Doanh nhân Minh Tsai – nhà sáng lập Hodo: “Với tôi, thành tựu lớn nhất là thay đổi cách phương Tây nhìn nhận món đậu hũ”

Xuất phát điểm từ một con hẻm ở Sài Gòn

Đây là câu chuyện về Minh Tsai và nỗi nhớ da diết hương vị đậu hũ của những ngày thơ bé sống ở quận 10 - Sài Gòn. Qua điện thoại, ông đã vui vẻ kể về quãng thời gian của mình và ông bà. 

Ông sinh ra vào thời chiến nên ba mẹ thường không thể ở nhà lo cho anh, thời đó ai cũng vậy. Chính vì thế ông ở với ông bà, cuộc sống hằng ngày chủ yếu xoay quanh chuyện ăn uống. Mỗi buổi sáng ông được ông dắt đi mua xôi ăn. Là một người Việt Kiều, ông Minh đã nói chuyện bằng tiếng Anh xen kẽ với tiếng Việt bởi vì có những từ chỉ có tiếng mẹ đẻ mới truyền tải được. 

Doanh nhân Minh Tsai nói rằng, thỉnh thoảng hai ông cháu sẽ mua sữa đậu nành mới nấu trong một con hẻm nhỏ. Người ta nói mùi hương chính là ký ức chúng ta nhớ lâu nhất, cho nên đến tận bây giờ ông vẫn còn nhớ hương thơm đó. Ông cũng có thể ngửi thấy mùi sữa đậu nành thơm nức từ cách mấy cây số. Chỗ bán sữa đậu nhanh cũng bán đậu hũ hai ông cháu thường mua một miếng to về cho bà nấu cơm. Hồi đó, người ta bỏ đậu hũ vào bịch nilon có nước, lúc xách về thì sẽ giống như túi cá cảnh vậy. 

Ông cũng miên man hồi tưởng về những ngày cùng bà đi chợ, học cách chọn rau củ, cá tươi và thịt ngon. Những kỷ niệm đó đã góp phần đưa ông đến với con đường kinh doanh ẩm thực sau này. Mà có lẽ là ở trong thâm tâm ông đã muốn điều đó từ lâu. Ông yêu thích ẩm thực cho nên luôn chọn ẩm thực làm công việc. 

Vào năm 1980, cha mẹ của ông nói rằng cả nhà sẽ đi chơi xa. Nhưng khi lên thuyền thì họ mới tiết lộ sự thật là cả gia đình đang rời Việt Nam. 

Gia đình của ông đến một trong những trại tị nạn lớn nhất tại Malaysia trên đảo Pulau Bidong. Theo hình dung của ông, cuộc sống ở trại tị nạn chắc hẳn sẽ phải rất tồi tàn, các gia đình đói khổ và sợ hãi neo tựa nhau trong những chiếc lều cũ xác xơ dựng bên trong hàng rào kẽm gai. 

Vậy nhưng, khi được hỏi về cuộc sống ở Pulau Bidong, ông Minh lại hào hứng kể rằng: “Năm đó tôi 11 tuổi. Đó là chuyến đi vui nhất trong đời. Tôi được đi câu cá, hái trộm dừa, gọt vỏ dừa, và thỏa thích tắm sông. Được vui chơi vòng quanh hòn đảo thật tuyệt vời”. 

Cuộc sống mới tại Hoa Kỳ

Từ Pulau Bidong, gia đình của ông Minh đã được tài trợ để đến sống ở bang Maryland, Hoa Kỳ. Dù vậy, khu vực này không có cộng đồng người châu Á lớn nào cho nên bố của ông đã cảm thấy lo ngại. Ông đã quyết định chuyển đến Francisco - nơi có khu phố người Hoa lớn nhất nước Mỹ để tìm việc làm, sau đó đưa gia đình đến để sinh sống. 

Trải qua tuổi thiếu niên ở Bay Area, ông Minh đã quyết định bay đến bờ Đông để theo học ngành Khoa học Chính trị và châu Á ở Columbia University, New York, sau đó tiếp tục lấy bằng thạc sĩ ngành Phát triển Kinh tế và Kinh tế vi mô. Dù sở hữu hai tấm bằng từ một trường đại học thuộc khối Ivy League, tuy nhiên ông vẫn phân bua rằng: “Cha mẹ của tôi kỳ vọng rất nhiều nhưng tôi lại không thích theo mấy môn khoa học tí nào, có lẽ là vì tôi không gặp được một người giáo viên nào giỏi cả. Chính vì thế mà lên đại học, tôi cứ chọn học những ngành mà bản thân thích”. 

Lúc đầu, nguyện vọng của ông là được làm việc trong môi trường quốc tế như Liên hợp quốc, nhưng lại trở thành nhân viên ngân hàng đầu tư. sau khi chứng kiến hai đợt cắt giảm nhân sự vào những năm 2000, ông đã thấy rằng bản thân cần dứt áo ra đi. 

Quá trình ra đời của Đậu hũ Hodo

Doanh nhân Minh Tsai nói rằng, bởi vì từng học và làm trong ngành tài chính nên ông hiểu được nguy cơ suy thoái kinh tế ở nước Mỹ vào thời điểm đó. Ông muốn kinh doanh thứ gì đó ít bị ảnh hưởng bởi suy thoái. Và thực phẩm chính là mặt hàng miễn nhiễm với suy thoái và vì ai cũng cần phải ăn. Cũng vào lúc đó, khoảng 20 năm về trước, phong trào ủng hộ nông sản cây nhà lá vườn cũng đã bùng lên rất mạnh mẽ ở khu vực Bay Area. Và người tiêu dùng cũng đã bắt đầu tin dùng các loại thực phẩm hữu cơ nhà làm như là phô mai, socola, cà phê, tương ớt. Nhưng khi đó chưa có một ai sản xuất đậu hũ. 

Cũng vì thất vọng với loại đậu hũ vừa khô cứng lại vừa úng nước trong siêu thị, loại đậu hũ làm từ đậu nành biến đổi gen ở các cửa hàng của người Hoa và người Việt ở San Francisco và San Jose. Vào năm 2004, ông Minh đã tự làm đậu hũ và bán ở chợ nông sản địa phương. Đậu hũ do ông làm từ hạt đậu nành hữu cơ tươi sạch được chứng nhận bởi Bộ Nông nghiệp Mỹ và được chế biến theo phương pháp truyền thống châu Á. 

Từ một quầy nhỏ ở chợ, bán cho những người dân tại San Francisco theo đuổi lối sống xanh và lành mạnh, Đậu hũ Hodo đã dần dần “phủ sóng” khắp nước Mỹ. Sản phẩm Đậu hũ Hodo cũng đã có mặt ở các nhà hàng đạt sao Michelin cho đến chuỗi thức ăn nhanh Chipotle. Giờ đây, thương hiệu này đã có mặt ở hơn 3.500 nhà hàng, 7.500 cửa hàng bán lẻ trong đó có Whole Foods - đây là một trong những chuỗi siêu thị "sang" nhất nước Mỹ. 

Chính thành công này cũng mang lại một ý nghĩa đặc biệt, bởi vì từ thập niên 1930, các loại thực phẩm có lịch sử và văn hóa không đến từ cộng đồng người da trắng hay da đen đều bị đưa vào một gian hàng riêng ở trong siêu thị được gọi là  “ethnic food" (thực phẩm "dân tộc").

Theo tìm hiểu, trong một cuộc phỏng vấn với tờ The Washington Post, tác giả quyển sách The Ethnic Restaurateur - Krishnendu Ray có nói rằng: “Khi gọi một loại thực phẩm là ‘ethnic food’ thì chúng ta đang ám chỉ rằng loại thực phẩm này không chỉ khác biệt mà còn thấp kém hơn những gì chúng ta thường xuyên ăn. Cứ nghĩ mà xem, nếu như có ai gọi ẩm thực Pháp là 'ethnic food' đâu. Ai lại bỏ nhiều tiền ra mua thức ăn bị gán mác 'ethnic food' bao giờ".

Hiện nay, doanh thu và mạng lưới phân phối của Hodo có thể sẽ khiến cho nhiều hãng thực phẩm phải trầm trồ. Ông Minh nhớ lại: “Thời điểm cha mẹ tôi mới đến Mỹ, tôi cảm thấy như họ đang bị những người nhập cư khác lợi dụng. Tôi tức lắm, cho nên bây giờ tôi vui vì thấy mình có thể mang lại môi trường làm việc thật tốt cho những người nhập cư khi đến Mỹ. Tôi cũng tưởng tượng rằng ba mẹ của mình làm việc trong nhà máy của tôi và cảm thấy được phần nào. Tôi cũng không hay chia sẻ về các nhân viên hay nhà máy Hodo, nhưng trong thâm tâm những điều này làm cho tôi còn hạnh phúc hơn doanh số bán hàng khủng nữa”.