Bị rút vốn mạnh, các quỹ ETF còn đang nắm giữ nhóm cổ phiếu nào?

Sau “giai đoạn vàng” bùng nổ, dòng vốn ETF đã xuất hiện xu hướng đảo chiều rõ rệt kể từ đầu năm 2023. Nhiều quỹ ETF bị rút vốn mạnh trong nhiều tháng, đặc biệt là các quỹ nắm giữ lượng lớn cổ phiếu ngân hàng và chứng khoán.

Quỹ ETF bị rút ròng mạnh

Điển hình là Quỹ SSIAM VNFinLead ETF khi từ đầu năm đến nay chỉ ghi nhận 3 tháng không bị rút vốn. Những tháng gần đây, động thái rút vốn từ quỹ này càng quyết liệt hơn.

Riêng đầu tháng 11, quỹ ETF đã bị rút ròng hơn 800 tỷ đồng, từ đó nâng tổng giá trị rút ròng từ đầu năm lên gần 1.500 tỷ. Như vậy, SSIAM VNFinLead ETF đã bị vào nhóm quỹ hoán đổi bị rút vốn mạnh nhất thị trường. Xu hướng này ngược lại với năm ngoái khi quỹ ETF bị hút ròng hơn nghìn tỷ.

Các quỹ ETF liên tục bị rút ròng

Tham chiếu chỉ số VNFinLead, SSIAM VNFin Lead ETF đi vào vận hành từ tháng 2/2020. Danh mục của ETF này hiện gồm 21 cổ phiếu, trong đó có 4 cổ phiếu chứng khoán (HCM, SSI, VCI và VND) chiếm 15,5% tổng giá trị tài sản ròng (NAV), những mã ngân hàng chiếm tới 84,4%. Tổng NAV của quỹ đang rơi vào khoảng 2.800 tỷ đồng.

Tương tự, KIM Growth VNFinSelect ETF cũng tham chiếu thêm rổ chỉ số gồm toàn cổ phiếu tài chính (VNFinSelect), trong 3 tháng hoàn toàn không hút được tiền. Tổng NAV của quỹ hiện rơi vào khoảng 283 tỷ đồng, trong đó cổ ngân hàng chiếm tới 88% danh mục, cổ chứng khoán chiếm hơn 10%.

Các chuyên gia lý giải, việc đồng USD tăng giá trong những tháng vừa qua đã tác động tiêu cực tới quỹ ETF của thị trường mới nổi và cận biên như Việt Nam. Sức trụ này của nền kinh tế Mỹ đã tác động tích cực và củng cố kỳ vọng Fed giữ nguyên lãi suất ở vùng cao trong thời gian khiến đồng USD tăng giá mạnh. Việc này thu hút dòng vốn trở lại với Mỹ và khiến các quỹ ETF tại thị trường mới nổi và cận biên bị rút ròng.

Riêng quý III/2023, các quỹ ETF ghi nhận dòng vốn rút ròng khỏi Việt Nam đạt 4.425 tỷ đồng, khiến dòng vốn vào ròng trong 9 tháng đầu năm chỉ còn 415 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, việc thị trường chứng khoán Việt Nam tăng điểm mạnh kể từ tháng 5 cũng khiến nhà đầu tư có xu hướng chốt lời khi định giá thị trường đã bớt hấp dẫn hơn. Trong khi, SSIAM VNFin Lead ETF và KIM Growth VNFinSelect ETF đều ghi nhận hiệu suất khả quan, lần lượt là 25% và 14,5%. Những con số này cho thấy sự vượt trội của nhóm ETF và ấn tượng hơn hẳn mức tăng 9% của VN-Index.

Cổ phiếu tài chính kém “sáng”

Thời gian qua, nội tại danh mục cũng làm ảnh hưởng tới khả năng hút tiền của bộ đôi ETF này. Với đặc thù cổ phiếu ngân hàng chiếm từ 85 - 90% danh mục, triển vọng ngành ngân hàng tác động lớn tới sức hấp dẫn của các chứng chỉ quỹ ETF, tuy nhiên nhóm này cho thấy sự không khả quan dưới áp lực từ tăng trưởng tín dụng thấp và nợ xấu tăng cao.

Cổ phiếu ngân hàng là nhóm có vốn hóa lớn nhất

Theo đó, trên thị trường chứng khoán Việt Nam, cổ phiếu ngân hàng là nhóm có vốn hóa lớn nhất. Thời gian qua, nhóm ngành này được kỳ vọng phục hồi, giữ vững vai trò dẫn dắt thị trường.

Song, thực tế lại chưa được như kỳ vọng như mong đợi vì tăng trưởng kinh tế suy giảm, tín dụng tăng trưởng chậm. Kể từ đầu năm tới nay, các ngân hàng đã giảm mạnh lãi suất cho vay; Tốc độ giảm lãi suất cho vay nhanh hơn lãi suất huy động khiến thu nhập lãi thuần (NIM) đang thu hẹp dần.

Hơn nữa, thị trường bất động sản vẫn khó khăn kéo dài (vướng mắc pháp lý, tắc nghẽn dòng vốn, doanh số bán ảm đạm) cũng là nguyên nhân khiến nợ xấu và chi phí dự phòng của hệ thống ngân hàng, liên quan đến tín dụng BĐS tăng cao. Đây có thể là rủi ro lớn nhất với hệ thống ngân hàng. Nhất là việc nợ xấu tăng trong khi chi phí dự phòng tăng nhẹ, khiến “bộ đệm” dự phòng của các ngân hàng ngày càng bị “bào mòn”.

Những điều trên đã góp phần khiến kết quả kinh doanh của ngân hàng thấp hơn so với năm ngoái, ảnh hưởng tới giá cổ phiếu.

Phó tổng giám đốc Công ty Chứng khoán Shinhan Việt Nam - Ông Yang Seung Won đánh giá: “Lĩnh vực ngân hàng đang đối mặt với nhiều thách thức, nhất là tín dụng tăng trưởng chậm và nợ xấu phình to”.

Báo cáo mới đây của VIS Rating cho rằng, một số ngân hàng tư nhân khó có thể đạt được mục tiêu lợi nhuận vượt trội theo kế hoạch đề ra. Những ngân hàng tư nhân vừa và lớn gặp nhiều khó khăn hơn dưới tác động chi phí tín dụng tăng cao vì họ cho thấy dấu hiệu suy giảm chất lượng tài sản đáng kể.

Trong khi thông tin hệ thống KRX vận hành từ cuối năm 2023 sẽ là yếu tố giúp nhóm cổ phiếu chứng khoán hấp dẫn hơn, nhưng triển vọng nhóm cổ chứng cũng gặp một số thách thức.

Nhóm cổ phiếu chứng khoán có thể biến động liên tục trong quý IV

Sau giai đoạn tăng nóng vào đầu năm, định giá nhóm cổ phiếu chứng khoán đang ở mức khá cao. Hầu hết các công ty chứng khoán đều có mức P/B trên 2 lần, thậm chí lên 3 lần, đã gần chạm đến mức của thời điểm năm 2021. Hơn nữa, kết quả kinh doanh của nhiều công ty cũng tăng cao giúp nâng định giá cổ phiếu lên.

Ngoài ra, việc nhiều CTCK vốn hóa nhỏ cũng đạt hiệu quả tốt hơn so với cùng kỳ, nhờ sự phục hồi từ lãi hoạt động đầu tư khi thị trường tăng trở lại trong giai đoạn có dự báo khó duy trì trong những tháng cuối năm nay bởi diễn biến của thị trường đang khó đoán hơn.

Thanh khoản và sự biến động của thị trường chứng khoán sẽ ảnh hưởng lớn tới tình hình kinh doanh. Giao dịch ảm đạm cũng có thể gây ảnh hưởng đáng kể tới lợi nhuận của nhóm này vào quý cuối năm.