TS. Võ Trí Thành: Nửa cuối năm 2023, nền kinh tế sẽ lạc quan hơn

Theo Doanh Nghiệp & Kinh Doanh, báo cáo từ Tổng cục Thống kê cho thấy, trong tháng 4 chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 4/2023 giảm 0.34% so với tháng trước. Bình quân 4 tháng đầu năm 2023, CPI tăng 3,84%, lạm phát cơ bản tăng 4,9% so với cùng kỳ năm trước. Điều này cũng cho thấy lạm phát vẫn nằm trong mục tiêu mà Chính phủ đưa ra từ thời điểm đầu năm. 

Cũng theo đó, tổng mức bán lẻ hàng hóa cũng như dịch vụ tiêu dùng tháng 4 ước đạt mức 510.700 tỷ đồng, so với tháng trước tăng 3,7%  và so với cùng kỳ năm trước tăng 11,5%. Như thế, tính chung trong 4 tháng đầu năm 2023, tổng mức bán lẻ hàng hóa cũng như doanh thu dịch vụ tiêu dùng ước đạt mức 2.007,3 nghìn tỷ đồng,  so với cùng kỳ năm trước (cùng kỳ năm 2022 tăng 6,9%) tăng 12,8%.

So với thời điểm 4 tháng đầu năm 2019 (là năm trước khi xảy ra dịch bệnh COVID-19), tổng mức bán lẻ hàng hóa cũng như doanh thu dịch vụ tiêu dùng trong 4 tháng đầu năm 2023 tăng 26,7% cũng là tín hiệu tích cực của tổng cầu phục hồi trở lại. 

Mặc dù vậy, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa trong tháng 4/2023 vẫn giảm 7,3% so với thời điểm tháng trước và giảm 17,1% so với cùng kỳ năm trước. Tính chung 4 tháng đầu năm 2023, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa ước đạt mức 108,57 tỷ USD, so với cùng kỳ năm trước giảm 11,8%. 

Song song với đó, chỉ số sản xuất công nghiệp trong tháng 4 hồi phục nhẹ, tuy nhiên lũy kế trong 4 tháng vẫn giảm 1,8% so với cùng kỳ năm trước bởi kinh tế thế giới phục hồi chậm với chính sách thắt chặt tiền tệ ở nhiều quốc gia làm suy giảm nhu cầu tiêu dùng của các đối tượng thương mại lớn dẫn đến đơn hàng sản xuất bị giảm, kim ngạch xuất khẩu cũng giảm. 

Đánh giá về những con số này, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển thương hiệu và cạnh tranh - chuyên gia Võ Trí Thành cho biết, bối cảnh cả thế giới đang bất định và trong một thế giới bất định đó khó mà xác định được khả năng tăng trưởng hoặc những biến động sắp sửa sẽ diễn ra. 

Mặc dù vậy, nhìn vào giai đoạn sắp tới, ông Võ Trí Thành nhấn mạnh, chúng ta không thể quyết định được bối cảnh nền kinh tế thế giới nhưng có thể nỗ lực để thích ứng với nó. 

Hai yếu tố tiềm năng

TS. Võ Trí Thành nói rằng, có hai yếu tố mà Việt Nam có thể kỳ vọng để cho tình hình bớt căng thẳng hơn trong nửa cuối năm. Đầu tiên là khả năng suy giảm tăng trưởng của nền kinh tế yếu đi, một số quốc gia phục hồi tốt hơn so với dự báo; thứ hai là áp lực lên tỷ giá và lạm phát giảm đi.

Có thể thấy rõ ràng đó là Việt Nam là một nền kinh tế có độ mở lớn. Chính vì thế mà mọi hoạt động của nền kinh tế toàn cầu có thể sẽ tác động đến Việt Nam. Trong năm 2023, nền kinh tế thế giới được dự báo sẽ suy thoái, tuy nhiên nếu suy thoái nhẹ hoặc là thoát khỏi suy thoái, hạ cánh mềm thì Việt Nam hoàn toàn có thể có cơ hội trong 6 tháng cuối năm. 

Trên thực tế, đơn đặt hàng xuất khẩu có sự suy giảm, thậm chí là còn rất khó khăn trong giai đoạn hiện tại. Tuy nhiên, nếu như nền kinh tế thế giới suy giảm không nặng nề như dự báo hay vận động theo chiều hướng tốt lên thì doanh nghiệp sẽ đỡ khó khăn hơn. 

Trong nửa đầu năm, xuất khẩu giảm sút nhưng hoàn toàn có thể phục hồi ở nửa cuối năm nếu như có đơn hàng trở lại. Việt Nam cũng có thể kỳ vọng nền kinh tế toàn cầu sẽ suy thoái nhẹ hơn ngày càng có nhiều quốc gia phục hồi tốt hơn so với dự toán ban đầu. 

Cũng theo dự báo cập nhất từ Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) tăng trưởng kinh tế Trung Quốc phục hồi tốt hơn so với dự báo thời điểm đầu năm. Trung Quốc chính là quốc gia có tác động vô cùng quan trọng đến kinh tế toàn cầu, vì thế khi mà quốc gia này tăng trưởng tốt hơn cũng sẽ kéo theo tăng trưởng toàn cầu trở nên tích cực hơn. 

Còn yếu tố thứ hai mà Việt Nam có thể hy vọng sẽ là áp lực lên tỷ giá, lãi suất chính là lạm phát đang ngày càng giảm đi. Lạm phát đã quá đỉnh, cường độ và mức độ tăng lãi suất giảm, thậm chí là dừng hẳn khiến cho các ngân hàng Trung ương không còn chạy đua lãi suất, tạo dư địa cho chính sách tiền tệ của Việt Nam. 

Ông Võ Trí Thành nói thêm rằng: “Nếu các tác động tiêu cực từ bên ngoài giảm đi thì nền kinh tế Việt Nam sẽ có điều kiện để tăng trưởng một cách tốt hơn. Mặc dù vậy thì bối cảnh bất định nên không có gì là chắc chắn mà chỉ là cơ sở để hy vọng những điều kiện thuận lợi hơn đối với nền kinh tế của Việt Nam trong nửa cuối năm”. 

Điều quan trọng là nỗ lực chính sách

Đáng chú ý, TS. Võ Trí Thành nói rằng, bên cạnh các yếu tố bên ngoài, quan trọng hơn hết chính là nỗ lực về chính sách. Theo đó, từ cuối năm ngoái đến hiện tại, Chính phủ cũng đã rất nỗ lực xử lý hàng loạt vấn đề về thanh khoản, lãi suất, tỷ giá, trái phiếu doanh nghiệp hay là thị trường bất động sản. 

Hiện tại, tỷ giá đã khá ổn định, Ngân hàng Nhà nước đã mua vào một lượng dự trữ ngoại hối tương đối. Và mới đây, Ngân hàng Nhà nước cũng đã giảm lãi suất điều hành hai lần, cho thấy nỗ lực trong việc hạ mặt bằng về lãi suất. Cũng nhờ thế mà lãi suất huy động cùng với lãi vay bắt đầu giảm đôi chút và điều kiện cho phép sẽ tiếp tục giảm xuống. 

Chuyên gia kinh tế Võ Trí Thành nhấn mạnh: “Và giai đoạn khó khăn nhất cũng đã qua, tình hình cũng đã được cải thiện, thanh khoản tốt hơn và lãi suất đã bắt đầu hạ nhiệt. Trong nửa cuối năm sẽ bớt khó khăn hơn, có tia sáng le lói ở đâu đó và cũng sẽ tích cực hơn”. 
 
Cho đến thời điểm hiện tại, giai đoạn khó khăn nhất có vẻ cũng đã qua, tình hình đã được cải thiện và thanh khoản dần tốt hơn, lãi suất bắt đầu giảm. Còn đối với thị trường trái phiếu doanh nghiệp và bất động sản, Chính phủ cũng đã ban hành Nghị quyết 23, Nghị quyết 08 và hiện nay bắt đầu vào giai đoạn thực thi. 

Cùng với đó là những chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp lẫn người dân như là giãn hoãn nợ thuế, cơ cấu lại nợ tín dụng, giảm 2% VAT và nỗ lực đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công ở hàng loạt tỉnh - thành phố, trong đó có TP. Hồ Chí Minh.

Như thế, tính chung trong thời gian 4 tháng đầu năm 2023, vốn đầu tư thực hiện từ nguồn Ngân sách Nhà nước ước đạt mức 131.200 tỷ đồng, so với cùng kỳ năm trước tăng 17,9%. Vừa rồi, cũng đã rất nỗ lực để giải quyết các vấn đề còn tồn đọng và thúc đẩy quá trình tăng trưởng. 

Đáng chú ý, đến tháng 6 này khi mà cơ chế đặc thù cho TP. Hồ Chí Minh được thông qua thì sẽ giải phóng hàng loạt vấn đề khác như là đầu tư công, hạ tầng của thành phố cũng chiếm tỷ trọng đóng góp vào tăng trưởng lớn nhất của cả nước. 
Tóm lại, trong năm nay là một năm khó khăn và để đối phó với những khó khăn đó thì bên cạnh việc hy vọng những điều kiện bên ngoài bớt khó khăn thì bên trong phải có những nỗ lực chính sách để có thể thúc đẩy tăng trưởng. 

Chuyên gia kinh tế Võ Trí Thành dự báo: “Mặc dù vậy, có thể nhìn nhận tích cực nửa cuối năm sẽ năm sẽ bớt khó khăn hơn, có tia sáng le lói ở đâu đó và tích cực hơn”.