Chính phủ Mỹ thu về hàng trăm tỷ USD cho ngân sách, nguồn tiền khủng này từ đâu mà có?
Theo Dòng Vốn Kinh Doanh, trung bình, tiền lương của tất cả người lao động Mỹ là khoảng 31,85 USD/giờ vào tháng 4 vừa qua, tăng 5,5% so với cùng kỳ năm 2021. Trong vòng khoảng 10 năm trở lại đây, tiền lương tại Mỹ tăng vọt lên nhưng rất đều với tốc độ từ 2 đến 6%. Tuy nhiên, cũng có những giai đoạn bất thường vào những tháng đầu của năm 2020 khi đại dịch covid-19 bùng phát trên toàn cầu.
Ở một mặt khác, Chính phủ liên bang Mỹ lại nhận được khoản tăng lương cực khủng vào tháng 4 vừa qua. Tổng thu ngân sách ghi nhận mức tăng nhảy vọt lên 864 tỷ USD, đây là con số cao chưa từng thấy trong lịch sử Mỹ từ trước đến nay.
Tuy nhiên, thu ngân sách của Mỹ có tính chất mùa vụ rõ rệt. Trong tháng 4, dòng tiền chảy vào mạnh hơn hẳn so với các tháng khác của năm vì tháng 4 là một tháng người dân buộc phải kê khai và nộp thuế tại Mỹ.
Thế nhưng, lý do yếu tố mùa vụ là chưa đủ để có thể giải thích cho sự gia tăng đột biến của tháng 4/2022. Vào tháng 4 vừa qua, thu ngân sách đã ghi nhận mức tăng cao gấp 2,7 lần so với tháng trước đó và cao gấp đôi so với cùng kỳ 2021.
Tháng 4 chứng kiến nguồn thu nhảy vọt trong khi đó các khoản chi không thay đổi nhiều đã giúp chính phủ Mỹ có ngân sách cải thiện đáng kể về tính cân đối.
Tính 7 tháng đầu niên độ tài chính 2022 (từ đầu tháng 10/2021 đến hết tháng 4/2022), Mỹ chỉ hao hụt ngân sách 360 tỷ USD, trải qua mức giảm 81% so với cùng kỳ niên độ trước. Đây là mức thấp nhất kể từ niên độ 2017.
Tuy nhiên tháng 4 năm 2022, chính phủ Mỹ đã dư ra 308 tỷ USD. Năm nay ngày mùng 1 tháng 5 rơi vào chủ nhật nên một số khoản chi tiêu của Chính phủ đã được dồn vào sớm hơn so với thông thường và sẽ được tính vào tháng 4.
Trung tâm Chính sách Lưỡng đảng (BPC) đã ước tính rằng thặng dư ngân sách tháng 4 sẽ còn cao hơn nữa, đạt 373 tỷ USD nếu không có sự chuyển dịch của các khoản chi tiêu này.
Một năm trước, thu nhập trung bình của mỗi người dân Mỹ chỉ bằng khoảng 5-6%. Thu nhập này không đủ để bù đắp cho tỷ lệ lạm phát trên 8%. Tuy nhiên, chính phủ Mỹ đột nhiên lại có mức thặng dư cực khủng. Vậy nguồn thu của chính phủ Mỹ tăng sốc vì lý do gì?
Những đảo lộn trong thời kỳ đại dịch
Tháng 4 là mùa thu thuế hàng năm tại Mỹ. Vào tháng 4 năm 2020, đất nước xứ cờ hoa phải đóng cửa, thực hiện phong tỏa nghiêm ngặt vì đại dịch covid-19 bùng phát mạnh mẽ. Người dân có thể nộp thuế theo hạn chót là 15 tháng 7 thay vì 15 tháng 4. Và tất nhiên là tháng 7/2020 chứng kiến nguồn thu ngân sách tăng mạnh và việc gia hạn thời gian nộp thuế chính là nguyên nhân. Chính phủ Mỹ tiếp tục gia hạn thêm thời gian nộp thuế thu nhập cá nhân sang năm 2021. Trong tháng 4 của năm này, thu ngân sách không tăng mạnh như trước dịch và được san ra tương đối đồng đều trong cả 3 tháng 4, 5 và 6.
Một trong những lý do khiến ngân sách trong tháng 4/2022 của chính phủ Mỹ cao hơn gấp nhiều lần so với cùng giai đoạn vào năm ngoái chính là sự xáo trộn trong thời gian nộp thuế.
Dấu hiệu chốt lời từ Cục Dự trữ liên bang Mỹ Fed
Thu ngân sách của chính phủ Mỹ có những nguồn nào và đâu là khoản tăng nhiều nhất. Trong tháng 4 của các năm trước đại dịch covid-19, thuế thu nhập cá nhân thường chiếm 60% trong tổng thu của chính phủ Mỹ, trong khi đó thuế thu nhập doanh nghiệp chiếm khoảng 8 đến 13%.
Bước sang 2 năm 2020 và 2021, tháng 4 ghi nhận mức thu từ thuế thu nhập cá nhân chỉ còn tỷ trọng với 50% vì những vấn đề xáo trộn do thời gian nộp thuế như đã đề cập ở bên trên.
Đối với năm 2022, đóng góp từ nguồn thuế thu nhập cá nhân tăng vọt lên 69% và tăng gần 400 tỷ so với cùng giai đoạn vào năm 2021. Và đây cũng là con số cao hơn rất nhiều so với các năm trước đại dịch.
Thu từ các loại thuế an sinh xã hội bảo hiểm thất nghiệp, nghỉ hưu, quỹ hữu trí chưa lần nào vượt quá mức 150 tỷ USD ở bất kỳ năm nào và thu từ thuế thu nhập cá nhân thường ổn định ở dưới 100 tỷ USD.
Mặc dù thu nhập từ tiền lương của người lao động Mỹ không có gì thay đổi quá khác biệt, thế nhưng doanh thu từ thuế thu nhập cá nhân lại tăng mạnh.
Theo một giả thiết đặt ra, lý giải cho hiện tượng bất thường này chính là nhiều nhà đầu tư cá nhân đã nhanh chóng bán tháo cổ phiếu khi Chi cục dự trữ liên bang Mỹ FED tăng lãi suất nhằm kiềm chế mức lạm phát đang ở mức đỉnh điểm trong vòng 40 năm qua. Các cá nhân sẽ phải nộp thuế cho chính phủ khi chốt lời khoản đầu tư.
FED tăng lãi suất 25 điểm cơ bản vào tháng 3/2022. Đây là lần tăng đầu tiên kể từ cuối năm 2018. Trước đó, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ đã nhiều lần ra dấu hiệu cần thắt chặt tiền tệ để chống lạm phát và kìm hãm đà tăng của giá cả.
Dow Jones và S&P 500 là các chỉ số chứng khoán Mỹ đã lập đỉnh trong những phiên đầu tháng 1/2022 nhưng rồi liên tục trượt dốc khi nhà đầu tư bán cổ phiếu, chốt lời.
Chỉ số thiên về công nghệ Nasdaq Composite riêng trong tháng tư đạt mức 13,3%, S&P 500 mất 8,8% còn Dow Jones giảm 4,9%. Dù là cố ý hay vô tình đi chăng nữa. nhưng rõ ràng cục dự trữ liên bang Mỹ FED có thể đã gián tiếp giúp chính phủ Mỹ thu về một khoản tiền khổng lồ trong tháng 4 vừa qua.