Giác ngộ lời Phật dạy "Tâm tĩnh, trí thông": Sống trên đời, không nên vì một giây hoan hỉ mà ảnh hưởng tới mình và người khác

Sống trên đời không nên “tự mãn”

Theo Phật giáo, ngày xưa có một cậu bé mồ côi cả cha lẫn mẹ khi mới lên 7. Lâm vào tình cảnh không nơi nương tựa, cậu bé này đã phải lang bạt khắp nơi và phải đi ăn xin để sống qua ngày. Có những lúc không tìm được một nơi sạch sẽ thì cậu phải ngủ dưới cây. Cuộc sống túng thiếu và cô đơn của cậu cứ thế mà trôi qua. Cho đến một ngày nọ, đêm hôm ấy trời mưa to, cậu bé đã may mắn tìm được một ngôi chùa lớn để trú chân. Cậu đã mạnh dạn bước vào trong thì bắt gặp sư trụ trì đang đứng ở cửa lớn. Lúc đó trông cậu rất bẩn thỉu, da đen sạm vì sương gió, tóc mọc dài lòa xòa che khuất cả khuôn mặt. Nhưng vị sư trụ trì vẫn tiến lại gần nở nụ cười hiền từ và hỏi chuyện của cậu bé. Lúc này, cậu bé đã mở to đôi mắt trong veo nhìn sư trụ trì rồi xúc động chia sẻ về hoàn cảnh của mình. Nhìn thấy hoàn cảnh cơ cực của cậu bé, vị sư trụ trì động lòng thương và nhận nuôi cậu. Cậu bé lúc này cảm thấy rất vui vì bao nhiêu năm lang thang không nơi tá túc, cậu đã tìm được một nơi trú ngụ cho mình. Và sau khi được tắm rửa sạch sẽ rồi cạo trọc đầu, gương mặt của cậu lộ vẻ thanh tú với đôi mắt thông minh, sáng ngời. Cậu không còn là một đứa trẻ lang bạt, bẩn thỉu nữa. Cậu đã được trao một cuộc sống mới đó là cuộc sống của một tiểu hòa thượng. 

Ngày ngày, vị tiểu hòa thượng này chăm chỉ làm các công việc trong chùa như gánh nước, thổi cơm, quét lá ở sân rồi lau dọn thiền điện. Vị sư trụ trì thấy cậu bé ngoan ngoãn, thạo việc nên hết sức hài lòng. Không lâu sau, sư trụ trì đã dạy cho cậu bé biết đọc, biết viết rồi cho cậu xem các cuốn kinh phật. 

Bởi vì sáng dạ, lại siêng năng nên vị tiểu hòa thượng đã nhanh chóng lĩnh hội được rất nhiều điều mới. Khi ngồi thiền, cậu bé có thể xếp bằng và đả tọa trong một thời gian khá lâu. Cậu bé này cũng hay chia sẻ những điều ngộ được trong kinh phật với các vị hòa thượng khác và cậu được các vị sư khen tấm tắc là thông minh và hiểu chuyện. Cứ thế, tiểu hòa thượng này đã hình thành một thói quen xấu. Đó chính là mỗi khi học được gì mới trong kinh văn thì cậu lại viết lại một câu tâm đắc ở khắp nơi, viết hết trên tường cậu lại tiếp tục viết trong vườn. Rồi khi nào cậu cảm thấy minh bạch gì đó thì liền khoe khoang, khoa trương với các vị hòa thượng khác. Cậu cũng thiếu nhẫn nại với các vị sư khác chỉ bảo cho mình và luôn đánh giá người khác qua những điều cậu trông thấy và thích mọi người đồng ý với mình. 

Tâm càng tĩnh, trí càng thông, không nên chỉ vì một phút hây hoan hỉ mà ảnh hưởng đến người khác và chính mình

Vị sư trụ trì thấy vậy bèn suy nghĩ một lúc rồi quyết định dạy cho tiểu hòa thượng một bài học để cậu thay đổi. Vào một ngày, sư trụ trì đưa cho tiểu hòa thượng một chậu hoa anh thảo đêm và dặn dò "con hãy nhớ quan sát những bông hoa vào buổi đêm khi con làm việc". 

Đến sáng hôm sau, tiểu hòa thượng này cầm lọ hoa chạy đến chỗ sư phụ của mình và sung sướng kể: "Bình hoa mà Sư Phụ cho con thật tuyệt vời. Đêm qua con đã thức một lúc lâu để quan ѕáτ những bông hoa ấγ. Các búp hoa hé mở khi trăng Ɩêռ và tỏa ra ɦương thơm dìu dịu. Sớm мɑi khi con tỉnh giấc thì những cáռh hoa ấγ đã khép lại rồi". 

Vị thiền sư trầm tĩnh nói: "Hẳn là con rất τɦíᴄɦ chúng. Vậy khi bông hoa ấγ nở, bông hoa có đáռɦ thức con không?”. Lúc này tiểu hòa thượng bèn nhanh nhảu đáp: "Không, tɦưa Sư Phụ, bông hoa rất yên lặng khi nó nở và khi khép cáռh lại". Vị thiền sư vẫn nhẹ nhàng đáp: "Vậy ѕɑo? Ta cứ nghĩ những bông hoa sẽ phải rất ồn ào khi nở để khoe với con vẻ đẹp của chúng chứ?”. 

Đến lúc này, tiểu hòa thượng bỗng dưng im lặng trong giây lát rồi trả lời rụt rè: "Con hiểu rồi thưa sư phụ, con hứa sẽ sửa lỗi sai của mình". Vị sư trụ trì im lặng và nở một nụ cười khoan dung. Tiểu hòa thượng đã học được một bài học sâu sắc. Lúc này, những bông hoa anh thảo không khoe sắc một cách phô trương và náo nhiệt mà chúng lặng lẽ nở, tỏa hương làm đẹp cho đời, ấy vậy mà người ta vẫn luôn ca ngợi vẻ đẹp của chúng. Vì thế, làm người nên khiêm tốn, biết dung nhẫn người khác, dù có thông minh hiểu chuyện tới đâu thì vẫn luôn đặt bản thân mình ở dưới mọi người, chỉ có như vậy mới được người khác kính trọng và yêu mến. 

Tâm càng tĩnh, trí càng thông, không nên chỉ vì một phút hây hoan hỉ mà ảnh hưởng đến người khác và chính mình. Đức hạnh, tài trí của một người luôn có trời đất chứng giám, khi có thực chất thực tài thì kết quả sẽ luôn là quả ngọt. Chúng ta cần phải ngạo nghễ tuyên bố với thế gian ta đây giỏi giang thì mới chí lý. Núi này cao còn sẽ có núi cao hơn. Tĩnh lặng và khiêm nhường chính là một cảnh giới cao thâm để đi đến thành công. Lấy lòng bao dung, nhẫn nhịn để đối đãi với mọi người. Và một khi biết buông bỏ cái tôi và cái tâm phán xét ắt sẽ thuận lòng người, vạn sự như ý.