biết: “Ông ấy là thiên tài trầm lặng, khiêm tốn mà bạn không thể nào nhận ra khi đi ngang qua trên phố. Đó sẽ là một sai lầm”.