Black sheep là gì? Nó có gây ảnh hưởng xấu hay không?

Black sheep là gì?

Black sheep khi dịch sang tiếng Việt có nghĩa là cừu đen. Thuật ngữ này thường được sử dụng để ám chỉ một thành viên kỳ quặc, tai tiếng trong nhóm, những nhân tố nổi loạn, khác biệt hoàn toàn trong một tập thể. Từ này thường được dùng với hàm ý tiêu cực, chỉ sự bướng bỉnh. Trong một số trường hợp có thể hiểu là thành viên đó bị "ra rìa". Black Sheep of the Family - con cừu đen của gia đình.

Black sheep xuất hiện lần đầu vào năm 1901 trong một tác phẩm của William Wallace Denslow. Trong tiếng Anh thì Black sheep có nghĩa là cừu đen. Nó là một cụm từ dùng để chỉ một thành viên nào đó khác hẳn về bề ngoài cũng như và đặc điểm so với đồng loại.

Thuật ngữ này bắt nguồn từ một con cừu có màu đen thay vì màu trắng phổ biến. Trong một đàn thì nó chính là con cừu nổi bật nhất. Tuy nhiên, len do lông của nó làm ra thì lại được coi là có ít giá trị hơn. Thuật ngữ này dùng để chỉ một hàm ý tiêu cực và là ngụ ý của sự bướng bỉnh.

Nếu xét trong tâm lý học thì hiệu ứng này đề cập đến một xu hướng. Đó là sử dụng các thành viên trong đàn có khả năng tích cực hơn để đánh giá một cá thể khác biệt. Ở hầu hết loại cừu thì cừu lông trắng không phải là do bạch tạng. Mà là do nó có một loại gen trội làm tái sản xuất màu. Tuy nhiên, một con cừu đen lại mang gen lặn. Tỷ lệ để cả một đàn cừu có một con màu đen là tương đối hiếm.

Nguồn gốc của Black sheep là gì?

Thuật ngữ này được bắt nguồn từ hình ảnh những con cừu màu đen thỉnh thoảng được sinh ra từ một đàn cừu trắng. Len đen thường có giá trị thấp hơn vì nó không thể nhuộm được. Ngoài ra, ở thế kỷ 18 và 19 tại Anh thì màu đen của cừu còn tượng trưng cho quỷ.

Hiện nay, nó đã mất đi một số ý nghĩa tiêu cực nhưng nó vẫn được dùng để chỉ một thành viên có đặc điểm khác biệt hẳn với các thành viên khác. Jessica Mitford đã tự mô tả bản thân mình là một con cừu đỏ của gia đình khi mà ông là một người cộng sản được sinh ra trong một gia đình phát xít quý tộc.

Không chỉ xuất hiện tại nước Anh, thuật ngữ Black sheep còn được tìm thấy ở một số ngôn ngữ khác. Ví dụ như là tiếng Đức, tiếng Do Thái, tiếng Bồ Đào Nha…

Hiện tượng Black sheep là một hiện tượng tâm lý cần được quan tâm

Năm 1988, một số nhà khoa học đã tiến hành thí nghiệm trong các sinh viên tại Bỉ. Họ chia những người sinh viên tham gia cuộc thí nghiệm thành các nhóm khác nhau. Kết quả là mức độ ưu tiên là cao nhất đối với các thành viên cùng nhóm và thấp với những thành viên khác nhóm. Đây là một thí nghiệm rõ nhất về hiệu ứng cừu đen. 

Lý giải hiện tượng Black sheep là gì?

Lời giải thích nổi bật về hiệu ứng cừu đen xuất phát từ các tiếp cận bản sắc xã hội. Các thành viên trong nhóm sẽ được thúc đẩy để có thể duy trì bản sắc tích cực của xã hội đó. Do đó, các thành viên trong nhóm nhấn mạnh rằng các thành viên có khả năng và đánh giá họ một cách tích cực hơn các thành viên ngoài. Họ sẽ cố gắng củng cố hình ảnh tích cực của nhóm.

Hơn thế, bản sắc xã hội tích cực có thể bị đe dọa bởi các thành viên trong nhóm đã và đang có xu hướng đi chệch khỏi một quy tắc nhóm. Để có thể bảo vệ hình ảnh của nhóm tích cực thì các thành viên của nhóm là mất trật tự trong nhóm lệch lạc hơn so với những người lệch lạc.

Ngoài ra, một số nhà khoa học cho rằng danh tích cá nhân cũng bị đe dọa thông qua các thành viên của nhóm lệch lạc. Ho cho rằng sẽ mất giá của các thành viên lệch lạc chính là một phản ứng cá nhân của sự khác biệt so với đồng loại.

Hạn chế của hiện tượng Black sheep là gì?

Việc trở thành một con cừu đen của gia đình là một điều mình không thể tự mình quyết định được. Con cừu đen này bị đối xử khác so với các con khác. Nhất là khi mà nó không được chấp nhận bởi những người khác trong gia đình. Một số người bị coi là cừu đen vì một số lý do. Ví dụ như là rời bỏ tôn giáo, không tuân theo vai trò theo quy định…

Black sheep của gia đình và những điều tồi tệ 

Cừu đen thường sẽ kiên cường đầu tư vào một số mối quan hệ trong cuộc sống. Họ sẽ tập trung vào những người bao gồm họ và cả những người có xu hướng chọn anh, chị em và mở rộng mối quan hệ. Họ cũng sẽ tìm kiếm sự hỗ trợ từ những người mà họ coi là người thân. Với họ đây là gia đình được chọn của họ. Tức là những người thực hiện vai trò và chức năng của một gia đình nhưng lại không cần phải liên quan đến họ.

Tạo và đàm phán ranh giới với các thành viên trong gia đình

Những người được coi là Black sheep sẽ tạo khoảng cách với gia đình bằng cách di chuyển ra xa hoặc là giới hạn thời gian tiếp xúc với người thân. Họ tự cảm thấy mình khác biệt và không thể hòa nhập vào môi trường mà họ đang sinh sống. Do đó, họ tìm cách đi ra xa để tìm được nơi họ cảm thấy thích hợp.

Sống đúng với bản thân nhưng gia đình lại không tán thành

Những con cừu đen này thường sẽ quyết định rằng việc sống đúng với con người của chúng quan trọng hơn việc sống sao cho phù hợp với khuôn mẫu. Mặc dù chúng biết rằng điều này sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến các mối quan hệ với người thân nhưng họ vẫn chấp nhận làm. Lâu dần, họ sẽ cảm thấy rằng ý kiến gia đình trở nên ít giá trị hơn theo thời gian.

Bị phán xét, khắt khe

Chúng ta thường có xu hướng để ý những người có đặc điểm khác biệt dù theo hướng tích cực hay là tiêu cực. Trong một gia đình cũng vậy. Đối với một người đi ngược lại những nội quy, quy định thì sẽ phải chịu sự phán xét hoặc khắt khe hơn những người khác. 

Ví dụ như trong một đàn cừu trắng có một con cừu đen. Mẹ của chúng sẽ chăm sóc những con cừu trắng một cách cẩn thận nhưng lại bỏ bê cừu đen. Mặc dù cách sống của chúng không phức tạp như con người. Nhưng cừu mẹ lại nhận định rằng cừu đen không phải con nó nên nó sẽ không chăm sóc.

Hiện tượng Black sheep xuất hiện ở giai đoạn nào trong một gia đình?

Sau khi hiểu Black sheep là gì thì các bạn có thắc mắc xem nó có xuất hiện trong gia đình hay không? Theo một số nghiên cứu thì hiện tượng này xuất hiện khá nhiều tại những gia đình đông con. Khi mà một trong những đứa trẻ đó đến tuổi vị thành niên thì nó sẽ có những suy nghĩ khác biệt. Điều này tạo nên sự nổi bật của chúng.

Khi đó, nó sẽ bị đối xử khác hoàn toàn so với anh em chúng. Thậm chí một số cha mẹ còn dùng những lời nói miệt thị chính con của mình. Điều này làm cho đứa trẻ cảm thấy buồn nay lại thấy tủi thân hơn.

Do đó, việc của cha mẹ là giải thích và quan tâm đến con của mình nhiều hơn. Tốt nhất là ngay sau khi đứa trẻ có một số điểm khác thường. Cha mẹ cần quan tâm ngay lập tức trước khi chúng thực sự trở thành một con cừu đen.

Lời kết:

Như vậy, chúng tôi vừa giúp các bạn giải thích Black sheep là gì? Hy vọng rằng qua bài viết, các bạn đã hiểu rõ hơn về thuật ngữ này.