Đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công, thị trường bất động sản sẽ hưởng lợi

Bệnh “trầm kha” chậm giải ngân vốn đầu tư công

Nhu cầu về vốn đang trở nên ngày càng bức thiết đối với các doanh nghiệp bất động sản. Nguồn vốn tín dụng ngân hàng hạn chế chảy vào các lĩnh vực rủi ro cao (trong đó có nhiều phân khúc bất động sản), room tín dụng dù được nới nhưng ở mức hạn chế chưa thể tạo nên sự thay đổi, trái phiếu doanh nghiệp trầm lắng, lãi suất tăng lên và chậm giải ngân vốn đầu tư công đang khiến các doanh nghiệp “khó càng thêm khó”.

Có thể thấy, vốn đầu tư công là nguồn lực rất lớn, là chính sách vừa tạo công ăn việc làm, tạo dư địa phát triển mới, đồng thời góp phần kiểm soát lạm phát, giảm áp lực lên điều hành chính sách tiền tệ… Việc chậm giải ngân vốn đầu tư công ảnh hưởng không nhỏ đến việc phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, trong đó có ngành bất động sản.

Theo báo cáo mới nhất của Bộ Tài chính, ước giải ngân kế hoạch đầu tư vốn NSNN đến ngày 30.9 đạt 46,70% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, giảm nhẹ so với cùng kỳ năm 2021 (cùng kỳ năm 2021 đạt 47,38%). Trong khi đó, nhiệm vụ giải ngân vốn đầu tư công năm 2022 rất nặng nề, lượng vốn cần giải ngân cao hơn khoảng 80.000 tỉ đồng so với năm 2021 (chưa tính khoản 38.000 tỉ đồng bổ sung dự toán chi đầu tư phát triển năm 2022 từ nguồn Chương trình phục hồi và phát triển KTXH).

Dù tiến độ giải ngân tháng 9 có chuyển biến tích cực nhưng giải ngân vốn đầu tư công 9 tháng vẫn chưa đạt kỳ vọng.

Chuyên gia kinh tế, PGS-TS Ngô Trí Long cho hay, năm 2022 là năm rất quan trọng, tạo điều kiện để thực hiện các kế hoạch đầu tư trung và dài hạn. Tuy nhiên, thời gian qua cho thấy giải ngân vốn đầu tư công khá chậm chạp. Đây là “căn bệnh trầm kha” của Việt Nam. Trong các cuộc làm việc với Chính phủ, các bộ, ngành, cơ quan, địa phương đều cam kết đẩy mạnh thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công nhưng nhiều cơ quan, địa phương vẫn rất chậm trễ.

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Các nhà thầu xây dựng Việt Nam từng nhiều lần chỉ ra nghịch lý là tại sao các doanh nghiệp xây dựng tăng trưởng khá mạnh nhưng giải ngân đầu tư công lại không thể nhanh mặc dù tiền có dư. Đây là điều tưởng chừng như vô lý nhưng lại đang tồn tại.

Ông Nguyễn Quốc Hiệp cũng nêu thực tế, các nhà thầu xây dựng Việt Nam đang rất khó khăn do đơn giá định mức còn quá lạc hậu, bất cập. Có những đơn giá đưa ra chỉ bằng 1/3 so với thực tế. Thêm vào đó, hiện đang có tâm lý e ngại không muốn nhận các gói đầu tư công.

“Đây là một nghịch lý, bởi vì không có nhà thầu, công ty xây dựng nào lại chê công ăn việc làm nhưng vì cơ chế, vì giá, định mức rất khó thực hiện. Do đó, cần sớm có cơ chế bảo vệ quyền bình đẳng cho các nhà thầu xây dựng trong cơ chế hợp đồng, tránh tình trạng nợ đọng triền mien”, ông Hiệp nêu.

Đầu tư công tác động lớn tới thị trường bất động sản

Theo PGS-TS Ngô Trí Long, đầu tư công là nguồn lực rất quan trọng đối với nền kinh tế. Đây là đòn bẩy để thu hút các nguồn đầu tư khác, đặc biệt là trong giai đoạn phục hồi kinh tế sau dịch thì đầu tư công càng có vai trò quan trọng. Việc đẩy nhanh các dự án đầu tư công có tác dụng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trước mắt và lâu dài, đồng thời có tác động rất lớn đến thị trường bất động sản.

Ông Long nêu ví dụ, nếu đầu tư công được đẩy mạnh, các dự án hạ tầng giao thông lớn được triển khai, thị trường bất động sản sẽ hưởng lợi lớn khi giá đất tăng, thu hút nhiều nhà đầu tư, thanh khoản sản phẩm tốt và ngược lại, dẫn đến các doanh nghiệp gặp khó khăn.

Ngoài ra, những khu vực đầu tư công diễn ra mạnh mẽ thì thị trường bất động sản phát triển mạnh, còn những nơi đầu tư công yếu thì thị trường sẽ trầm lắng hơn. Điều này thể hiện khá rõ ràng trong thực tế khi có sự phát triển khác nhau giữa các huyện trong một tỉnh, hay giữa tỉnh này với tỉnh khác, thành phố này với thành phố khác…

Cũng theo ông Long, tiến độ giải ngân đầu tư công thường chậm vào đầu năm nhưng tăng cao vào cuối năm. Vì vậy, cho đến hết năm 2022, vẫn còn cơ hội để đẩy mạnh và kỳ vọng tiến độ giải ngân đầu tư công khởi sắc.  Như vậy, giải pháp thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công những tháng còn lại rất quan trọng, nếu chậm trễ sẽ lãng phí, ảnh hưởng đến các mục tiêu phát triển kinh tế, khiến việc phục hồi kinh tế khó khăn hơn, doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn về nợ đọng.

Chuyên gia kinh tế, PGS-TS Đinh Trọng Thịnh (Học viện Tài chính) nêu rõ, việc chậm giải ngân vốn đầu tư công có ảnh hưởng lớn lớn tới thị trường bất động sản. Thời gian qua, giải ngân đầu tư công có nhiều khó khăn, chậm trễ. Đặc biệt, từ sau khi cuộc chiến Nga – Ukraine nổ ra, giá dầu, nguyên liệu, nhiên liệu, sắt thép, xi măng… đều tăng giá mạnh.

“Khi giá cả tăng cao thì chi phí đầu tư vào các dự án phải tăng lên, nhưng việc điều chỉnh đơn giá cho các dự án không theo kịp. Do đó, nhiều doanh nghiệp xây dựng không dám tiến hành thi công khi giá dự toán thấp hơn nhiều so với giá thực tế. Do đó, hầu hết các dự án đầu tư công thời gian qua bị ảnh hưởng”, ông Thịnh nói.

Thêm nữa, theo ông Đinh Trọng Thịnh, thời gian phân bổ vốn của năm 2022 thì phải phân bổ từ năm 2021, nhưng có nhiều cơ quan, bộ, ngành đến tận tháng 4 vẫn chưa phân bổ hết cho các dự án (chưa kể còn gói hỗ trợ 347 nghìn tỉ mãi tháng 8 vừa rồi mới phân bổ được) dẫn đến đầu tư công chậm lại.

“Nếu như cuối tháng 8, tốc độ giải ngân đầu tư công chỉ 39,15% thì đến cuối tháng 9, tốc độ giải ngân đã đạt khoảng 46%. Như vậy tốc độ giải ngân đã gia tăng. Hy vọng đến khi đóng sổ thì sẽ hoàn thành được mục tiêu Chính phủ đề ra”, ông Thịnh nói và nhấn mạnh việc gắn trách nhiệm của người đứng đầu với giải ngân vốn đầu tư công cần cụ thể và quyết liệt hơn. Thời gian qua, việc chậm giải ngân vốn đầu tư công thì có phê bình, nhắc nhở nhưng kỷ luật thì rất ít.

Các bộ, ngành, địa phương cần nỗ lực hơn nữa

Để đẩy nhanh giải ngân đầu tư công trong thời gian tới, trong báo cáo mới đây, Bộ KH-ĐT kiến nghị Chính phủ yêu cầu các các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương cần phải nỗ lực và có biện pháp mạnh mẽ hơn nữa; yêu cầu các bộ, địa phương tập trung giải ngân toàn bộ số vốn được giao, không đề xuất điều chỉnh giảm kế hoạch năm 2022.

Đồng thời kiên quyết siết chặt kỷ luật, kỷ cương, tăng cường kiểm tra, thanh tra, xử lý nghiêm vi phạm; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ trong xử lý thủ tục; ưu tiên bố trí đủ vốn cho các dự án chuyển tiếp; tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý Nhà nước, nhất là trong việc tham gia ý kiến về các nội dung liên quan đến công tác quản lý vốn đầu tư công.

Ngoài ra, chuẩn bị mọi điều kiện tốt nhất để hoàn thành thủ tục đầu tư, nâng cao tính khả thi của các dự án để có thể triển khai thực hiện ngay từ đầu năm 2023; tích cực giải ngân vốn đầu tư công ngay từ đầu năm, không để chậm trễ.