Những doanh nghiệp châu Âu âm thầm mua năng lượng Nga bằng "cửa sau"

Theo Nhịp sống kinh tế, tương lai về một trong những thùng dầu diesel không còn là của Nga khi Shell - hãng dầu mỏ lớn nhất châu Âu biến những lô hàng này thành thứ mà những trader gọi là "Latvia blend" (hỗn hợp Latvia).

Mục đích của việc này là đưa ra thị trường một thùng dầu mà trong đó chỉ có tới 49,99% là dầu của Nga và 50,01% lại có nguồn gốc từ nơi khác, dưới góc độ của Shell. Do vậy, những lô hàng dầu này về cơ bản sẽ không có nguồn gốc từ Nga.

Việc này sẽ đặt nền móng cho một thị trường mới đang phát triển và vẫn còn nhiều chi tiết chưa rõ ràng đối với dầu diesel được pha trộn của Nga, cùng những sản phẩm dầu mỏ tinh chế khác. Đây chính là một trong số nhiều hình thức mà những công ty dầu mỏ và những trader hàng hoá hiện đang sử dụng để giúp năng lượng của Nga tiếp tục chảy sang châu Âu, đồng thời cũng tránh được những phản ứng dữ dội từ dư luận.

Được biết, hiện châu Âu chưa áp dụng giới hạn hay hình phạt nào với hoạt động mua dầu và khí đốt từ Nga, cho nên việc bán một hỗn hợp dầu mới lại hoàn toàn hợp pháp. Nếu Shell và những công ty dầu mỏ khác tuân thủ theo quy định mới của châu Âu thì họ hoàn toàn có thể mua những thùng dầu có xuất xứ 100% từ Nga.

Nhưng dầu được pha trộn là một công cụ thuận lợi để những công ty khác có thể làm nhiều việc mà không sợ mang tiếng xấu.

Javier Blas - biên tập viên của trang Bloomberg về lĩnh vực năng lượng và hàng hoá cho biết đây là một điều kiện của đợt thầu này và là điều kiện của bất kỳ một hợp đồng nào có hàng hoá được giao và bán với quy định không có xuất xứ từ Nga. Do vậy, những lô hàng như vậy sẽ không được xếp vào diện có nguồn gốc từ Nga kể cả khi được sản xuất tại Nga hoặc 50% thành phần tới từ Nga.

Trong thị trường dầu mỏ, những trader đã rỉ tai nhau về việc "trộn dầu Latvia" - một nguồn nguyên liệu mới cho dầu diesel, được coi là một giải pháp để cung cấp sản phẩm của Nga và pha trộn với một thứ gì khác. Dầu sẽ đi từ Primorsk - một thị trấn xuất khẩu dầu của Nga gần St Petersburg đến Ventpils - một cảng ở Latvia có bến tiếp nhận dầu và công suất tàu lớn. Đây là nơi sự pha trộn diễn ra.

"Trộn dầu Latvia" là một dấu hiệu nhắc lại về "cửa sau" mà nhiều doanh nghiệp tận dụng để buôn bán dầu thô Iran và Venezuela cũng từng bị trừng phạt. Nhiều năm các hỗn hợp dầu như vậy được cung cấp ở vùng Viễn Đông, với tên gọi là "trộn dầu Malaysia" hay "trộn dầu Singapore".

Đối với gã khổng lồ Shell, chiến lược này không phải là không có rủi ro. Công ty này đã phải công khai xin lỗi hồi tháng thước, ngay sau khi những trader của họ đã mua một lô hàng dầu thô Ural từ phía Nga với giá chiết khấu, gây ra một làn sóng phản đối kịch liệt.

Sau đó, Shell đã phải rút lui khỏi những giao dịch mua dầu thô của Nga. Trước tình hình Shell dần chấp nhận những lô hàng chứa chưa tới 49,99% dầu diesel của Nga, những hãng khác lại không làm tương tự.

TotalEnergies của Pháp đã đưa ra quy định rằng, hàng hoá có "toàn bộ hay một phần" có xuất xứ từ Nga đều đã không được chấp nhận. Repsol của Tây Ban Nha cũng đã có quy định tương tự.

Mặc dù vậy, bất chấp mọi quy định, nhiều doanh nghiệp vẫn tìm ra lỗ hổng và mọi thứ đều hợp pháp. Ví dụ như Intercontinental Exchange cho phép những trader chuyển dầu diesel của Nga theo hợp đồng dầu khí phổ biến của châu Âu.

Thông báo vào thứ Tư vừa rồi, sàn này đã nhắc nhở những trader rằng "sản phẩm có nguồn gốc từ đâu" cũng đã được giao hàng trong khu vực Antwerp, Rotterdam và Amsterdam. Do vậy, một trader có thể đặt vị thế trong hợp đồng và giao dầu diesel của Nga trong khi vẫn tuân thủ những quy tắc của EU.

Những "kẽ hở" và cửa sau trong hoạt động buôn bán dầu này là lời nhắc nhở về lý do tại sao những biện pháp trừng phạt lại khó thực hiện một cách triệt để. Khi những biện pháp trừng phạt không triệt để mà còn gây ra trở ngại cho chính các bên đưa ra thì những công ty sẽ tìm tới cửa sau ngay khi họ thấy cần thiết.

Kết quả là Nga sẽ tiếp tục bán nhiên liệu hoá thạch và kiếm lợi từ đây. Bên cạnh đó, châu Âu cũng được hưởng nhiều lợi ích từ việc nguồn cung dầu diesel cao hơn và giá năng lượng hạ nhiệt bớt.