Lời Phật dạy về “lòng tham” của con người: Mọi khổ đau trên đời đều từ tham - sân - si mà ra

Mọi khổ đau trên đời đều từ “tham - sân - si” mà ra

Trong Phật giáo có dạy rằng "nguồn cội của mọi khổ đau ở trên đời đều đến từ tham - sân - si" mà ra. Trong đó, tham là đứng hàng đầu. Tuy nhiên phàm là con người sống trên đời ai cũng có lòng tham. Từ chữ tham mới nổi lên sân hận và mới khiến cho con người si mê u tối và từ đó gây nên nghiệp ác. 

Vậy, tham là gì? Theo Phật pháp tham chính là sự đắm say, sự ham muốn, sự đam mê một điều gì đó. Cốt lõi của lòng tham nằm ở 5 nhu cầu của con người đó là tài sản, sắc đẹp, danh tiếng, thức ăn, ngủ nghỉ. Khi có lòng ham muốn về một trong những thứ này dâng lên cao ở mức bình thường thì con người sẽ nảy sinh lòng tham và được thể hiện ở những hành động và lời nói của mình. 

Thế nhưng lời Phật dạy về lòng tham lại khẳng định rằng, tham lam đó không phải là bản chất của con người. Nhân chi sơ - tính bản thiện, con người sinh ra thuần khiết như tờ giấy trắng, trái tim thuần hậu và thiện lương. Lòng tham nó sẽ lớn dần theo năm tháng, qua những bể dâu mà mỗi người gặp phải. Những người không biết tiết chế được lòng tham thì lòng tham sẽ lớn dần lên, đưa đường dẫn lối đến những điều sai trái trong cuộc sống. 

Phật nói: "Lòng tham càng lớn thì phúc đức lại càng tiêu tán" - bởi vì tham sẽ thường đi liền với ác, người tham muốn đạt được những gì mình muốn thì lại sinh làm điều ác để có thể thỏa mãn cho mình. 

Dẫn chứng về lòng tham trong cuộc sống hàng ngày như: 

Những người vì lòng tham mà cố gắng gây dựng nên sự nghiệp, khi đã có của ăn của để rồi lại ưu tư lo nghĩ sơ trộm cắp. 

Những người giàu sang có tiền lại khư khư giữ tiền, sống ích kỷ với kẻ ăn người làm và tằn tiện bố thí, khi bị mất của lại đấm ngực khóc than, mất ăn mất ngủ. Và lại cũng có người giàu có bạc vạn chỉ chăm chút để dành, không dám ăn, không dám mặc.

Quan lại và những người có chức tước bởi vì lòng tham mà sinh tính bớt xén của công, ăn hối lộ và bóc lột sức lao động của người khác. 

Người cũng vì lòng tham mà đâm đầu vào cờ bạc, cá độ, lô đề từ đó khiến cho tán gia bại sản. 

Con người sống giữa nhân sinh đều phải thuận theo luân hồi “nghiệp báo”

Trong kinh Phật có dạy rằng, lòng tham của con người không bao giờ là có hạn. Ví dụ như được ăn no, mặc ấm rồi nhu cầu cao lên lại ăn ngon mặc sang, rồi khi nhu cầu được xã hội trọng vọng lại được thể hiện bản thân. Một khi nhu cầu càng cao thì lòng tham của con người sẽ càng lớn. Phật cũng dạy rằng, tham lam càng nhiều thi báo ứng sẽ càng lớn. Luật nhân quả của lòng tham thường sẽ được trả ngay trong kiếp này, qua rất nhiều minh chứng thực tế trong đời sống hàng ngày chúng ta vẫn thấy. Kẻ tham nhũng, trộm cắp thì tù tội, những kẻ cờ bạc, cá độ thì bần hàn còn những người tham quyền cao chức trọng rồi cuối cùng cũng chẳng được gì ngoài gia đình bất hòa, xã hội bất dung. 

Vậy nên, con người sống giữa nhân sinh đều phải thuận theo luân hồi nghiệp báo, tránh không được nhưng tự bản thân có thể xây dựng nên những nghiệp duyên tốt đẹp cho bản thân mình. Muốn thiện thì trước hết phải tham. Muốn phúc thì trước tiên phải biết đủ. Vô sở cầu nhi tự đắc - đó mới chính là đại trí huệ của con người. 

Tiền của ở trên đời, cố gắng kiếm thật nhiều rồi khi chết đi cũng chẳng mang theo được. Tiền tài danh vọng khi mất rồi cũng hóa hư vô. Đời người là hữu hạn, nhân sinh là vô hạn thì hà cớ gì mãi tham lam để chuốc lấy sự khổ đau cho mình. 

Lời Phật dạy về sự sân si và lòng tham cũng nhắc nhở cho chúng sanh rằng, lòng tham chính là viên thuốc độc giết chết nhân cách của con người. Nếu như sở hữu nào của chúng ta có được từ sự đau khổ của người khác thì sự sở hữu ấy tất yếu sẽ không chính đáng. Dù là mưu cầu của cuộc sống hàng ngày hay lưu danh ở hậu thế, bất cứ ai bọn lòng tham chi phối ắt sẽ nhận được quả báo rất nặng nề. 

Con người ta thường hay có bệnh ỷ lại và vì lòng tham, ích kỷ nên ai cũng muốn vơ vét về mình phần nhiều hơn. Quy luật hưởng phúc thì hết phước sẽ phải biết gieo tạo phước đức không ngừng nghỉ. Chúng ta hãy bớt đi lòng tham, ích kỷ, si mê và nóng giận. Tu chính là sự chuyển hóa lòng kiêu mạn, chấp ngã mà biết bố thí, cúng dường, thương người, thương vật, khoan dung, độ lượng. 

Bất cứ một hành động tốt đẹp nào mà chúng ta cảm thấy có nhiều lợi ích cho con người thì hãy cố gắng làm theo. Đành rằng "tâm tức Phật - Phật tức tâm" nhưng hiện giờ còn làm chúng sinh thì ta phải biết chắc được một điều tâm mình còn mê lầm và chưa được như tâm Phật - bởi vì Phật sáng suốt, chân thật, trí tuệ và từ bi. Sống ở đời, chúng ta phải thành thật, cố gắng kiểm điểm lại bản thân mình, nghiệm xét nơi mình để thấy rõ được điều xấu xa, tội lỗi, hiểm độc. Điều gì mê lầm mà cố gắng sửa đổi cho đến khi hoàn toàn viên mãn mới thôi. 

Còn nếu như chúng ta muốn được vui, hạnh phúc thì phải biết làm chủ bản thân qua thân - miệng - ý. Tuyệt đối đừng để cho những tâm tư, vọng động xấu ác phát sinh. Khi sửa đổi hành vi cũng tức là sửa đổi những điều xấu ác của ý nghĩ, lời nói cũng như hành động.