Việt Nam đang trên đường trở thành “cứ điểm sản xuất” của Apple

Giải ngân đạt kỷ lục, vốn FDI tăng cao

Theo Báo Thanh Niên, hãng tin Reuters 2 ngày trước đã đưa tin về việc nhà sản xuất pin mặt trời lớn nhất toàn cầu là Trina Solar có thể xây nhà máy thứ 3 tại Việt Nam, với dự kiến tổng mức đầu tư là 400 triệu USD và diện tích nhà máy rộng 25ha. Theo một trong những nguồn tin trực tiếp về kế hoạch cho Reuters, việc sản xuất sẽ bắt đầu vào năm 2025. Trong khi một nguồn khác cho biết Trina Sola đã đề xuất việc đầu tư 600 triệu USD vào Việt Nam.

Hiện nay, Trina Solar là một trong những nhà sản xuất pin năng lượng mặt trời lớn nhất tại Việt Nam với hai nhà máy, một đã bắt đầu sản xuất tấm silicon vào tháng trước với sản lượng hàng năm là 6,5 gigawatt (GW), còn một nhà máy khác sản xuất pin và tấm pin mặt trời.

Vào đầu tuần, tập đoàn thức ăn chăn nuôi Mỹ có gần 30 năm đầu tư và phát triển tại VN là Cargill Vietnam cũng đã đưa nhà máy Provimi Premix tại Khu công nghiệp (KCN) Giang Điền (Đồng Nai) vào vận hành. Nhà máy này có vốn đầu tư là 28 triệu USD. Tại Việt Nam, Cargill đã có 11 nhà máy và nhà máy mới nhất chuyên về sản xuất các sản phẩm dinh dưỡng vật nuôi chuyên biệt, lớn nhất ở Việt Nam và cũng là nhà máy hiện đại bậc nhất khu vực châu Á với tỉ lệ tự động lên tới hơn 95%.

Đó chỉ là một số dự án đầu tư nước ngoài đã triển khai và tiếp tục mở rộng tại nước ta. Trong 9 tháng năm nay, dòng vốn FDI vào Việt Nam giữ đà tăng mạnh. Cụ thể, tổng cộng, vốn đăng ký cấp mới, điều chỉnh và góp vốn mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài vào nước ta đạt gần 20,21 tỷ USD, tăng 7,7% so với cùng kỳ. Trong đó, riêng vốn dự án mới chiếm 10,23 tỉ USD, tăng gần 44% so với 2.254 dự án mới, tăng hơn 66% so với cùng kỳ. Vốn góp mua cổ phần cũng duy trì đà tăng 47% so với cùng kỳ khi đạt 4,82 tỉ USD.

Ông Đỗ Khoa Tân, Phó tổng thư ký Hiệp hội DN điện tử VN cho biết: “Trong bối cảnh địa chính trị thế giới căng thẳng thì Việt Nam được đánh giá là địa chỉ tin cậy, tạo niềm tin để đầu tư lâu dài cho các tập đoàn lớn. Sự có mặt của các tập đoàn đó sẽ giúp thúc đẩy ngành công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam lớn mạnh”.

Đặc biệt, trong 9 tháng qua, vốn thực hiện của các dự án FDI ước đạt khoảng 15,91 tỉ USD, tăng 2,2% so với cùng kỳ và đây cũng là mức cao nhất ở giai đoạn 2018-2023. Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ KH-ĐT) cho biết, số lượt dự án điều chỉnh vốn duy trì mức tăng, cho thấy niềm tin của giới đầu tư vào môi trường của Việt Nam và tiếp tục có các quyết định mở rộng dự án.

Cục Đầu tư nước ngoài nhận định: “Đặc biệt, vốn thực hiện của các dự án FDI tiếp tục tăng so với cùng kỳ, cho thấy các giải pháp quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong những tháng đầu năm đã mang lại hiệu quả trong việc hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn để doanh nghiệp (DN) triển khai thực hiện giải ngân vốn đầu tư".

Nghệ An, vốn nằm trong nhóm địa phương thu hút vốn ngoại khiêm tốn trên bản đồ thu hút FDI, đến nay lại vươn lên vượt qua các thủ phủ Khu công nghiệp như Bắc Ninh và Đồng Nai. Theo đó, Nghệ An thu hút vốn FDI với 1,27 tỉ USD trong 9 tháng đầu năm, đứng thứ 6 trên cả nước. Nghệ An cũng lần đầu tiên thu hút vốn FDI vượt mốc trên 1 tỉ USD/năm.

“Đại bản doanh” của Apple?

Dịch vụ Apple Pay đã chính thức ra mắt tại thị trường Việt Nam vào đầu tháng 8. Đó là dịch vụ thanh toán di động trên các sản phẩm của Táo Khuyết. Cộng đồng người dùng iPhone hay Apple Watch đã lập tức nhanh chóng dùng dịch vụ này để thanh toán nhiều nơi mà không cần mang theo ví hay tiền mặt do đã được tích hợp sẵn trên các thiết bị.

Theo đó, tại Đông Nam Á, Việt Nam là nước thứ 3 hỗ trợ Apple Pay. Cách đó không lâu, Apple Store Online cũng chính thức xuất hiện tại Việt Nam, mang tới đây đủ các dòng sản phẩm Apple và hỗ trợ tiếng Việt trực tiếp cho khách hàng trên toàn quốc.

Như vậy, khách hàng tại Việt Nam có thể đặt mua trực tiếp sản phẩm của Apple mà không cần chờ qua đại lý. Đó là bước đi quan trọng của Apple trên thị trường Việt thời gian gần đây.

Hiện nay, Apple có 25 nhà cung ứng đang đặt nhà máy tại tỉnh thành Việt Nam. Đó là nhà thầu lắp ráp iPhone, đồng hồ, iPad, tai nghe và linh kiện khác. Gần đây, một loạt nhà cung cấp của Apple cũng đã mở rộng nhà máy. Ví dụ, Compal Electronics, nhà thầu sản xuất iPad và Apple Watch tháng 6 vừa qua đã đầu tư vào KCN Liên Hà Thái (Thái Bình) triển khai dự án chuyên sản xuất, gia công và lắp ráp máy vi tính và thiết bị ngoại vi máy tính, sản phẩm điện dân dụng, linh kiện điện tử, thiết bị truyền thông. Compal trước đó đã sản xuất các sản phẩm Apple tại nhà máy ở tỉnh Vĩnh Phúc.

Ở một mặt khác, một trong các nhà thầu lớn nhất của Apple, Foxconn cũng từng bước triển khai kế hoạch phân bổ sản xuất MacBook và iPad sang Việt Nam. Foxconn từ cuối năm ngoái đã ký hợp đồng thuê một lô đất 45 ha nằm ở KCN Quang Châu. Doanh nghiệp hồi tháng 5 đã tiếp tục thuê lô đất 48 ha ở KCN WHA với tổng mức đầu tư 100 triệu USD.

Thông tin mới nhất từ tờ Economic Daily News cho thấy Foxconn Industrial Internet (FII), công ty con của Foxconn sẽ cung ứng máy chủ sản xuất độc quyền tại Việt Nam cho hãng để thử nghiệm AI. Đây là nhà cung ứng máy chủ dùng trong trung tâm dữ liệu lớn nhất của Táo Khuyết, chiếm khoảng 43% thị trường máy chủ toàn cầu.

Luxshare ICT trước đó đã khởi công dự án sản xuất linh kiện điện tử ở Nghệ An hồi đầu năm và dự kiến bắt đầu sản xuất từ năm sau. Hay Goertek cũng có kế hoạch thực hiện dự án mới tại Bắc Ninh trong năm nay…

Trang DigiTimes cho biết Việt Nam có thể sản xuất 20% iPad và Apple Watch, 65% AirPods, 5% MacBook vào năm 2025. Trước đó, tờ Nikkei hồi cuối năm 2022 cũng cho rằng Apple sẽ lần đầu chuyển dây chuyền sản xuất máy tính MacBook tới Việt Nam kể từ giữa năm nay…

Theo đại diện hệ thống bán lẻ Di Động Việt, một đơn vị đại lý ủy quyền của Apple, sản phẩm điện thoại iPhone 15 hiện được giao chính thức tại Việt Nam vẫn chậm hơn 1 tuần so với nhiều thị trường khác. Thế nhưng, việc chuyển dần các nhà cung ứng của Apple tới Việt Nam được kỳ vọng sẽ giúp sản phẩm chính hãng được đưa đến tay người dùng sớm như các nước.

Việt Nam sẽ đón thêm thêm nhiều nhà sản xuất ngoại

Theo nhận định của Chuyên gia kinh tế, TS Võ Trí Thành, còn nhiều rủi ro trong một thế giới bất định. Trong những tháng cuối năm, thu hút vốn FDI của Việt Nam có nhiều điểm sáng đáng để hy vọng.

Ông nhận định: "Tôi dùng từ hy vọng bởi khó có sự tăng trưởng đột phá, nhưng trong bối cảnh thế giới bất định, vốn FDI toàn cầu giảm… mà vốn FDI vào VN vẫn tăng đều qua các tháng thì đó là điểm sáng tích cực. Đặc biệt là sự xuất hiện các gương mặt mới. VN với lợi thế ổn định chính trị - xã hội, cải cách hành chính, cầu thị và các quy định pháp luật thông thoáng tại nhiều địa phương sẽ thu hút được nhà đầu tư. Hệ thống pháp luật của VN đâu đó còn có những vướng mắc, nhưng cơ bản môi trường kinh doanh vẫn là điểm cộng, được các nhà đầu tư đánh giá cao. Đặc biệt, với nền kinh tế năng động, thị trường tiêu thụ ngày càng mở rộng với nhu cầu dồi dào của VN vẫn là sức hấp dẫn với DN FDI. Các vấn đề như nhân lực, cung cấp lao động chất lượng cao và ổn định, mặt bằng, môi trường kinh doanh, thủ tục hành chính… là quan trọng. Song nếu nói về FDI tham gia vào chuỗi sản xuất cung ứng của công nghiệp bán dẫn thì vẫn chỉ mới bước đầu, và phải có những sự chuẩn bị để có thể thu hút thêm nhiều dòng vốn hơn nữa, nhiều tập đoàn khác vào VN".

Ông Đỗ Khoa Tân, Phó tổng thư ký Hiệp hội DN điện tử VN cho biết vốn FDI hay các nhà cung ứng cho Apple vào Việt Nam càng lớn cho thấy xu hướng dịch chuyển sản xuất toàn cầu đã được dự đoán từ trước. Những gã khổng lồ này còn kéo theo nhiều hơn nữa các nhà cung cấp phía sau. Ngoài ra, các dự án cũng góp phần đẩy mạnh đào tạo lực lượng lao động quản lý, kỹ sư công nghệ nhiều hơn tại Việt Nam.

Samsung đã dần dần tạo ra một chuỗi nhà cung ứng mới từ quá khứ đến hiện tại thì đến nay đã có sự có mặt nhiều hơn của các nhà cung cấp cho Apple. Bởi lẽ, các nhà cung ứng này không chỉ cung cấp cho mỗi Apple mà còn cho nhiều tập đoàn khác trên toàn cầu. Đáng chú ý, Việt Nam đang được nhiều tập đoàn bán dẫn lớn xem xét như một lựa chọn mới để giảm rủi ro tác động về ngoại giao môi trường, đa dạng hóa sản xuất…

Theo ông Tân lấy dẫn chứng, những năm qua, có một đơn vị sản xuất 100% vốn từ Nhật Bản đã lặng lẽ đặt nhà máy ở Việt Nam và hiện từ giám đốc điều hành tới các vị trí quan trọng đều phụ trách bởi người Việt. Đó là đơn vị chuyên về sản xuất, cung cấp dây chuyền lắp ráp sản phẩm điện tử, gia dụng của nhiều tập đoàn lớn nước ngoài đang có mặt tại Việt Nam. Do đó, hiệu ứng sẽ ngày càng lan tỏa mạnh trong lĩnh vực điện tử, bán dẫn.

Ông Tân chia sẻ rằng: “Thực tế hầu hết các tập đoàn đều đã biết rất rõ về Việt Nam và đánh giá cao về kinh tế vĩ mô ổn định, quan hệ đối tác, ngoại giao tốt với nhiều quốc gia trên thế giới thông qua các hiệp định thương mại… Trong bối cảnh địa chính trị thế giới căng thẳng thì Việt Nam được đánh giá là địa chỉ tin cậy, tạo niềm tin để đầu tư lâu dài cho các tập đoàn lớn…”