Quý 3/2022, xuất khẩu cá ngừ sang EU tăng 41% so với trước dịch

Theo thông tin từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản (VASEP), trong tháng 9 năm nay xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam sang EU đã tăng 33% so với cùng kỳ năm trước và đạt gần 31 triệu USD. Con số ấn tượng này đã góp phần nâng tổng giá trị xuất khẩu cá ngừ trong quý 3 năm nay lên con số hơn 46 triệu USD, so với quý 2 liền trước đã phục hồi vô cùng mạnh mẽ và tăng 47% so với cùng kỳ năm 2021, đồng thời tăng hẳn 41% so với quý 3 năm 2019 - thời điểm trước khi xảy ra đại dịch. 

Xét về khía cạnh thị trường, nếu như trong những năm trước, Italy chính là một trong số 3 thị trường nhập khẩu nhiều cá ngừ nhất của Việt Nam. Thế nhưng sang đến năm nay, xuất khẩu sang những thị trường này đã ghi nhận mức giảm mạnh lên đến 70% trong 9 tháng đầu năm, đồng thời tụt xuống vị trí thứ 7.  

Bên cạnh Italy, xuất khẩu cá ngừ sang Tây Ban Nha - vốn từng là 1 trong 3 thị trường nhập khẩu nhiều cá ngừ nhất của Việt Nam - hiện cũng đã giảm xuống. Thay vào đó, tại các thị trường khác như Đức và Bỉ đang có xu hướng tăng lên trong giai đoạn này. Đặc biệt, xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam sang Bỉ trong 9 tháng đầu năm nay đã tăng mạnh 111% so với cùng kỳ năm trước.

Trong khi đó, xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam sang một số thị trường EU trong 9 tháng đầu năm nay cũng đã tăng mạnh so với cùng kỳ năm trước, cụ thể: Tại Rumania tăng 102%, trong khi Pháp tăng 155% và Đan Mạch tăng thêm 305% khi so sánh với 9 tháng đầu năm 2021.

Dự báo xuất khẩu cá ngừ sang EU vẫn tiếp tục tăng

Theo như lý giải của VASEP, xuất khẩu cá ngừ trong quý này tăng trưởng mạnh nhờ nhiều động lực. Trong đó có việc EU đang bước vào mùa cao điểm cuối năm nên nhu cầu tiêu thụ cũng được cải thiện một cách ấn tượng. Bên cạnh đó, lệnh cấm veda (lệnh cấm khai thác tại khu vực Đông Thái Bình Dương) kéo dài 72 ngày kể từ ngày 29/7 đã khiến cho nguồn cung cá ngừ cho thị trường EU giảm mạnh, từ đó thị trường này sẽ cần phải nhập khẩu nhiều hơn để phục vụ cho nhu cầu. 

Được biết, trong thời gian diễn ra lệnh cấm veda đầu tiên sẽ thường có khoảng một nửa đội tàu phải ngừng khai thác. Được biết, lệnh cấm veda lần 2 sẽ bắt đầu từ tháng 11 và trong khoảng thời gian này, một nửa đội tàu còn lại sẽ buộc phải ngừng hoạt động. 

Chưa kể, giá cá ngừ tại các khu vực khác như Manta (của Ecuador) cũng chênh lệch khá nhiều khi so sánh với khu vực Bangkok của Thái Lan. Chính vì thế tại thời điểm này, các quốc gia tại khu vực EU đang có xu hướng tăng mạnh việc nhập khẩu cá ngừ từ các quốc gia châu Á. Liên quan đến vấn đề này, VASEP nhận định: “Trong bối cảnh này, các sản phẩm cá ngừ của Việt Nam với lợi thế về mặt thuế quan theo hiệp định EVFTA đang có sức cạnh tranh tốt hơn so với các nước như Philippines, Indonesia hay Thái Lan”.

Cũng theo VASEP, trong bối cảnh lạm phát tại các quốc gia châu Âu ngày càng gia tăng, việc tiêu thụ cá ngừ tại khối thị trường này trong thời gian tới vẫn tiếp tục gia tăng do nhiều nguyên nhân, đặc biệt là với các sản phẩm cá ngừ đóng hộp. Đáng chú ý, sự mất giá của đồng Euro khi so sánh với “đồng bạc xanh” đang khiến cho những sản phẩm từ cá ngừ đóng hộp ngày càng trở nên đắt đỏ với những người châu Âu. 

Đây cũng chính là nguyên nhân mà các nhà nhập khẩu châu Âu sẽ có xu hướng gia tăng việc nhập khẩu cá ngừ nguyên liệu từ các nguồn cung có giá cả cạnh tranh cùng với lợi thế về mặt thuế quan, bao gồm cả Việt Nam. Vì thế, xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam trong những tháng cuối năm sẽ tiếp tục tăng trưởng ấn tượng khi so sánh với cùng kỳ năm 2021. 

Trong một khía cạnh khác, theo VASEP, năm nay chi phí vận chuyển hàng hóa của đường biển cao trong bối cảnh các nhà đóng hộp của EU không muốn vận chuyển hàng hóa của mình thông qua cảng Rotterdam ở Hà Lan. Thực trạng đáng lo ngại này sẽ khiến cho hóa đơn CFR bị tăng chi phí lên khá nhiều lần. Kết quả, các quốc gia tại khu vực EU như Đức, Bỉ, Rumania hay Pháp sẽ có xu hướng tăng nhập khẩu hàng hóa một cách trực tiếp.

Liên quan đến vấn đề này, số liệu của Tổng cục Hải quan Việt Nam cho biết, xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam trong 9 tháng đầu năm sang Italy và Tây Ban Nha đều giảm mạnh, trong khi sang các nước khác như Đức, Bỉ và Rumania, Pháp, Đan Mạch đều đã tăng lên ấn tượng. 

Có thể thấy, thị trường châu Âu vốn cũng đang phải đối mặt với lạm phát. Chính vì thế, người dân sẽ có xu hướng lựa chọn thực phẩm giá rẻ bởi đây là một trong những cách không chỉ đảm bảo dinh dưỡng mà còn cân đối nguồn thu nhập. Đáng chú ý, thị trường Bỉ là một trong 7 thị trường tăng nhập khẩu cá ngừ của Việt Nam ở thời gian trước và trong giai đoạn lạm phát.

Nhận định về tình trạng này, bà Nguyễn Thị Vân Hà - Chuyên gia thị trường cá ngừ của VASEP PRO (thuộc VASEP), cho biết thị trường Bỉ vẫn đang phụ thuộc nhiều vào nguồn cá ngừ từ các quốc gia châu Âu khác ví dụ như Hà Lan, thay vì nhập khẩu cá ngừ từ các nguồn cung ở bên ngoài khối. Thế nhưng đến thời gian gần đây, việc nhập khẩu cá ngừ từ các nguồn cung trong khối EU trong những tháng đầu năm nay bị hạn chế, vì thế nước này đang phải chuyển sang tăng cường nhập khẩu cá ngừ từ các nước ngoài khối, đặc biệt là các quốc gia đến từ khu vực châu Á.

Thời điểm hiện tại, Việt Nam đang có hơn 50 doanh nghiệp đang tham gia vào việc xuất khẩu cá ngừ sang các quốc gia EU. Trong đó, Bidifisco, Tuna Việt Nam cùng với FoodTech chính là ba công ty xuất khẩu nhiều nhất, chiếm đến 45% tổng kim ngạch xuất khẩu cá ngừ của cả nước sang thị trường EU.

Trước đó, trong 8 tháng đầu năm nay, giá sản phẩm cá ngừ nói riêng và hoạt động xuất khẩu cá ngừ nói chung liên tục có sự biến động lớn do nhiều yếu tố như lạm phát, biến động giá cước vận chuyển cùng với nhiều nguyên nhân sau đỉnh dịch Covid-19. Đáng chú ý, sự biến động của tỷ giá USD cùng với đồng Euro đã làm cho giá nguyên liệu cá ngừ “nhảy múa” mỗi khi quy đổi sang tiền Đồng của Việt Nam.