Hành trình xây dựng đế chế tỷ USD, ngồi vững vị trí giàu nhất Philippines suốt 2 thập kỷ của "Vua bán lẻ" gốc Hoa

Theo Trí thức trẻ, Tập đoàn SM của gia đình tỷ phú Henry Sy là doanh nghiệp lớn nhất tại Philippines bao gồm 7 công ty niêm yết. Hoạt động kinh doanh cốt lõi của Tập đoàn này gồm trung tâm mua sắm, cửa hàng bách hóa, siêu thị, thương hiệu bán lẻ, tài chính ngân hàng, phát triển bất động sản và du lịch. 

Đế chế kinh doanh của họ được xây dựng từ con số không bởi Henry Sy - đây là người trụ cột đã dẫn dắt gia đình cùng nhau làm việc chăm chỉ và vươn đến thành công. Trong thời gian gần 80 năm phát triển, họ đã trải qua 4 giai đoạn chuyển mình, mở rộng kinh doanh, mua bán đồng thời sáp nhập tài chính và phát triển ra nước ngoài. Theo đó, Henry Sy đã cùng với các con của ông đã có những góc nhìn độc đáo và biết đánh giá xu hướng kinh tế cũng như nhu cầu của xã hội. Gia tộc họ Sy không hề có bối cảnh hoành tráng mà chỉ dựa vào khả năng nhạy bén để tồn tại, đi lên. Ở thời điểm khó khăn, họ vẫn luôn mở rộng kinh doanh và đầu tư vốn từ đó khiến cho tài sản gia đình được tích lũy đều đặn. 

Hành trình khởi nghiệp từ cửa hàng tạp hóa đến cửa hàng giày dép

Henry Sy sinh ra tại tỉnh Phúc Kiến, Trung Quốc vào năm 1924. Năm 12 tuổi ông đã sang Philippines cùng với bố mẹ định cư tại thành phố Manila. Sau khi đã thành danh, ông từng trả lời trên tạp chí như sau: "Nhiều năm trước, 1 cậu bé gốc Hoa gầy gò da đen nhẻm đến 1 đất nước xa lạ, không 1 xu dính túi, cũng không biết tiếng Anh hay tiếng Tagalog (quốc ngữ của Philippines), chỉ có trong mình ý chí vươn lên bất diệt". Được biết, sau khi đến Philippines, bố mẹ của ông đã dồn hết tiền tiết kiệm để mở một cửa hàng tạp hóa nhỏ ở góc phố chuyên bán rau củ quả, đồ khô cùng các nhu yếu phẩm hàng ngày. Vào ban ngày, Henry Sy sẽ ở quầy vừa đọc sách vừa phụ bán hàng, chiều thì làm bài tập còn tối đến thì ngủ ngay tại quầy. Mặc dù vất vả nhưng ông rất có ý chí và thích thú với việc kinh doanh từ bé. 

Đang trên đà phát triển thì vốn liếng duy nhất của gia đình ông đã bị tàn phá trong thế chiến thứ II. Gia đình ông Sy lúc đó bị mất hết tài sản và buộc phải ngừng kinh doanh, cuộc sống lại trở về thời điểm khó khăn. Vào năm 1948, ông đã nhập giày từ Mỹ về Philippines và mở được cửa hàng bán giày. Công việc làm ăn rất phát đạt, sau đó ông đã hoàn toàn tập trung vào việc kinh doanh và dừng việc học đại học. Tỷ phú Henry Sy nói: "Giày là thứ mà ai cũng cần, tôi muốn nỗ lực thật nhiều để cả Philippine mua giày của tôi". 

Sau khi tập trung vào công việc kinh doanh giày, ông đã tiến hành mở rộng thêm 3 cửa hàng, tiếp đến là mở một trung tâm mua sắm lớn chuyên về giày mang tên Shoemart. Từ năm 1955, ông đã đi du lịch vòng quanh thế giới bằng máy bay cánh quạt và nhập khẩu các loại giày về Philippines. Chỉ trong thời gian vài năm, ông Sy đã lập kỷ lục bán được 100 triệu đôi giày và giành được danh hiệu Vua ngành giày vào thời điểm đó. 

Nâng cấp thành trung tâm thương mại từ một cửa hàng bách hóa nhỏ

Tỷ phú Henry Sy từng nói: "Nếu muốn hoàn thành những điều lớn lao thì trước hết phải suy nghĩ rộng mở". Vào những năm 1970, Henry Sy đã mở rộng hoạt động kinh doanh từ ngành giày sang cửa hàng bách hóa tích hợp việc mua sắm và giải trí. Ông nói: "Ngành công nghiệp giày dép đã mang lại khách hàng và tôi có thể bán cho họ những mặt hàng khác". Theo đó, Henry Sy đã huy động hết sức lực của gia đình và đào tạo những người con của mình thành cánh tay phải đắc lực. Cửa hàng đầu tiên được ông thành lập với người con gái lớn. Thời điểm đó, con gái lớn của Henry Sy là Teresita Sy Coson (20 tuổi) đang chuẩn bị học tiếp để lấy bằng Thạc Sĩ thì được ông ngỏ lời quay về giúp bố. 

Teresita Sy Coson rất giỏi trong việc quan sát và phân tích tâm lý mua sắm của khách hàng đồng thời cũng rất chăm chỉ nghiên cứu cách thức để chiếm được tình cảm của các thượng đế. Thực tế cũng đã chứng minh được một điều rằng, mọi nỗ lực của bà đã gặt hái được thành quả và chẳng mấy chốc doanh số bán hàng trong cửa hàng đã tăng lên gấp đôi. Sau đó 2 năm, Henry Sy đã đề nghị Teresita Sy Coson mở cửa hàng bách hóa đầu tiên tại Manila. Cửa hàng bách hóa này có tổng diện tích kinh doanh là 20.000m2 thuộc hàng tráng lệ tại Philippines thời bấy giờ. Bởi vì là lần đầu tiên nên việc thiết kế cửa hàng như thế nào, trưng bày sản phẩm ra sao đều là một ẩn số đối với Teresita Sy Coson. Để khẳng định được tài năng với người bố, bà đã làm việc rất chăm chỉ, đồng thời cũng đến thăm nhiều hội chợ thương mại để học hỏi kinh nghiệm. Vào năm 1972, Henry Sy và con gái đã thành công trong việc mở rộng ShoeMart thành cửa hàng bách hóa SM. 

Sau đó thì gia đình tỷ phú này đã phấn đấu đưa cửa hàng bách hóa SM vươn lên vị trí số 1 tại Philippines. Trong những năm đầu, ông đã nhìn thấy được cơ hội kinh doanh tại các trung tâm mua sắm ở Châu Âu và Hoa Kỳ đồng thời cũng tin rằng đây chính là tương lai của tiêu dùng bán lẻ. Vào năm 1985, Henry Sy đã đầu tư mạnh vào việc xây dựng trung tâm mua sắm lớn. Chính sự đột phá này đã mang lại những khái niệm mua sắm và tiêu dùng hoàn toàn mới cho Philippines đồng thời cũng đưa Henry Sy trở thành người tiên phong trong ngành Shopping Mall tại Châu Á. Song song với việc mở trung tâm mua sắm lớn, ông cũng đưa ra mô hình kinh doanh hợp tác cho các doanh nghiệp thuê lại một số cửa hàng và tập hợp sức mạnh của nhiều doanh nghiệp để phát triển kinh doanh vương quốc bán lẻ và tiêu dùng của riêng mình. Chính điều này đã khiến cho Henry Sy trở thành ông hoàng thực thụ của các trung tâm mua sắm đồng thời cũng cho phép ông chuyển dần hoạt động từ kinh doanh bán lẻ thuần túy đến việc phát triển bất động sản và quản lý trung tâm mua sắm, tạo ra mô hình kinh doanh - bất động sản hoàn toàn mới. Đến hiện tại, các trung tâm mua sắm lớn của tập đoàn SM tại Philippines vẫn là sự kết hợp giữa thương mại và bất động sản. Theo đó, 60% diện tích do Tập đoàn tự quản lý, ví dụ như cửa hàng bách hóa, nội thất gia đình, rạp chiếu phim,... còn 40% còn lại là khoảng trống dành cho đối tác phát triển. 

Doanh nhân có tầm nhìn lớn đã mạnh dạn mở rộng địa bàn kinh doanh lên một tầm cao mới

Tỷ phú Henry Sy từng nói rằng: "Doanh nhân nên có đôi mắt đại bàng để phát hiện cơ hội nhanh nhất. Phải sử dụng sự nhanh nhẹn của đại bàng. Khi cơ hội đến bất ngờ thì phải nắm bắt thật chính xác, nếu không sẽ trở thành con mồi của kẻ khác". Vào năm 1976, Henry Sy đã mua lại Ngân hàng Acme Savings Bank sau đó đổi tên thành Banco de Oro Savings & Mortgage Bank với mục đích ban đầu phục vụ cho các giao dịch kinh doanh của ShoeMart. Đến năm 1996, ngân hàng đã tiến hành đổi tên một lần nữa thành Banco de Oro Universal Bank (BDO) và nhận được giấy phép ngân hàng thương mại được cấp bởi Ngân hàng Trung ương Philippines và hiện đã trở thành một trong những ngân hàng thương mại lớn nhất tại Philippines. Có một người bạn từng hỏi ông rằng, tại sao tỷ phú lại đầu tư vào ngành ngân hàng. Henry Sy đáp rằng: "SM có rất nhiều khách hàng và nhà cung cấp cần các dịch vụ tài chính, nếu có thể cung cấp cho họ nhiều dịch vụ hơn và kiếm tiền thì tại sao lại không làm". Tỷ phú này cũng từng nói: "Chúng tôi làm hài lòng khách hàng, mọi người cần những gì họ muốn. Tôi sẽ cung cấp những gì mọi người cần". Đây cũng chính là logic trong việc mở rộng kinh doanh của gia đình tỷ phú, đó là dựa trên lợi thế hiện có, liên kết với nhu cầu của khách hàng từ đó mở rộng đa dạng ngành nghề. Mạnh dạn mở trung tâm mua sắm tại Trung Quốc với mục đích phát triển và tiến xa hơn.

Tính từ những năm 1990, nền kinh tế của Trung Quốc đã bắt đầu phát triển. Gia đình của vị tỷ phú này cũng đánh giá thị trường Trung Quốc sẽ là cơ hội phát triển rất lớn. Sau nhiều thập kỷ phát triển thì khi đầu tư tại nước ngoài họ vẫn tuân thủ chiến lược đầu tư của gia đình và có một bản đồ tài chính vững chắc mà không dựa vào vay mượn. Theo đó, gia đình của vị tỷ phú này không chỉ mở rộng kinh doanh tại Trung Quốc mà từ năm 2002, vị tỷ phú này cùng nhà đầu tư Lý Gia Thành đã cùng nhau phát triển thị trường bán lẻ Philippines đồng thời cũng thành lập chuỗi cửa hàng sản phẩm cá nhân Watsons tập trung chủ yếu vào dược mỹ phẩm và các loại sản phẩm chăm sóc cá nhân. Ở trong một doanh nghiệp gia đình đa dạng, chủ tịch Henry Sy đã cho phép các con trai và con gái của mình kinh doanh tác biệt theo chuyên môn hoặc sở thích cá nhân. Đồng thời cũng phụ trách các loại tài sản khác nhau trong ngành công nghiệp khổng lồ của gia đình từ đó tạo thành một hiện tượng kế thừa  hợp tác chuyên về ngành kỹ thuật. Ông Henry Sy đã từ chức Chủ tịch Tập đoàn vào năm 2017 và đảm nhận chức vụ Chủ tịch danh dự khi để cho các người con của mình cùng với đội ngũ lãnh đạo tin cậy quản lý doanh nghiệp. Năm 2019, gia đình của vị tỷ phú này có đưa ra thông báo: "Ông ấy đã ra đi bình yên trong giấc ngủ vào sáng sớm thứ Bảy". 

Ngoài sự giàu có và khối óc kinh doanh xuất thần, tỷ phú Henry Sy còn được nhiều người ngưỡng mộ bởi cách giáo dục con cái. Ông có 6 người con và luôn dạy con phải đề cao tính kiên trì, chăm chỉ lao động. Từ năm 13 tuổi, các con của ông đều phải đến siêu thị xếp hàng hóa lên quầy kệ và làm thu ngân. Đến giờ đây, các con và cháu của ông đều tham gia vào việc kinh doanh của gia đình. Cả sáu người con của vị tỷ phú này đều thừa kế tập đoàn. Trong đó, người con gái cả cảu ông thường đại diện cho SM tại các sự kiện quốc tế và được xem là người sáng giá nhất kế nhiệm cha mình.