Bước đi của Apple trong vũ trụ ảo

Theo Zingnews, CEO Mark Zuckerberg đã tin rằng metaverse sẽ trở thành một nền tảng quan trọng trong tương lai khi công ty đổi tên Facebook thành Meta vào tháng 11 năm 2021.

Sau đó một tháng, Bill Gates, đồng sáng lập Microsoft đã dự đoán rằng đa số cuộc gọi video sẽ chuyển từ hình ảnh 2 chiều sang metaverse trong 2-3 năm tới, đó là không gian 3D với các hình đại diện kỹ thuật số. Thậm chí, Microsoft cho rằng thương vụ Activision Blizzard trị giá 70 tỷ USD sẽ giúp công ty tạo dựng metaverse.

Khoảng hơn 1 năm sau, sự chú ý dành cho metaverse đã dần nguội lạnh. Các hãng công nghệ lớn chuyển sang AI, trong khi một số dự án về vũ trụ ảo bị khai tử.

Dường như đứng trong bối cảnh ấy, Apple lại muốn công chúng hướng về metaverse. Tại WWDC 2023 diễn ra từ đêm 6/6, Apple dự kiến giới thiệu mẫu kính thực tế hỗn hợp (XR) mang tên Reality Pro, kết hợp thực tế tăng cường (AR) và thực tế ảo (VR).

Xu hướng mang tính nhất thời

Apple cho thấy sự tự tin về chất lượng của Reality Pro so với các đối thủ như Meta Quest Pro. Hãng còn muốn phổ cập hóa sản phẩm kính thông minh, điều mà các công ty khác không làm được.

Lịch sử đã cho thấy khả năng phổ biến sản phẩm của Apple đến với người tiêu dùng. iPod, iPhone hay Apple Watch ra mắt lần đầu nhằm phục vụ thị trường ngách, nhưng rồi đã trở thành các mảng kinh doanh quan trọng. Dẫu vậy, chưa thể khẳng định Reality Pro đã sẵn sàng tiếp bước sự thành công.

Sự bùng nổ trong mối quan tâm đối với metaverse đã xuất hiện khi mọi người làm việc tại nhà trong bối cảnh dịch bệnh bùng phát. Dữ liệu của PitchBook cho thấy các startup liên quan tới metaverse huy động được 664 triệu USD vốn mạo hiểm trong gần nửa năm 2023 giảm mạnh so với con số 2,93 tỷ USD ghi nhận vào cùng kỳ năm trước.

So với mức cao nhất vào nửa đầu năm ngoái, các khoản đầu tư cho metaverse của startup cũng chỉ bằng ¼.

Theo Doug Creutz, nhà phân tích tại ngân hàng đầu tư Cowen & Company, xu hướng đầu tư cho metaverse chỉ là nhất thời, trong khi mọi người hiện nay tập trung nhiều hơn vào AI. 

Hồi tháng 3, Microsoft đã đóng cửa AltspaceVR - nền tảng xã hội thực tế ảo sau 6 năm thâu tóm. Công ty cũng đã cắt giảm một số nhân viên trong bộ phận phát triển kính HoloLens, tái cơ cấu hoặc giải thể các đội ngũ liên quan tới metaverse.

Dẫu vậy, Microsoft khẳng định vẫn cam kết phát triển metaverse khi giới thiệu tính năng avatar 3D trong Microsoft Teams. Theo nguồn tin nội bộ của New York Times, Disney cũng đã cắt giảm khoảng 50 nhân viên thuộc các dự án về metaverse.

Tại Meta, kế hoạch tái cấu trúc liên quan tới metaverse rất tốn kém. Trong quý I năm nay,  bộ phận chịu trách nhiệm phát triển kính Oculus và các nền tảng VR là Reality Labs đã lỗ 4 tỷ USD do chi phí đầu tư lớn.

Ván cược của Apple

Đầu tháng 6, Meta đã ra mắt mẫu kính Quest 3, dự kiến lên kệ trong năm nay với mức giá 500 USD. Đến thời điểm này, người dùng đã bỏ ra hơn 1,5 tỷ USD để mua game và ứng dụng trên Quest.

Mẫu kính XR sắp trình làng có thể là bước đầu cho kế hoạch dài hạn của Apple khi hãng nhắm mục tiêu mang tới các sản phẩm thực tế ảo phổ biến và thân thiện hơn. 

Theo một số nhà phân tích, sản phẩm mới chỉ là chiến dịch chạy thử của Apple để đánh giá mức độ hài lòng của nhóm nhỏ người dùng, qua đó cải tiến trên các phiên bản tiếp theo nhắm tới nhiều đối tượng hơn.

Kế hoạch này giống với Apple Watch. Lúc đầu, sản phẩm được định hình là phụ kiện đi kèm theo iPhone để nhận thông báo, tuy nhiên dần trở thành thiết bị theo dõi sức khỏe.

Ngay từ ban đầu, Zuckerberg cho biết sẽ rất tốn tiền bạc và thời gian để xây dựng metaverse, thậm chí là thua lỗ. Thế nhưng, mọi thứ có vẻ như kéo dài hơn so với dự kiến.

Zuckerberg và cộng sự đã dành nhiều thời gian để nói về các dự án nghiên cứu AI trong giai đoạn gần đây. Thế nhưng, ông rất bực bội với tin đồn cho rằng metaverse không còn là vấn đề trọng tâm của công ty.

Trong cuộc họp với các nhà đầu tư vào tháng 4, Zuckerberg cho biết tin đồn rằng sự tập trung của công ty không còn hướng tới metaverse là không chính xác. Ông nói rằng công ty tập trung vào cả metaverse và AI trong nhiều năm nay và sẽ tiếp tục đặt trọng tâm cho cả hai. 

Theo khẳng định của Ashley Zandy, phát ngôn viên Meta, tầm nhìn trong dài hạn của công ty với metaverse là không có gì đổi thay.

Metaverse thực thụ còn lâu mới xuất hiện

Dù sự quan tâm đối với metaverse ngày càng ít nhưng nhiều người cho rằng còn rất sớm để loại bỏ nó hoàn toàn. Thực tế cho thấy, trước Meta đã có Roblox và Epic Games tập trung vào không gian ảo. Họ cam kết tầm nhìn dài hạn về ý tưởng này.

Theo nhận định của Matthew Ball, tác giả cuốn sách The Metaverse: And How It Will Revolutionize Everything, sự quan tâm đổ dồn về metaverse sau khi Facebook đổi tên mới khiến nhiều doanh nghiệp vội vàng kết luận người dùng đã sẵn sàng chuyển sang nền tảng đó.

Ball cho hay điều đáng nói là sai lầm trong quản lý thời gian. Việc quá tập trung vào metaverse trong thời gian ngắn khi nhiều người nhận định rằng thời đại của vũ trụ ảo đang đến rất gần, sau cùng mang tới sự thất vọng.

Roblox hay trò chơi Fortnite của Epic Games với hàng chục triệu người tham gia mỗi ngày đã cho thấy cách tiếp cận hiệu quả hơn khi nhắc tới metaverse.

Nền tảng cho phép tạo và chia sẻ trò chơi trong môi trường ảo, Roblox chứng kiến 66,1 triệu người dùng mỗi ngày trong quý I, đã tăng 22% so với cùng kỳ năm trước.

Theo Craig Donato, Giám đốc Kinh doanh Roblox Corporation, công ty đang mở rộng sang những môi trường nhập vai online khác, tuy nhiên vẫn còn rất sớm để metaverse đạt tới hoàn chỉnh.
Donato cho biết thêm rằng chúng ta mới chỉ ở giai đoạn 1 hoặc 2.

Epic Games hồi tháng 3 đã phát hành bộ công cụ Unreal Editor. Nhờ đó, người chơi có thể sáng tạo và bán nội dung trực tiếp trong Fortnite. Gây dựng nền kinh tế cũng là một phần có trong tầm nhìn về vũ trụ ảo của CEO Epic Games - Tim Sweeney.