Các công trình đẹp được thiết kế bằng gạch gốm terracotta

Terracotta là gì?

Terracotta, terra cotta hoặc terra-cotta, trong tiếng Ý nghĩa là "đất nung". Terracotta là thuật ngữ thường sử dụng trong điêu khắc làm bằng đồ đất nung, và cũng cho các mục đích sử dụng thực tế khác nhau gồm bát đĩa ăn (đáng chú ý đó là chậu hoa), ống dẫn nước và nước thải, ngói lợp, gạch và tôn tạo bề mặt trong xây dựng công trình. Thuật ngữ này cũng được dùng để chỉ màu cam nâu tự nhiên thay đổi đáng kể của hầu hết terracotta.

Terracotta có các vai trò như một phương tiện trong điêu khắc, như trong Đội quân terracotta và những bức tượng terracotta Hy Lạp, và trang trí kiến trúc. Điêu khắc châu Á và châu  u trong sứ không được bảo hiểm hay kiến trúc terracotta tráng men và phiên bản không tráng men của nó như bề mặt bên ngoài cho các tòa nhà đã được sử dụng ở châu Á trong một số thế kỷ trước khi nó trở nên phổ biến tại phương Tây trong thế kỷ 19. Kiến trúc terracotta cũng có thể đề cập đến các yếu tố gốm trang trí chẳng hạn như các antefix và kè, góp phần lớn vào sự xuất hiện của những ngôi đền và các tòa nhà khác trong kiến trúc cổ điển của châu  Âu, cũng như ở Cận Đông cổ đại.

Trong khảo cổ học và lịch sử nghệ thuật, "terracotta" thường được dùng để mô tả những vật thể như tượng nhỏ không được tạo ra trên bánh xe của thợ gốm. Bình đựng nước và các vật thể khác hay có thể được chế tạo trên một bánh xe từ cùng một vật liệu gọi là đồ gốm bằng đất nung; sự lựa chọn thuật ngữ phụ thuộc vào loại đối tượng hơn là vật liệu hay kỹ thuật nung. Những mảnh không tráng men và những thứ được làm cho xây dựng và công nghiệp, cũng có nhiều khả năng được gọi là terracotta, trong khi bộ đồ ăn hay các bình đựng khác được gọi là đất nung (mặc dù đôi khi terracotta nếu không tráng men), hay bởi một thuật ngữ chính xác hơn như faience.

Gạch gốm terracotta

Gạch gốm terracotta có lịch sử lâu dài ở nhiều nơi trên thế giới. Nhiều kiểu lợp cổ xưa và truyền thống bao gồm các yếu tố điêu khắc phức tạp hơn so với ngói lợp đơn giản, chẳng hạn như trang trí mái Hoàng gia Trung Quốc và antefix của kiến trúc cổ điển phương Tây. Tại Ấn Độ Tây Bengal đã tạo ra một đặc sản của những ngôi đền bằng terracotta, với trang trí điêu khắc từ loại vật liệu giống như xây dựng gạch chính.

Vào thế kỷ 19, khả năng trang trí terracotta tại các tòa nhà một lần nữa được các kiến trúc sư đánh giá cao, thường sử dụng những miếng terracotta dày hơn, và có bề mặt không bằng phẳng. Kiến trúc sư người Mỹ Louis Sullivan nổi tiếng với trang trí bằng terracotta kiến trúc tráng men tinh xảo và những thiết kế không thể được thực hiện trong bất kỳ phương tiện nào khác. Terracotta và gạch được sử dụng rộng rãi trong các tòa nhà tại thị trấn Victoria Birmingham, Anh. 

Các công trình kiến trúc với bề mặt toà nhà được thiết kế bằng gạch gốm terracotta

Trường Nghệ thuật & Thiết kế ở College of Ceramics bang New York được thiết kế bởi Ikon.5 Architects, Alfred, N.Y., Hoa Kỳ

Trường Nghệ thuật & Thiết kế tại College of Ceramics bang New York được xem như “một cái bình gốm lớn dành cho tổ chức nghệ thuật và ánh sáng”. Lấy cảm hứng từ những sản phẩm gốm sứ ở khu vực có lịch sử lâu đời về gốm sứ của vùng ngoại ô New York, thiết kế có màn chắn không đều của những ống gốm Terracotta, bao quanh lấy các tầng trên, biến đổi mặt tiền thành một tác phẩm điêu khắc.

Những viên gạch rỗng được sản xuất bởi Boston Valley Terra Cotta, các nhà thiết kế không yêu cầu tráng men và chỉ sử dụng bột màu trắng trộn với đất sét trước khi nung để tạo màu sản phẩm. Sự thô mộc của các viên gạch và sự sắp xếp lộn xộn của chúng như hình ảnh những chiếc kệ chứa đựng các dự án mà sinh viên đang thực hiện bên trong. Các ống này cũng có chức năng như một tấm chắn sáng, để bảo vệ các phòng trưng bày hướng về phía nam khỏi ánh sáng trực tiếp của mặt trời. Cách che chắn này đã giúp cho dự án đạt được chứng nhận LEED Silver ngay khi hoàn thành.

Thư viện Nembro (Bergamo, Ý) được thiết kế bởi Archea Associati

Thư viện Nembro nằm trong 02 tòa nhà liền kề nhau: một tòa nhà ban đầu được xây dựng như một trường mẫu giáo, sau đó chuyển đổi thành tòa thị chính trước khi bị bỏ hoang trong nhiều thập niên và được trùng tu năm 1897. Các kiến ​​trúc sư tưởng tượng tòa nhà này như một “tủ sách ba chiều”, với các khung cửa kính lớn được che mờ bởi “những quyển sách terracotta”.

Tấm màn chắn được hỗ trợ bởi một khung thép, sơn màu đỏ, với gạch được luồn lên các thanh và xoay theo những góc khác nhau. Những viên gạch được sơn với men màu đỏ có thể tạo âm thanh kết hợp với những mái ngói đất sét lợp xung quanh. Trên thực tế, gốm terracotta được sản xuất bởi Sannini – là một công ty Ý, đã và đang cung cấp các sản phẩm xây dựng bằng gốm trong hơn một thế kỷ qua. Mỗi ô gạch sẽ có một N-E-M-B-R-O trừu tượng. Tên của thị trấn được in trên chúng để phù hợp với chủ đề của địa phương.

Gatehouse to One Madison được thiết kế bởi BKSK Architects, New York, N.Y., Hoa Kỳ

Tòa nhà khiêm tốn này nằm kín đáo giữa một dãy những ngôi nhà cổ, nhưng thực sự lại là lối vào của một tòa nhà chọc trời hiện đại, có độ cao hơn 618 feet (khoảng 188 mét) so với mặt đường. Mặt tiền của Gatehouse được thiết kế hạn chế để mang đến cho người ở cái cảm giác “về nhà” trước khi đi lên căn hộ cao tầng của họ. Phần gạch ốp và các chi tiết bằng đồng của nó được pha trộn và kết hợp hài hòa với các tòa nhà bằng đá vôi lân cận đó. Các khung gốm terracotta gắn dọc theo mặt trước của tòa nhà. Mỗi thanh gồm có phần khung kim loại bên trong và các tấm gạch terracotta ốp bên ngoài.

Thư viện quận Albion được thiết kế bởi Perkins + Will, Toronto, Canada

Thư viện quận Albion là một ốc đảo đầy màu sắc trong một cảnh quan đơn điệu của bê tông và nhựa đường ở vùng ngoại ô Toronto. Các kiến ​​trúc sư đã tìm kiếm một loại vật liệu cho mặt tiền vừa tươi vui vừa bền để sử dụng cho thư viện. Họ đã chọn những thanh nẹp bằng gốm terracotta sản xuất bởi NBK Architectural Terracotta. Gốm terracotta được tráng bởi các loại men màu rực rỡ giúp nó có khả năng chống nước và chống phai màu do ánh sáng mặt trời, cũng như trầy xước, bong tróc theo thời gian.

Hệ thống “màn che” bằng gốm terracotta này ngoài tác dụng trang trí nó còn là một tấm màn che nắng cho cả tòa nhà.

Trường mẫu giáo Forfatterhuset của COBE, tại Copenhagen, Đan Mạch

Forfatterhuset Kindergarten được bao bọc bởi các tòa nhà bằng gạch cũ trong một khu phố tại Copenhagen. Các kiến ​​trúc sư muốn giữ nguyên những đặc điểm của khu vực… nhưng đồng thời cũng muốn tạo ra một cái gì đó mới mẻ và tương phản lại các đặc tính này. Họ hình dung ngôi trường này giống như một ngôi làng của “những ngôi nhà bằng gạch cong”. Những khối nhà khác nhau được thống nhất bởi các dải gạch terracotta thẳng đứng, được gọi là lamellae, chúng bao quanh lấy trường học, làm hàng rào sân trường và những mái nhà.

Lamellae được chế tạo tùy chỉnh bởi công ty Creaton, sử dụng phương pháp KERALIS đã được cấp bằng sáng chế. Điều này liên quan đến việc nung gốm terracotta trong nhiệt độ cao, gần 2.200 độ F (khoảng 1204 độ C), để tạo ra độ bền cực kỳ cao và không thấm nước. Các kiến ​​trúc sư cũng đã làm việc với các kỹ sư của Saint-Gobain để phát triển một cấu trúc nâng đỡ linh hoạt, có khả năng hỗ trợ các lớp lamellae trong khi phù hợp với những tòa nhà cong độc đáo.

Lời kết

Trên đây là những công trình đẹp được xây dựng với gạch gốm terracotta, với những đặc điểm của nó, loại gạch này hiện vẫn đang được phát triển và ứng dụng cho nhiều công trình kiến trúc.