Những ưu điểm của bê tông nhựa & lưu ý bạn nên biết

Bê tông nhựa là gì?

Bê tông nhựa là hỗn hợp bao gồm các vật liệu như đá, cát, bột khoáng và nhựa đường, được ứng dụng chủ yếu làm kết cấu mặt đường mềm. Vật liệu này có vai trò rất quan trọng và khá phổ biến trong lĩnh vực xây dựng đường bộ.

Các thành phần trong hỗn hợp bê tông nhựa cùng phối hợp, tương tác với nhau và tạo thành hệ thống cấu trúc vật liệu bê tông nhựa, gồm có:

• Cấu trúc tế vi là sự kết hợp của bột khoáng chất và nhựa để tạo thành liên kết asphalt.

• Cấu trúc trung gian là sự kết hợp chất liên kết asphalt với cát tạo nên vữa asphalt.

• Cấu trúc vĩ mô là sự kết hợp giữa vữa asphalt và các hạt đá dăm tạo thành bê tông nhựa.

Cấu trúc bê tông nhựa được hình thành dựa trên cơ sở của sự phối hợp các thành phần khác nhau. Khi thiếu hụt hoặc tỷ lệ giữa các thành phần này không hợp lý thì cấu trúc bê tông nhựa cũng sẽ bị phá vỡ và làm ảnh hưởng đến các cấu trúc tiếp theo. Theo đó sẽ làm cho hệ thống cấu trúc bê tông nhựa không còn đảm bảo điều kiện chịu lực.

Ưu và nhược điểm của bê tông nhựa

Ưu điểm của bê tông nhựa cùng những nhược điểm cần cân nhắc của vật liệu này rất được nhiều người quan tâm.

Ưu điểm

Bê tông nhựa có chức năng chính để rải đường cùng với những ưu điểm vượt trội như sau:

• Bê tông nhựa rải đường thường có kết cấu khá bền chặt, vì vậy các nhà thi công thường chọn lựa để làm đường giao thông.

• Bê tông nhựa nguội hay nóng đều có một cơ cấu bền vững. Sự liên kết chặt chẽ từ bên trong tới bên bên ngoài của vật liệu này mang lại cảm giác an toàn cho người sử dụng. 

• Vật liệu có tính chịu lực và chịu nén rất tốt. Do mặt đường là nơi có nhiều loại xe lớn nhỏ qua lại để nên ưu điểm này cực kỳ thiết thực.

• Ngoài ra, bê tông nhựa có thể chịu được tải trọng rất tốt, không bị hao mòn theo thời gian và không sinh ra bụi đất. Loại bê tông này được sản xuất dựa trên tiêu chí bảo vệ môi trường cùng quy trình chế tạo đảm bảo sức khỏe cho người sản xuất và sử dụng. 

• Bê tông nhựa thông thường sẽ có mặt bằng cực kì phẳng, cũng như độ cứng cao. Ưu điểm này tạo ra thuận lợi cho các phương tiện di chuyển, không gây ra những trường hợp sập ổ gà mất trật tự giao thông. 

• Vật liệu có độ cứng cao nên rất bền bỉ theo thời gian và cũng dễ dàng sửa chữa. Do đó không gây tốn kém cho chủ đầu tư và thời gian thi công vì tính năng dễ dàng sử dụng.

• Tuổi thọ sử dụng khá dài, cao hơn so với những loại khác.

Nhược điểm

Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm của bê tông nhựa thì vẫn còn tồn tại một số nhược điểm như

• Nếu như ở điều kiện mưa lớn và thời tiết khắc nghiệt khác làm hỏng nhựa đường.

• Nhựa đường nóng chảy do thời tiết sẽ tạo ra nhiều khí có hại gây ô nhiễm môi trường. Bên cạnh đó đường làm bằng vật liệu này cũng tốn xăng để sản xuất ra.

Những vấn đề cần lưu ý trong thi công đường bê tông nhựa

Khi thi công đường bê tông nhựa, bạn cần phải lưu ý những vấn đề sau đây:

Yêu cầu về thi công bê tông

Hỗn hợp bê tông nhựa nóng bao gồm cốt liệu đá dăm, cát, bột khoáng có tỷ lệ phối xác định, được sấy nóng và trộn đều cùng với nhau. Sau đó hỗn hợp được trộn với nhựa đường theo tỷ lệ qua thiết kế và chế tạo tại trạm trộn. Trong quá trình thi công, cần phải phối hợp, đảm bảo nhịp nhàng các hoạt động của trạm trộn, phương tiện vận chuyển ra hiện trường, thiết bị rải cùng lu lèn.

Bên cạnh đó, nhà thi công cần đảm bảo năng suất trạm trộn bê tông nhựa phù hợp với của máy rải. Khi tổng năng suất của trạm trộn thấp thì cần bổ sung thêm hoặc đặt hàng ở một số trạm trộn lân cận nơi rải. Theo đó, khoảng cách giữa các trạm trộn và hiện trường thi công cần phải xem xét sao cho hỗn hợp bê tông nhựa khi được vận chuyển đến nơi vẫn đảm bảo nhiệt độ quy định.

Yêu cầu về điều kiện thi công

Về vấn đề này, bạn chỉ được thi công lớp bê tông nhựa khi nhiệt độ không khí lớn hơn 15 độ và không được thi công khi trời mưa hoặc có hiện tượng mưa.

Đồng thời, nhà thi công cần đảm bảo công tác rải và lu lèn được hoàn thiện vào ban ngày. Trường hợp đặc biệt khi phải thi công vào ban đêm thì nên có đủ thiết bị chiếu sáng để đảm bảo chất lượng và an toàn của quá trình làm và được tư vấn giám sát chấp thuận.

Chuẩn bị mặt bằng

Về mặt bằng phải làm sạch bụi bẩn và các vật liệu không thích hợp rơi vãi trên bề mặt rải bê tông nhựa. Người thi công có thể dùng bằng máy quét, máy thổi, vòi phun nước và bắt buộc phải hong khô.

Bề mặt chuẩn bị phải rộng hơn sang mỗi bên phía lề đường ít nhất là 20 cm so với bề rộng sẽ được tưới thấm bám hoặc dính bám.

Sau đó, bạn tiến hành công tác sửa chữa những chỗ lồi lõm, vá ổ gà, bù nơi vênh mặt. Nếu bê tông nhựa nguội để sửa chữa thì mất ít nhất 15 ngày, còn bê tông nhựa nóng thì phải hoàn thành trước ít nhất 1 ngày. Bề mặt bằng phải bảo đảm cao độ, bằng phẳng, độ dốc ngang, dọc với các sai số nằm trong phạm vi cho phép.

Trước khi rải bê tông nhựa, bạn phải tưới vật liệu thấm bám hoặc dính bám và chỉ dùng thiết bị chuyên dụng có khả năng kiểm soát liều lượng và nhiệt độ của nhựa. 

Xác định vị trí và cao độ rải ở hai mép mặt đường đúng với thiết kế. 

Khi dùng máy rải có bộ phận tự động điều chỉnh cao độ lúc rải, người thực hiện cần xem xét cẩn thận các đường chuẩn.

Khi lắp đặt hệ thống cao độ chuẩn cho máy rải, bạn phải tuân thủ đầy đủ hướng dẫn của nhà sản xuất thiết bị và đảm bảo các cảm biến làm việc ổn định với hệ thống này.

Vận chuyển hỗn hợp bê tông nhựa

Phương tiện vận chuyển hỗn hợp bê tông nhựa dùng ô tô tự đổ có trọng tải và số lượng phù hợp với công suất của trạm trộn, máy rải và cự li vận chuyển để đảm bảo sự liên tục, nhịp nhàng ở các khâu.

Thùng xe vận chuyển nên đảm bảo phải kín, sạch và được phun đều một lớp mỏng dung dịch xà phòng (hoặc dầu chống dính bám) vào các thành và đáy, xe phải có bạt che phủ. Lưu ý không được dùng dầu mazut, diezen hay các dung môi hoà tan nhựa đường để quét. 

Trước khi đổ hỗn hợp bê tông nhựa vào phễu máy rải thì người thi công phải kiểm tra nhiệt độ hỗn hợp bằng nhiệt kế. Nếu nhiệt độ này thấp hơn mức nhỏ nhất quy định thì phải loại bỏ.

Rải hỗn hợp bê tông nhựa

Tuỳ theo bề rộng mặt đường thì nhà thi công nên dùng 2 (hoặc 3) máy rải hoạt động đồng thời trên 2 (hoặc 3) vệt rải. Các máy rải phải đi cách nhau từ 10 đến 20m.

Trường hợp dùng một máy rải thì trình phải được tổ chức sao cho khoảng cách giữa các điểm cuối của các vệt rải trong ngày là ngắn nhất.

Khi máy rải làm việc, giám sát cần bố trí công nhân cầm dụng cụ theo máy để làm các việc sau:

• Lấy hỗn hợp hạt nhỏ từ phễu máy té phủ rải thành lớp mỏng dọc theo mối nối và san đều các chỗ lồi lõm, rỗ của mối nối trước khi lu lèn;

• Gọt bỏ và bù phụ những chỗ lồi lõm, rỗ mặt cục bộ trên lớp bê tông nhựa vừa rải.

Cuối ngày làm việc, máy phải chạy không tải ra quá cuối vệt rải khoảng 5 đến 7m mới được ngừng hoạt động.

Với đoạn đường dốc dọc lớn hơn 40% phải tiến hành rải từ chân dốc đi lên.

Trường hợp máy rải bị hỏng

Trong khi đang thi công mà gặp trường hợp này thì phải báo ngay về trạm trộn tạm ngừng cung cấp hỗn hợp bê tông nhựa và dùng máy san tự hành để thực hiện nốt.

Trường hợp đang rải thì gặp mưa đột ngột

Với trường hợp này cần làm theo trình tự sau:

• Báo về trạm trộn tạm ngừng cung cấp bê tông nhựa;

• Nếu lớp bê tông nhựa đã được lu lèn trên 2/3 số lượt yêu cầu thì cho phép tiếp tục lu trong mưa cho đến hết số lượt quy định. Còn ngược lại thì phải ngừng lu và san bỏ hỗn hợp ra ngoài phạm vị mặt đường. \khi nào mặt đường khô ráo thì mới được làm tiếp.

Trường hợp phải rải bằng thủ công ở nơi hẹp cục bộ cần tuân theo quy định:

• Dùng xẻng xúc hỗn hợp và đổ thấp tay, không được hất từ xa để tránh hỗn hợp bị phân tầng;

• Dùng cào và bàn trang trải đều bê tông nhựa thành một lớp bằng phẳng để đạt dốc ngang theo yêu cầu, độ dày dự kiến bằng 1,35 ÷ 1,45 bề dày lớp bê tông nhựa thiết kế;

• Việc rải thủ công cần tiến hành đồng thời với bằng máy để có thể lu lèn chung 2 vệt rải này và bảo đảm mặt đường không có vết nối.

Mối nối ngang

Mối nối ngang sau mỗi ngày làm việc cần phải được sửa sao cho thẳng góc với trục đường. Trước khi rải tiếp thì bạn dùng máy cắt bỏ phần đầu mối nối, sau đó dùng vật liệu tưới dính bám quét lên vết cắt để đảm bảo vệt mới và cũ kết dính tốt.

Các mối nối ngang của lớp trên và dưới cách nhau ít nhất 1m;

Những mối nối này của các vệt rải ở lớp trên cùng được bố trí so le tối thiểu 25 cm.

Mối nối dọc

Mối nối dọc để qua ngày làm việc cần phải được cắt bỏ phần rìa dọc vết cũ, rồi dùng vật liệu tưới dính bám quét lên vết cắt sau đó mới tiến hành rải;

Các mối dọc của lớp trên và dưới cách nhau ít nhất 20 cm.

Những mối nối dọc được bố trí sao cho các đường nối của lớp trên cùng mặt đường bê tông nhựa trùng với vị trí các đường phân chia các làn giao thông, hoặc trùng với tim đường đối với 2 làn xe.

Lu lèn lớp hỗn hợp bê tông nhựa

Thiết bị lu lèn bê tông nhựa gồm ít nhất lu bánh thép nhẹ 6-8 tấn, bánh nặng 10-12 tấn và lu bánh hơi có lốp nhẵn đi theo một máy rải.

Ngoài ra, bạn có thể lu lèn bằng cách phối hợp các máy sau:

• Lu bánh hơi phối hợp với bánh thép;

• Lu rung phối hợp với bánh thép;

• Lu rung phối hợp với bánh hơi.

Lu bánh hơi phải có tối thiểu 7 bánh, các lốp nhẵn đồng đều và khả năng hoạt động với áp lực đến 0,85 MPa.

Sau khi bê tông nhựa được rải và làm phẳng sơ bộ, tiến hành kiểm tra và sửa những chỗ không đều. Nhiệt độ hỗn hợp sau khi rải và lúc lu phải được giám sát chặt chẽ để đảm bảo trong giới hạn đã quy định.

Máy rải bê tông nhựa đi đến đâu là lu phải theo sát đến đó. Tiến trình lu lèn của các máy phải được tiến hành liên tục trong thời gian bê tông giữ được nhiệt độ theo yêu cầu.

Trong quá trình lu, với bánh sắt phải thường xuyên được làm ẩm bằng nước. Còn bánh hơi thì dùng dầu chống dính bôi mặt lốp vài lượt đầu, khi lốp có nhiệt độ xấp xỉ với của bê tông thì sẽ không bị dính bám nữa. 

Khi lu khởi động, đổi hướng tiến lùi… thao tác phải nhẹ nhàng, không thay đổi đột ngột để lớp bê tông nhựa không bị dịch chuyển hay xé rách.

Máy lu hay các thiết bị nặng không được đỗ trên lớp bê tông nhựa chưa được nguội hẳn.

Trong khi thi công nếu lớp bê tông nhựa bị nứt nẻ phải tìm nguyên nhân để điều chỉnh.

Phần kết

Trên đây là những kiến thức mà các bạn cần biết về ưu điểm của bê tông nhựa cũng như những lưu ý khi thi công đường nhựa. Mong rằng bài viết thực sự hữu ích và giúp bạn đọc hiểu và có thể thực hiện công việc một cách chuẩn nhất.