Kiến thức bổ ích về ngói lưu ly

Ngói lưu ly còn có một tên gọi khác là ngói âm dương. Ngói được sử dụng rất nhiều hiện nay những nhiều người không biết tên gọi. Bài viết sau đây sẽ chia sẻ cho bạn đầy đủ đặc điểm loại ngói này.

Ngói lưu ly là gì?

Loại ngói này được sử dụng rất nhiều để lợp mái các ngôi đền, chùa, miếu nổi tiếng vì ngói lưu ly mang nhiều ý nghĩa. Hai thái cực âm dương từ lâu đã trở thành khái niệm ăn sâu vào trong đời sống tinh thần của người Việt nói riêng và người Châu Á nói chung. Đó chính là biểu tượng cho sự kết hợp hài hòa giữa đất và trời. Sử dụng ngói lưu ly để lợp mái, con người xưa đặt vào đó hy vọng về một cuộc sống mưa thuận gió hòa, êm ấm và ổn định.

Ngói âm dương được sử dụng sẽ mang lại cho căn nhà sự vững chãi và gia chủ nhờ đó luôn thuận buồm xuôi gió trong mọi vấn đề. Bên cạnh những ý nghĩa sâu xa về phong thủy, tính thẩm mỹ cao cũng là một trong những đặc điểm nổi trội của ngói lưu ly. Với màu sắc đa dạng, thiết kế vô cùng tinh tế, ngói lưu ly thiện nữ được ví như là một tác phẩm nghệ thuật tuyệt vời của nghệ nhân làm ngói. Những đường nét uyển chuyển mềm mại cùng chất liệu làm từ đất nung được tráng men kĩ càng, sẽ không quá nếu như nói ngói lưu ly đã tiệm cận tới mức hoàn hảo.

Nhờ đó, loại ngói này không chỉ tạo ra sự uy nghiêm, cổ kính chốn chùa chiền mà còn khiến cho căn nhà của con người có phần bề thế, sang trọng. Nghe tới khái niệm ngói lưu ly, chắc hẳn không ít người cho rằng nó rất xa lạ với chúng ta. Nhưng đây lại chính là sản phẩm vô cùng quen thuộc thường thấy ở mái các ngôi đền, chùa lớn. Ngói lưu ly hay còn gọi là ngói âm dương, chính xác hơn là ngói âm dương tráng men. Ngói lưu ly được cấu tạo bởi hai viên ngói hình chóp cụt được đặt úp vào nhau như biểu tượng âm dương. Như đã phân tích ở trên, ngói lưu ly chính là biểu tượng của âm dương thuận hòa.

Do đó cấu tạo của nó sẽ gồm hai phần là ngói dương được tráng men ở mặt lồi, ngói âm được tráng men ở mặt lõm. Để hai bộ phận này được gắn kết với nhau, ngói diềm sẽ được đặt vào giữa. Ba bộ phận trên chính là cấu tạo chính của mái ngói lưu ly thiện nữ. Ngoài ra, tùy vào mục đích sử dụng và gu thẩm mỹ, người nghệ nhân sẽ tạo nên trên bề mặt ngói những họa tiết khác nhau, có thể là hình rồng, hình mặt hổ,…

Ngói âm dương có nguồn gốc từ xứ sở Trung Hoa. Từ thời kỳ xa xưa, người dân Trung Hoa đã biết sử dụng và sáng tạo loại mái ngói này để xây dựng nhà cửa. Theo sự tích tương truyền kể lại, vào thời kỳ Đông hán, một thầy cúng phong thủy đã được Tào Tháo cho vào cung điện. Thầy đã mất rất nhiều thời gian nghiên cứu dựa trên yêu cầu của Tào Tháo và tìm cách nối những viên gạch với nhau sao cho thật đẹp, đối cạnh mà độ bền cao. Và sau thời gian nghiên cứu ông đã cho ra loại ngói đảm bảo đủ các tiêu chí này và về sau đặt tên cho chúng là ngói âm dương.

Những loại ngói lưu ly trên thị trường

Ngói hoàng lưu ly

Ngói hoàng lưu ly (hay còn gọi là ngói lưu ly vàng) có màu vàng, xưa kia thường được dùng để phục vụ cho xây dựng các công trình trong triều đình. Màu vàng tượng trưng cho sự quyền uy của chốn cung nghiêm, nơi có hoàng thượng – người được ví như thiên tử thành trời trị vì đất nước.

Ngói thanh lưu ly

Loại ngói này có màu xanh theo kiểu “trùng lương trùng thiềm”. Cũng giống như ngói hoàng lưu ly, ngói thanh lưu ly cũng được sử dụng nhiều trong triều đình xưa, nhưng không phải dùng cho nơi ở của vua chúa mà thường được dùng để lợp mái các căn phòng của phi tần, hoàng hậu,…

Ngói âm dương Bát Tràng

Đây là loại ngói lưu ly Bát Tràng được nhiều người lựa chọn cho công trình đình chùa, miếu thờ,… Ngói được làm từ đất sét, nung ở nhiệt độ cao suốt nhiều giờ. Do đó, xương ngói thường chắc, độ bền cao, màu sắc tự nhiên và có tuổi thọ lên đến 50 năm. Ngói âm dương tráng men (nhiều màu) Đây là loại ngói được sản xuất với 4 màu phổ biến là đỏ, đen, xanh và vàng. Bề mặt của ngói được phủ men giúp hạn chế rêu mốc, giữ màu và đảm bảo độ bền cực tốt.

Bộ viền tráng men xanh hoa cúc

Là mẫu ngói được thiết kế tạo điểm nhấn với họa tiết hoa cúc nổi bật. Bên ngoài ngói được tráng men bóng giúp giữ màu, hạn chế rêu bẩn và tăng tuổi thọ cho ngói. Bộ viền tráng men hoa sen (nhiều màu) Về cơ bản, mẫu ngói này không có quá nhiều điểm khác biệt với bộ viền tráng men xanh hoa cúc. Tuy nhiên, họa tiết trên ngói được điểm xuyết là hình ảnh hoa sen nở rộ. Đây là loài hoa gắn liền với kiến trúc tôn giáo, mang đến ý nghĩa về sự sinh sôi và bền vững. Hiện ngói đang được sản xuất với 4 màu là đỏ, đen, xanh và vàng.

Gía ngói lưu ly

Giá cả là yếu tố hàng đầu được khách hàng quan tâm khi chọn ngói âm dương. Bởi, loại ngói này đang được phân phối tại nhiều địa chỉ trên thị trường. Trong khi đó, tại mỗi địa chỉ, ngói lại được bán với một mức giá khác nhau. Do đó, khi lựa chọn mái ngói lưu ly cho công trình, nhiều người băn khoăn không biết sản phẩm được bán với mức giá cụ thể như thế nào? Mức giá trung bình hiện nay là 30.000 – 40.000đ/bộ tùy loại. Tuy nhiên đây chỉ là mức giá tham khảo. Thực tế, để xác định được chính xác giá bán của ngói, cần căn cứ vào nhiều yếu tố. Từ mẫu mã, kích thước, số lượng cho đến đặc điểm riêng có đều ảnh hưởng đến giá bán của sản phẩm.

Cách lợp mái ngói lưu ly

So với các loại ngói thông thường, ngói lưu ly yêu cầu phức tạp hơn trong quá trình thi công. Cụ thể các bước thực hiện mà đội ngũ thợ phải tuân thủ như sau: 

Xác định vị trí tim mái, lợp diềm trước, khoảng cách giữa mỗi viên diềm với nhau khoảng 1 – 2cm. Việc căng dây trước khi lợp đảm bảo cho hệ mái được thẳng hàng hơn. + Sau khi lợp hết hàng ngói, lau sạch phần xi măng thừa, có thể sử dụng luyn tiết kiệm nhiều công sức và thời gian. Bề mặt ngói được làm sạch gia tăng thẩm mỹ đối với tổng thể công trình. 

Hoàn thiện mái ngói lưu ly tiến hành gia cố hạng mục chống thấm. Cần miết thật khít mạch để khi trời mưa không làm thấm ngấm nước ảnh hưởng đến chất lượng, tuổi thọ công trình.

Ưu điểm của ngói lưu ly

Ngày nay, tại Việt Nam, ngói âm dương là một trong những kết cấu nhà gỗ đã được sử dụng phổ biến, rộng rãi và phá cách độc đáo hơn bằng việc đem dòng ngói này vào sử dụng cho các công trình du lịch, các trung tâm giải trí, khu nghỉ dưỡng cao cấp. Bởi đây là một trong những loại mái ngói mang nhiều ưu điểm vượt trội:

Giá trị thẩm mỹ: Ngói âm dương là sự kết hợp hoàn hảo của đất nung được tráng men, sử dụng vẻ đẹp tinh tế trong những nét chạm khắc. Khi kết hợp với kiến trúc ngôi nhà tạo ra những đường nét uốn lượn mềm mại, mang đến nét đẹp sang trọng nhưng vẫn giữa trong mình sự trang nghiêm, đĩnh đạc.

Tuổi thọ cao: ngói âm dương có tuổi thọ khá cao, ước tính phải đến 50 năm mới có dấu hiệu xuống cấp. Chính nhờ cấu tạo nửa vòng úp đã tạo ra tác dụng cho khoảng trống giữ khí, thông gió cho mái nhà.

Thi công đơn giản: Quá trình thi công lợp mái âm dương khá đơn giản, không tốt quá nhiều vật liệu xây dựng cũng như công sức.

• Thông thường ngói âm dương thường có bốn cỡ chính là ngói cỡ S, M, L, XL: Ngói âm dương mini (S) có thông số kích thước nhỏ, thường được ứng dụng phù hợp nhất: Lợp lăng mộ, tiểu cảnh, trang trí nội thất. Ngói m: L102 x W117 x D6 (mm); 0.2 kg.
• Ngói Dương: L110 x D6; Ø70 (mm); 0.15 kg. Ngói âm dương trung (M). Về ứng dụng, ngói âm dương cỡ M được ứng dụng như cỡ S, tuy nhiên thì kích thước có thay đổi một chút. Ngói m: L140 x W170 x D8 (mm); 0.5 kg. Ngói Dương: L120 x D8; Ø76 (mm); 0.35 kg. Ngói âm dương đại (L). Về ứng dụng, ngói âm dương cỡ M được ứng dụng như cỡ S, tuy nhiên thì kích thước có thay đổi một chút. Ngói m: L140 x W170 x D8 (mm); 0.5 kg.
• Ngói Dương: L120 x D8; Ø76 (mm); 0.35 kg. Ngói âm dương đại (L). với kích thước vừa phải, được sử dụng nhiều nhất hiện nay bởi kích thước phù hợp vừa tầm và được ứng dụng với nhiều dòng kiến trúc khác nhau, từ kiến trúc tâm linh đình chùa cổ cho đến khu nghỉ dưỡng, resort, nhà hàng … Ngói m: L180 x W190 x D8 (mm); 0.94 kg. Ngói Dương: L155 x D8; Ø95 (mm); 0.44 kg. Ngói âm dương cỡ lớn( XL). chủ yếu được ứng dụng trong các công trình kiến trúc, có diện tích tổng thể lớn. Ngói m: L260 x W275 x D10 (mm). Ngói Dương: L195 x D10, ∅128. Lưu ý: kích thước ngói lưu ly sẽ có một số thay đổi tùy thuộc vào đơn vị sản xuất cũng như từng công trình Cách chọn ngói âm dương. Viên ngói âm dương tốt, cao cấp cần được tráng men và nung ở nhiệt độ cao: Cần được nung ở nhiệt độ >1200 độ C.
• Viên ngói thành phẩm cần đanh, chắc, gõ vào có tiếng đanh, vang như chuông (loại thông thường gõ vào có tiếng lạch cạch), độ hút nước thấp.
• Màu sắc đều và men sứ phải đảm bảo cứng hơn sắt thép (có thể kiểm tra bằng cách dùng vật kim loại nhỏ như chìa khóa mài vào bề mặt mái), không bị trầy xước là đảm bảo được độ bền của ngói. Điều này giúp tăng tuổi thọ viên ngói cũng như làm hạn chế việc ngói lên rêu.