Nhịn ăn nhịn tiêu 20 năm không mua nổi nhà thành phố, nỗi trăn trở của hàng triệu công nhân TP.HCM

Người công nhân ở TP.HCM “đau đáu” với giấc mơ mua nhà 

Vợ chồng anh Thắng, chị Linh là những thế hệ công nhân đầu tiên của nhà Puoyen của Đài Loan - một trong những doanh nghiệp da giày lớn nhất thế giới hoạt động tại Bình Tân - TPHCM. Chị Linh nay đã được bổ nhiệm làm quản lý một dây chuyền, anh Thắng tốt nghiệp ngành thiết kế nội thất, đã có nhiều năm kinh nghiệm làm việc tại vị trí thiết kế khuôn mẫu tại nhà máy. Thế nhưng sau nhiều năm ròng rã cống hiến làm việc cho nhà máy, vợ chồng anh chị vẫn phải tá túc trong một ngôi nhà trọ chật hẹp kiểu “tổ ong” nằm sát cạnh khu công nghiệp - không gian sinh hoạt bé xíu với chỗ ăn, ngủ, tắm giặt chỉ cách nhau vài bước chân.

Mỗi lần khi có bạn bè, người thân đến chơi, anh Thắng đành phải tận dụng không gian “chuồng cọp”, chỗ phơi quần áo của hàng chục người trong khu nhà trọ để làm nơi tiếp khách. Cực chẳng đã, nhưng anh Thắng hoàn toàn không có cách nào khác. 

Dù rất nỗ lực tiết kiệm, chắt bóp chi tiêu nhưng hai vợ chồng anh chị vẫn không thể có được một chỗ ở rộng rãi, thoải mái hơn. Một phần là do quận Tân Bình trước đây chỉ vùng đất heo hút, sình lầy cỏ dại mọc um tùm, trồng rau muống, nuôi thả gia súc nhưng từ khi KCN Bà Hom được thành lập thì chỉ có người khá giả mới mua đủ tiền mua được đất, bởi cũng như những nơi khác, giá đất lên nhờ ăn theo hạ tầng.

Trước đây, mỗi sào đất trồng rau muống ở quận Bình Tân trị giá vài cây vàng nhưng rất hiếm người có nhu cầu mua, hoặc có ý định mua cũng rất khó ở vì nơi này nằm quá xa trung tâm. Đến khi Bình Tân rục rịch phát triển thì đất đã lên cơn “sốt” từ trên giấy, giá tăng cao gấp nhiều lần, chỉ có những “đại gia” mới có thể sở hữu. Hàng chục nghìn công nhân làm việc tại các khu công nghiệp ở Bình Tân hiện nay chỉ là người đến sau, với mức lương tháng ít ỏi dao động trong khoảng 7 - 10 triệu đồng, họ khó lòng có thể mua được những căn hộ chung cư bình dân giá dưới 2 tỷ đồng chứ chưa nói đến nhà mặt đất tiền tỷ. 

Anh Thắng sau nhiều lần đắn đo suy nghĩ đã quyết định về quê sinh sống từ đầu năm 2022, thời gian 20 năm bôn ba xây dựng sự nghiệp ở TP.HCM coi như tay trắng lại về không. Chị Linh, vợ anh cố gắng bám trụ làm việc thêm vài năm để đủ thời gian đóng bảo hiểm, hi vọng về già có chút lương hưu ít ỏi hàng tháng. Câu chuyện của vợ chồng anh Thắng, chị Linh là tiêu biểu cho hàng triệu lượt lao động trẻ đã dành trọn cả tuổi thanh xuân cho sự phát triển, lớn mạnh của thành phố Hồ Chí Minh. Họ là chi tiết không thể thiếu trong cỗ máy kinh tế mà tổng thu nhập quốc dân do khối ngoại đóng góp tới gần hai phần ba. 

Những người lao động đi làm hơn 20 năm nhưng vẫn không thể mua được ngôi nhà riêng cho mình không chỉ là sự khủng hoảng của một thế hệ, mà đây còn là thất bại về chính sách an cư xã hội. Thất nghiệp ở tuổi 40-45 sẽ là gánh nặng cay đắng của một đời người.

Số lượng nhà ở công nhân tại TP HCM quá ít so với thực tế

TPHCM vừa khởi công xây dựng dự án 1.300 căn nhà ở xã hội dành cho người có thu nhập thấp. Tuy nhiên số lượng này quá ít so với nhu cầu thực của thị trường. Trái lại, thị trường vẫn mọc lên hàng trăm khu đô thị siêu sang, rộng rãi, đầy đủ tiện nghi để phục vụ cho người giàu. Nguồn lực ấy rõ ràng đến từ năng suất lao động của rất nhiều người lao động nhưng chỉ rất ít trong số họ được hưởng thụ thành quả mình làm ra. 

Nguyễn Thanh Phương và Phạm Văn Nam là cặp vợ chồng trẻ từ miền Trung vào Sài Gòn làm công nhân trong cùng một nhà máy. Cuối năm ngoái, gia đình nhỏ này đã may mắn thoát khỏi cảnh ở trọ chật hẹp để chuyển về ngôi nhà liền kề 2 tầng xinh xắn, nằm ở khu vực vùng ven thành phố Dĩ An - Bình Dương. 

Ngôi nhà có tổng giá trị hơn 1,6 tỷ đồng, trong đó hai vợ chồng sở hữu vốn tự có là gần 600 triệu, số còn lại là vay mượn từ gia đình, bạn bè và vay thế chấp ngân hàng 2 sổ đỏ của bố mẹ hai bên. Niềm vui có nhà riêng chỉ thoáng qua khi hai vợ chồng ngay lập tức đối diện với thực tế là khoản nợ ngân hàng rất lớn, đòi hỏi anh Nam, chị Linh phải chăm chỉ làm việc hàng chục năm mới có thể trả được.  

Với tổng thu nhập hai vợ chồng trung bình 20 triệu/tháng thì sau khi trừ đi sinh hoạt phí, phải đến 50 tuổi gia đình trẻ này mới có thể trả hết nợ. Tìm được nơi an cư ở đất khách quê người coi như hết một đời người, cuộc sống bị trói buộc theo đúng nghĩa. Nếu đã quyết định mua nhà riêng, phần lớn người lao động thu nhập trung bình bắt buộc chấp nhận cuộc khắc khổ, dè sẻn tiết kiệm, không còn cơ hội để hưởng thụ cuộc sống, tái tạo sức lao động. 

Tái phân phối của cải xã hội ngày nay đang gặp vấn đề mang tính hệ thống. Một số người dễ dàng kiếm được vài căn nhà chỉ sau một đêm thức giấc. Đây được xem là những cú nổ có chủ đích của bong bóng tài sản. Việt Nam đang chứng kiến sự bùng nổ tích lũy đất đai, nhưng không phải để phát triển nông nghiệp, chỉ có một phần nhỏ được sử dụng vào việc phát triển công nghiệp, trong khi phần lớn rơi vào tay giới đầu cơ và những người kinh doanh nhỏ lẻ. Không ít người làm mọi cách để “thổi giá”, gây “sốt ảo” đất đai nhằm trục lợi cho riêng mình, khiến cho thị trường phát triển thiếu ổn định. 

Giá trị đất đai quá cao so với giá trị sử dụng thực tế, trong khi chính sách chưa đủ mạnh để điều tiết thị trường. Sự mất cân đối giữa giá trị thực và giá cả đã tác động trực tiếp đến giới bình dân, những người thu nhập thấp, túi tiền eo hẹp. Bài toán mua nhà của những người công nhân, lao động thu nhập thấp tại TP HCM vì thế vẫn rất nan giải. Để người lao động có thể mua được ngôi nhà cho riêng mình, yên tâm cống hiến cho thành phố, sẽ rất cần sự chung tay góp sức của chính quyền địa phương.