Kiến nghị ưu tiên người dân địa phương tham gia đấu giá đất trước

Đối tượng tham gia đấu giá đất là người địa phương

Đáng chú ý, theo kiến nghị của HoREA, cần phải bổ sung quy định đối tượng tham gia đấu giá các lô đất ở phải là người trong xã, nếu họ không tham gia mới cho phép người ngoài xã đấu giá đất.

Nguyên nhân hiệp hội đề xuất phương án này là do quan sát thực tiễn, khi đấu giá công khai các lô đất ở đã xảy ra tình trạng nhiều người trúng đấu giá không phải là dân địa phương mà là người từ đô thị hoặc các nơi khác tranh mua. Sau khi đấu giá xong, vì không có nhu cầu thực nên nhóm người này không cất nhà để ở mà chỉ nhằm mục đích bán lại kiếm lãi. Từ đó giới đầu nậu, cò đất bắt đầu thổi giá để bán hàng, gây ra các cơn sốt đất ảo tại địa phương.

HoREA cũng đề cập đến trường hợp trong khu đô thị và điểm dân cư nông thôn hiện hữu, ổn định vẫn còn tình trạng đất nông nghiệp nằm xen kẽ với đất ở. Với tình huống này, pháp luật về đất đai cần quy định cơ chế, điều kiện để giải quyết nhu cầu của người dân muốn tách thửa đất nông nghiệp nằm xen kẽ với đất ở trong cùng thửa đất, hoặc là thửa đất độc lập tại đô thị, điểm dân cư nông thôn. Việc này vừa đảm bảo quyền lợi của người sử dụng đất, vừa đảm bảo kết nối hạ tầng đồng bộ và phù hợp với quy hoạch đã được duyệt.

Tuy nhiên, do công tác quản lý nhà nước chưa chặt chẽ (nhất là ở cấp cơ sở) dẫn đến tình trạng nhiều đối tượng lợi dụng kinh doanh bất động sản trái phép. Vì vậy, nhiều địa phương vẫn xảy ra tình trạng hô biến các lô đất nông nghiệp có diện tích 500 m2 hoặc 1.000 m2 vừa vặn với diện tích của một lô biệt thự, nhà vườn, dẫn đến tình trạng đầu nậu, cò đất, doanh nghiệp lách luật lợi dụng phân lô, bán nền tràn lan, gây ra các cơn sốt ảo, phá vỡ quy hoạch sử dụng đất.

HoREA kiến nghị nên giao UBND cấp tỉnh căn cứ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch chi tiết xây dựng và điều kiện cụ thể tại địa phương để quy định điều kiện tách thửa, hợp thửa đất ở tại nông thôn, đô thị. Tương tự nên trao quyền cho UBND cấp tỉnh quy định diện tích tối thiểu được tách thửa đối với đất ở tại nông thôn hoặc đất ở tại đô thị.

Theo báo cáo của HoREA, từ 2017 đến nay, tại một số địa phương đã xuất hiện tình trạng đầu nậu, cò đất, doanh nghiệp lách luật nhiều lần gây ra các cơn sốt đất ảo đi liền với tình trạng phân lô bán nền tràn lan tác động tiêu cực đến thị trường bất động sản. Những hành vi này làm ảnh hưởng đến trật tự, an toàn xã hội. Một trong các nguyên nhân có thể bắt nguồn từ bất cập của một số quy định dưới Luật cho phép tách thửa đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp không phải là đất ở.

Do đó, rất cần sửa đổi một số quy định của các Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Đất đai 2013, đồng thời bổ sung vào Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung để các văn bản dưới luật sát với thực tiễn hơn.

Chấn chỉnh việc đấu giá đất

Bộ TN&MT vừa có đề nghị các địa phương tập trung chấn chỉnh việc thực hiện đúng quy định các trường hợp phải đấu giá quyền sử dụng đất, nhất là những khu đất “vàng”.

Thứ trưởng Bộ TN&MT Lê Minh Ngân vừa mới ký Công văn số 2581/BTNMT-TCQLĐĐ gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về một số giải pháp tăng cường công tác quản lý đất đai trong tình hình hiện nay, trong đó nhấn mạnh đến hoạt động đấu giá đất.

Theo Bộ TN&MT, hoạt động đấu giá đất đã mang lại nguồn thu lớn cho ngân sách Nhà nước. Tuy nhiên, một số tồn tại, bất cập đã làm hạn chế hiệu quả của chính sách này.

Có thể kể đến việc giao đất, cho thuê đất thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất tại một số nơi làm ảnh hưởng đến sự phát triển lành mạnh của thị trường bất động sản, nhất là thị trường quyền sử dụng đất ở. Có trường hợp việc đưa đất vào sử dụng còn chậm, thậm chí không đưa vào sử dụng vẫn chưa được xử lý triệt để; việc tiếp nhận và giải quyết hồ sơ thủ tục hành chính về đất đai tại một số địa phương còn quá tải.

Để khắc phục những hạn chế trên, Bộ TN&MT đề nghị các địa phương tập trung chấn chỉnh việc thực hiện đúng quy định các trường hợp phải đấu giá quyền sử dụng đất, nhất là những khu đất "vàng". Sau khi rà soát, sắp xếp lại các cơ sở nhà, đất của Nhà nước phải chống thất thu cho ngân sách Nhà nước và phòng chống tiêu cực, tham nhũng. Chỉ đạo tổ chức lập phương án đấu giá quyền sử dụng đất chi tiết và tổ chức theo dõi, kiểm tra.

Bộ TN&MT đề nghị trong phương án đấu giá quyền sử dụng đất phải quy định rõ điều kiện của tổ chức, cá nhân tham gia đấu giá (năng lực tài chính, kỹ thuật, ký quỹ, nguồn vốn của chủ đầu tư, thời gian đưa đất vào sử dụng theo đúng tiến độ nếu trúng đấu giá…); làm tốt công tác xác định giá khởi điểm bảo đảm giá khởi điểm phù hợp với giá thị trường. Tăng cường thanh tra, kiểm tra công tác đấu giá quyền sử dụng đất trên địa bàn, bảo đảm công khai minh bạch, cạnh tranh bình đẳng, không để xảy ra tình trạng thông đồng, móc ngoặc trong các cuộc đấu giá.

Các tỉnh cần đẩy nhanh tiến độ xác định giá đất cụ thể để thu nghĩa vụ tài chính đối với các dự án đã có quyết định giao đất, cho thuê đất. Tăng cường chỉ đạo việc phối hợp và làm rõ trách nhiệm giữa các cơ quan định giá đất, hội đồng thẩm định giá đất để tổ chức thực hiện tốt việc quản lý, xác định giá đất cụ thể, bảo đảm tính đúng, tính đủ theo quy định.

Ngoài đề nghị các địa phương chấn chỉnh hoạt động đấu giá đất, trong Bộ TN&MT còn đề nghị các địa phương tăng cường 2 nội dung quản lý đất đai khác. Đó là: Tăng cường cải cách thủ tục hành chính và ứng dụng công nghệ thông tin trong trong công tác quản lý nhà nước về đất đai; khẩn trương triển khai, hoàn thành việc lập, thẩm định và phê duyệt quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm 2021-2025 cấp tỉnh, quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện.